Cá chép ngon bổ, là món ăn ngon đồng thời là thuốc quý trong Đông y
Trong vô vàn các loại cá, cá chép được coi là thực phẩm rất được ưa chuộng bởi có thể chế biến thành món ngon với mùi thơm và hương vị đặc trưng. Cá chép (tên khoa học là Cyprinus carpio, từ cá chép trong tiếng Hy Lạp nghĩa là mắn con) là một loài cá nước ngọt phổ biến rộng khắp có quan hệ họ hàng xa với cá vàng thông thường và chúng có khả năng lai giống với nhau.
Trong vô vàn các loại cá, cá chép được coi là thực phẩm rất được ưa chuộng bởi có thể chế biến thành món ngon với mùi thơm và hương vị đặc trưng.
Ngoài công dụng là thức ăn ngon với giá trị dinh dưỡng cao, cá chép cũng được sử dụng để làm thuốc trong Đông y để làm thuốc bổ tỳ vị, lợi tiểu, thông sữa, an thai... Theo cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Nguyên Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội), trong y học cổ truyền, cá chép có vị ngọt, tính bình, chứa nhiều protein và nhiều vitamin.
Ăn cá chép đem lại nhiều lợi ích sức khỏe như tiêu thũng, hạ khí thông nhũ, khai vị kiện tỳ (lợi tiểu tiêu phù, thông sữa, tạo cảm giác thèm ăn và bồi dưỡng hệ tiêu hóa). Chính vì vậy, dùng cá chép chữa bệnh cũng rất tốt.
Trong "Cương mục y học Trung Quốc thời lý" cũng từng ghi nhận: "Cá chép là dương tính trong âm tính, có tác dụng tiểu tiện, có thể chữa được bệnh khi kết lạnh, nướng lên thì hỏa, có phát phong hàn, bình phổi thông sữa, làm sạch đường tiêu hóa, bài tiết và trừ khử được tả độc sưng tấy".
Cá chép là dương tính trong âm tính, có tác dụng tiểu tiện, có thể chữa được bệnh khi kết lạnh.
Người Trung Quốc cổ đại từng liệt đuôi cá chép vào một trong "bát trân" (8 cái quý) ngang với chân gấu. Nhà y học thời Hậu Lương - Ðào Hoàng Cảnh (Trung Quốc) đã gọi cá chép là "Chư ngư chi trưởng, vi thực phẩm thưởng vị" (cá chép đứng đầu các loại cá, là loại thực phẩm đứng đầu vị).
Nghiên cứu của y học hiện đại cũng cho thấy việc ăn cá chép cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Trong mỗi 100g thịt cá chép tươi có chứa: 17,6g protid; 4,1g lipid; 25mg vitamin A; 0,09mg vitamin B2; 2,7mg vitamin PP; 1,27mg vitamin E; 33mg Mg; 2,08mg Zn; 15,38mg Se.
Trong đó, thành phần protein amino axit trong cá chép tương đương với thành phần protein amino axit mà cơ thể cần, rất dễ dàng để hấp thụ. Nó là dạng chất đạm chất lượng cao, chất xơ tốt, hàm lượng nước nhiều hơn, do đó thịt rất mềm và tinh mịn.
Nghiên cứu của y học hiện đại cũng cho thấy việc ăn cá chép cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
Sử dụng cá chép để làm thuốc chữa bệnh sao cho đúng cách?
Theo lương y Bùi Hồng Minh , chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng cá chép để nấu chua, om dưa, kho cá… ăn thay đổi hàng tuần để bồi bổ sức khỏe. Để sử dụng cá chép làm thuốc chữa bệnh, bạn có thể áp dụng những công thức sau:
- Có tác dụng an thai: Lấy một con cá chép nặng khoảng nửa cân, để cả vẩy, mổ bỏ tạp ruột, trộn thêm nửa lạng gạo nếp, rửa sạch, cho thêm ít vỏ quýt, gừng sống. Ðổ tất cả vào nồi ninh chín, cho thêm ít muối, ăn 5-7 lần.
Hoặc bạn có thể sử dụng công thức: Cá chép 1 con khoảng 500g, đánh vẩy, bỏ ruột, rửa sạch, cho vào nước luộc thành canh; củ gai 30g sắc lấy nước; gạo nếp 60g, vo sạch, đổ vào nồi, đổ nước canh cá, nước sắc củ gai vào rồi ninh thành cháo. Dùng 5 - 7 ngày, ăn khi còn nóng.
Theo lương y Bùi Hồng Minh, chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng cá chép để nấu chua, om dưa, kho cá… ăn thay đổi hàng tuần để bồi bổ sức khỏe.
- Hỗ trợ điều trị viêm gan, vàng da, phù chân, tiểu dắt: Cá chép 1 con (khoảng 1kg), đậu đỏ 50g, hành, gừng, tỏi, gia vị vừa đủ. Cách làm: Cá chép làm sạch, ướp gia vị, sau đó rán vàng hai mặt. Phi thơm hành, tỏi, gừng sau đó cho thêm nước và đậu đỏ vào nấu sôi, thả cá chép vào hầm đến khi đậu mềm nhừ là được. Bạn có thể ăn thường xuyên để bồi bổ và chữa bệnh tốt hơn.
- Tỳ vị hư hàn: 200g thịt cá chép dùng bột năng thoa đều, thêm 8g gừng giã nhuyễn, cho thêm muối và bột nêm vừa đủ, sau đó bỏ vào trong món súp bắp cho chín rồi ăn.
- Ho lâu ngày không khỏi: Cá chép 1 con, xuyên bối mẫu tán nhuyễn 6g, nấu canh, ăn liền từ 1 - 3 tuần.
- Phụ nữ cần thông sữa, tăng tiết sữa sau sinh: Cá chép 1 con khoảng 300g, một chân giò lợn (loại bé), thông thảo 3g. Tất cả cho vào hồi hầm nhừ. Ăn trong ngày. Hoặc: Cá chép 1 con, đẳng sâm 15g, hoàng kỳ 50g. Tất cả hầm nhừ, ăn ngày 1 lần. Ăn vài lần sẽ giúp gọi sữa về hiệu quả.
Cá chép hầm chân giò rất tốt cho phụ nữ sau sinh.
- Hỗ trợ điều trị ho gà, hen phế quản: Cá chép 1 con khoảng 250g, xuyên bối mẫu tán mịn 6g, nấu canh ăn trong ngày. Ăn liên tục 1 - 2 tuần để phát huy tác dụng chữa bệnh hiệu quả.
Lưu ý: Khi ăn cá nói chung cũng như cá chép nói riêng cần đảm bảo ăn chín. Nhiều người cho rằng ăn cá chép tươi sống rất bổ dưỡng nhưng hầu như tất cả các loài cá đều bị nhiễm ký sinh trùng một cách tự nhiên, nếu không nấu chín thì không thể tiêu diệt các kí sinh trùng đi. Nếu ăn cá sống, các kí sinh trùng này sẽ xâm nhập vào cơ thể, vô cùng nguy hiểm.