Theo Times of Israel, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm 5/11 cáo buộc Israel vi phạm cam kết thông báo cho Moscow trước khi triển khai không kích vào Syria, đặt quân nhân Nga vào tình thế nguy hiểm "trong nhiều trường hợp" và buộc Nga phải đáp trả theo "cách kiên quyết nhưng chừng mực".
Nhà ngoại giao Nga đưa ra các lời chỉ trích trên sau khi mối quan hệ Israel-Nga trở nên căng thẳng sau sự việc máy bay Nga bị lực lượng phòng không Syria bắn nhầm hôm 17/9 trong một cuộc không kích của Israel.
Bộ Quốc phòng Nga cáo buộc Israel gây nên sự thiệt mạng của 15 quân nhân Nga có mặt trên máy bay bị bắn hạ với lập luận rằng máy bay Israel đã cố tình nấp sau máy bay Nga để lánh nạn. Trong khi đó, Israel phủ nhận cáo buộc này.
Nhiều năm qua, Israel và Nga hợp tác quân sự ở Syria nhằm tránh những xung đột không đáng có. Các quan chức Israel không nhắc tới toàn bộ phạm vi hợp tác nhưng nhấn mạnh rằng quân đội Israel không chờ Nga cho phép trước khi triển khai các hoạt động.
Israel nhắc tới sự hợp tác như là một thể hiện cho thấy mối quan hệ gắn bó khăng khít với Nga ngay cả khi Moscow nổi đóa vì vụ máy bay nước này bị bắn nhầm.
Ngoại trưởng Lavrov cho biết Israel đã không tuân thủ thỏa thuận giữa hai nước.
"Không phải lúc nào Israel cũng tuân thủ nghiêm ngặt nghĩa vụ của mình, đặc biệt là việc báo trước cho quân đội Nga về các chiến dịch không kích trong lãnh thổ Syria. Chúng tôi đã cảnh báo Israel rằng thái độ này sẽ dẫn đến những hậu quả bi thảm", Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói với El Pais ngày 5/11.
Giống như Iran và tổ chức Hezbollah, Nga đang tham gia cuộc nội chiến ở Syria để ủng hộ chính quyền Tổng thống Assad.
Trong khi đó lực lượng không quân Israel triển khai hàng trăm đợt không kích vào Syria những năm gần đây với mục tiêu là nhắm vào Iran và tổ chức Hezbollah, lực lượng mà Israel cho rằng đang mưu đồ hiện diện quân sự ở đây và đe dọa đến an ninh quốc gia Do thái này.
"Trong một số trường hợp điều này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của quân nhân của chúng tôi ở Syria mà cuộc oanh tạc của Israel ở khu vực Palmyra hồi 3/2017 là một ví dụ", ông Lavrov cho biết thêm.
Trong trận không kích đó, mục tiêu là căn cứ không quân Tiyas (hay căn cứ T-4) ở bên ngoài Palmyra, Syria. Israel trước đó đã triển khai ít nhất một cuộc tấn công vào căn cứ này. T-4 được cho là cái nôi của chương trình máy bay không người lái của Iran. Đại sứ Israel tại Nga bị Bộ Ngoại giao Nga triệu hồi sau sự việc đó. Điện Kremlin đã lên án gay gắt vì đã không được thông báo trước về vụ không kích này.
Thời điểm đó, ông Dmitry Peskov đã nói với phóng viên rằng Israel đã không thông báo với Moscow trước khi tiến hành cuộc không kích dù cho các cố vấn quân sự Nga có mặt tại căn cứ.
Dù Moscow là đồng minh với Tổng thống Assad, Israel vẫn trông cậy vào Nga trong việc giúp sức đẩy Iran cũng như Hezbollah ra khỏi Syria.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov
Tuy nhiên, phía Nga chỉ ra rằng những cuộc tấn công của Israel không giúp ngăn được mối đe đọa an ninh đến từ các nhóm quân Iran hay Hezbollah.
"Chúng tôi đã cảnh báo bằng mọi cách và ở mức cao nhất (tới Israel) rằng hành động đó chỉ dẫn tới những hậu quả bi thảm mà thôi. Đồng thời, chúng tôi cũng nhấn mạnh những hành động như vậy chỉ góp phần làm tăng căng thẳng khu vực và không thể giải quyết được vấn đề an ninh mà Israel lo ngại", ông Lavrov cho hay.
"Tuy nhiên, Israel vẫn tiếp tục đánh bom vào các mục tiêu trên lãnh thổ Syria và điều đó đã dẫn tới sự việc bắn nhầm máy bay do thám Nga IL-20 khiến 15 quân nhân Nga thiệt mạng. Sau sự việc hôm 17/9 đó chúng tôi không thể bỏ mặc mọi thứ như trước nữa. Nga đáp trả theo cách kiên quyết nhưng chừng mực", nhà ngoại giao Nga tuyên bố.
Israel khẳng định sự hợp tác giữa nước này với Nga vẫn không có gì thay đổi sau sự việc hồi tháng 9. "Sự hợp tác quân sự với quân đội Nga vẫn tiếp tục như trước khi xảy ra sự việc", một quan chức Israel tuần trước tuyên bố.
Tuy nhiên, theo báo cáo, các vụ không kích của Israel vào Syria đã không xuất hiện và Nga bắt đầu tiến trình lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa S-300 ở Syria.
Hồi cuối tháng 10, truyền hình Israel tuyên bố Nga đang thiết lập lại hệ thống hợp tác quân sự Israel-Moscow ở Syria. Nga cũng đòi hỏi Israel phải thông báo cho Nga sớm hơn nữa về các vụ tấn công của nước này. Hiện Israel thường chỉ thông báo cho Nga vài phút trước khi không kích.
Yêu cầu này của Nga có thể sẽ làm hạn chế sự tự do của Israel trong hoạt động ở Syria và những thông báo sớm đó có thể gây nguy hại cho máy bay của Israel và tạo lợi thế cho Iran.
Một nguồn tin ngoại giao am hiểu sự việc cho hay đòi hỏi của Nga là không thể chấp nhận và chắc chắn Israel sẽ không thể đáp ứng.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Liberman cũng đã bác bỏ yêu cầu này.
"Chúng tôi sẽ không chấp nhận bất cứ hạn chế nào cản trở sự tự do hoạt động của chúng tôi và khi điều đó liên quan tới an ninh quốc gia, chúng tôi sẽ hành động", ông Liberman tháng trước cho biết.
Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Israel cũng chỉ ra rằng nước này đã triển khai nhiều cuộc tấn công vào Syria hơn những gì mà truyền thông nước ngoài nhắc đến.