Bom rơi kinh hoàng trong ngày tang tóc ở Lebanon
Nỗi sợ hãi tràn ngập trong các cộng đồng dân cư Lebanon khi những quả bom Israel rơi xuống mảnh đất Arab này, làm chết ít nhất 492 người, bao gồm một số trẻ em, và làm bị thương 1.645 người khác, theo giới chức địa phương. Nhiều cư dân phải bỏ nhà cửa để tìm đến những nơi an toàn lánh nạn.
Khói bốc lửa từ một điểm bị Israel không kích tại Lebanon ngày 23/9/2024. Ảnh: Getty.
Thủ tướng Israel Netanyahu tuyên bố nước ông đang nỗ lực thay đổi “cán cân quyền lực” trên mặt trận phía Nam, trong khi quân đội Israel nói rằng họ đã tấn công 1.600 cơ sở của Hezbollah trên lãnh thổ Lebanon và không loại trừ khả năng đưa quân bộ vào đây. Hezbollah là tổ chức vũ trang Hồi giáo nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Iran.
Một số nước cảnh báo rằng những cuộc không kích này làm tăng nguy cơ nổ ra chiến tranh khu vực rộng lớn hơn. Họ đã kêu gọi quốc tế gây áp lực khẩn cấp để giảm leo thang căng thẳng.
Đáng chú ý, bất chấp quy mô và cường độ loạt không kích, hai bên chiến sự không gọi cuộc leo thang bạo lực lần này là chiến tranh.
Chuyện gì đã thực sự xảy ra?
Loạt không kích vừa qua chủ yếu nhằm vào khu vực phía Nam và phía Đông của Lebanon, gần biên giới nước này với Syria. Đây là khu vực mà Hezbollah có sự hiện diện rất mạnh.
Bộ Y tế Lebanon hôm 23/9 nói rằng trong số người chết và bị thương có cả phụ nữ, trẻ em và nhân viên y tế. Hiện chưa rõ con số thương vong chính xác của dân thường và của chiến binh Hezbollah sau đợt không kích này.
Phía Israel cho biết họ tới nhắm tới nhiều mục tiêu Hezbollah , trong đó có tên lửa hành trình (với tầm bay tới hàng trăm kiliomet), rocket và đầu đạn nổ, theo người phát ngôn quân sự Daniel Hagari. Ông này tuyên bố đạn dược được lưu trữ trong nhà dân.
Cư dân địa phương bắt đầu bỏ chạy khỏi nhà cửa của mình sau khi điện thoại của họ bắt đầu nhận được các tin nhắn từ Israel cũng những cuộc gọi từ những số lạ hối thúc họ sơ tán ngay lập tức. Một đài phát thanh Lebanon cũng cho biết, họ bị hack và gián đoạn chương trình phát sóng do cảnh báo di tản của Israel.
Quân đội Israel cảnh báo dân thường rời khỏi những khu vực mà Hezbollah hoạt động, như những nơi họ sử dụng để cất trữ vũ khí.
Cư dân địa phương cho biết, họ có ít thời gian để di chuyển tới nơi an toàn trước khi bom rơi. Một cư dân ở thành phố Tyre nằm trên bờ biển Lebanon, cho biết ông nghe thấy các máy bay chiến đấu trút bom như mưa gần nhà ông vào lúc 6h sáng ngày 23/9.
Nhiều trường phổ thông và trường đại học đã tạm ngừng dạy học. Người ta cũng ngừng các chuyến bay tới và đi từ Beirut. Nhiều trường học đóng cửa để làm nơi trú ẩn tránh bom.
Vào ngày 24/9, tổ chức Hezbollah cho biết họ đã phóng nhiều loạt rocket vào miền Nam Israel, nhằm vào căn cứ Ramat David, sân bay Meggido và căn cứ Amos, tất cả đều nằm ở gần thị xã Afula.
Trong lúc đó, một quan chức Israel nói với CNN rằng nội các Israel ban bố “tình trạng đặc biệt” trên khắp đất nước của họ, áp đặt một số hạn chế, bao gồm các giới hạn về tụ tập nơi công cộng.
Lính Lebanon gác một địa điểm Israel không kích ở thủ đô Beirut. Ảnh: CNN.
Tình hình dân thường Lebanon dưới làn bom đạn
Israel tuyên bố họ chỉ nhằm vào cơ sở hạ tầng của Hezbollah, tuy nhiên các video cho thấy có cả những khu dân cư bị phá hủy.
