Mới đây, tờ Thời báo Hoàn cầu (Trung Quốc) cho biết, cuốn sách mới xuất bản Nước Nhật giữa cuộc chiến Mỹ - Trung của Trung tướng Yoshikazu Watanabe - cựu Tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ trên bộ Nhật Bản (JGSDF) đã bày tỏ quan ngại:
"Để tấn công Senkaku/Điếu Ngư, Trung Quốc sẽ đưa hơn 200 chiếc tàu và 6000 ngư dân được vũ trang cùng tập kích."
Theo Trung tướng Watanabe, đây được xem là phương thức "phi quân sự có tổ chức" vô cùng hiệu quả đối với Mỹ-Nhật, bởi kịch bản này đánh thẳng vào "kẽ hở quân sự" mà hiện thời chưa thể khắc phục.
Theo hiến pháp Nhật Bản, Lực lượng phòng vệ chỉ được phép phản ứng trong trường hợp lãnh thổ nước này bị tấn công bằng quân sự. Nếu Bắc Kinh dùng chiêu bài ngư dân, giống như họ từng làm ở Bãi cạn Scarborough năm 2012, lực lượng của Nhật sẽ không thể xuất quân.
Tương tự, theo Hiệp ước bảo đảm quốc phòng Mỹ-Nhật, quân đội Mỹ chỉ được khởi động cơ chế hỗ trợ trong trường hợp nêu trên.
Mặt khác, phía Mỹ còn gặp thêm rắc rối khi Senkaku/Điếu Ngư là lãnh thổ tranh chấp giữa Trung Quốc và Nhật Bản, trong khi chính phủ Mỹ tuyên bố hai nước cần tự dàn xếp mâu thuẫn thông qua đàm phán.
Trong cam kết liên quan đến Hiệp ước đồng minh, chính quyền Tổng thống Barack Obama hứa sẽ tiếp viện nếu quần đảo bị Trung Quốc tấn công. Tuy nhiên, hiện chưa rõ khả năng chính quyền Donald Trump có tiếp nối sự bảo đảm này kể từ tháng 1/2017 hay không.
Tàu cá Trung Quốc (Ảnh: AFP/Getty Images)
Trong khi đó, Bắc Kinh không vấp khó khăn nào trong việc điều động quân đội hỗ trợ khi diễn biến leo thang, hoặc Mỹ-Nhật chấp nhận "phá luật".
Watanabe đưa ra giả thiết, khi Trung-Nhật xảy ra xung đột, các lực lượng đặc biệt của quân đội Trung Quốc sẽ nhảy dù quy mô nhỏ từ trực thăng, phá hoại căn cứ của Nhật Bản, kiểm soát các mục tiêu quan trọng, mở đường tấn công cho tên lửa và máy bay chiến đấu.
Đặc biệt, trước đó Bắc Kinh sẽ thông qua các cuộc tấn công mạng để ngăn chặn hoạt động của hệ thống vệ tinh Mỹ-Nhật.
Tạp chí Thương mại hiện đại (Nhật Bản) cũng dẫn lời tướng Watanabe nhấn mạnh, dù quân đội Trung Quốc không trực tiếp phát động tấn công nhưng sẽ cung cấp chi viện bất cứ lúc nào cho hành động "phi quân sự có tổ chức".
Và lực lượng chủ lực chi viện cho hoạt động này chính là Hạm đội Đông Hải của Hải quân Trung Quốc.
Trả lời phỏng vấn Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV), chuyên gia quân sự Bắc Kinh Tào Vệ Đông cho biết, khu vực phòng thủ của Hạm đội Đông Hải hiện nay chủ yếu gồm eo biển Đài Loan và quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Trong ba hạm đội lớn của hải quân Trung Quốc, đây là hạm đội có số lượng tàu chiến lớn nhất. Lực lượng không quân của hạm đội này cũng đã trở thành lực lượng chính trong các cuộc tấn công trên không của Trung Quốc ở vùng biển xa.