Mức độ thương vong tại Lebanon trong ngày 23/9 cho thấy quy mô và cường độ của loạt không kích này. Con số gần 500 người tử vong vào ngày này là xấp xỉ một nửa số người Lebanon tử vong trong toàn cuộc chiến 34 ngày giữa Israel và Hezbollah vào năm 2006.
Đại diện Lebanon tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc nói rằng có một làn sóng di tản khổng lồ. Một tổ chức phi chính phủ của Lebanon cho biết, hơn 100.000 người dân đã phải thay đổi chỗ ở.
Cư dân địa phương mô tả cảnh tượng các tòa nhà sập đổ, các thị trấn trống trơn. Những bức ảnh và video cho thấy các con đường tắc nghẽn do luồng giao thông hai chiều khi người dân đổ xô đi sơ tán.
Phát ngôn viên quân đội Israel Hagari cho biết, họ đang cố gắng “giảm thiểu tổn thất cho dân thường Lebanon. Còn Thủ tướng Israel Netanyahu tố cáo Hezbollah đã từ lâu sử dụng dân thường làm lá chắn sống.
Nguyên nhân Israel tập kích Lebanon
Israel và Hezbollah đã mâu thuẫn với nhau trong nhiều năm. Tuy nhiên, cả hai chỉ đẩy mạnh các cuộc tấn công lẫn nhau xuyên biên giới kể từ tháng 10/2023, khi Israel phát động cuộc chiến Gaza sau khi nhóm vũ trang Hamas của Palestine bất ngờ tấn công vào lãnh thổ Israel ngày 7/10 năm đó, gây ra nhiều thương vong cho dân thường Israel.
Hezbollah nằm trong liên minh do Iran dẫn dắt, từ Yemen, Syria, Gaza đến Iraq. Liên minh này đã tấn công các mục tiêu Israel trong suốt thời gian diễn ra chiến tranh Gaza.
Các leo thang gần đây đẩy khu vực tới bên bờ một cuộc chiến tranh tổng lực.
Mới tuần trước, Hezbollah - một trong những nhóm bán quân sự mạnh nhất trong vùng, đã bị chấn động vì loạt tấn công kép (nghi do Israel thực hiện), trong đó hàng loạt máy nhắn tin và máy bộ đàm của các chiến binh Hezbollah cùng phát nổ trên khắp đất nước Lebanon. Ngay sau loạt nổ này, Israel tập kích một tòa nhà ở khu vực phía Nam của thủ đô Beirut, khiến ít nhất 45 người chết, trong đó có thủ lĩnh cấp cao của Hezbollah.
Những ngày tiếp theo, hai bên Israel và Hezbollah bắn phá qua lại lẫn nhau. Đây được xem là đợt giao chiến ác liệt giữa đôi bên trong suốt một năm qua. Hezbollah đã phóng rocket vào sâu trong lãnh thổ Israel so với trước kia, còn Israel phóng hàng trăm rocket vào miền Nam Lebanon.
Hôm 23/9, một quan chức Israel tiết lộ với CNN: Thủ tướng Netanyahu nói với nội các Israel rằng mục đích đợt tấn công lần này của họ là nhằm cắt đứt Hezbollah khỏi cuộc chiến với Hamas.
Israel tuyên bố họ nhằm vào Hezbollah chứ không phải Lebanon
Tổng tham mưu trưởng quân đội Israel, Herzi Halevi, tuyên bố họ “đang chuẩn bị cho các giai đoạn tiếp theo. Thủ tướng Netanyahu thì phát biểu trên truyền hình, khẳng định Israel đang chiến đấu chống lại Hezbollah chứ không phải nhân dân Lebanon.
Iran đã cảnh báo Israel về “hậu quả nguy hiểm” sau loạt không kích. Tổng thống Iran nói với CNN rằng loạt tấn công này có nguy cơ đẩy khu vực vào xung đột rộng lớn hơn.
Cộng đồng quốc tế tiếp tục nỗ lực làm hạ nhiệt tình hình. Qatar (một trong các trung gian hòa giải cho đàm phán giữa Israel và Hezbollah) nói rằng khu vực đang bên “bờ vực thẳm”. Pháp thì yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc họp khẩn cấp để xử lý tình hình bạo lực tại đây.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, cựu Giám đốc CIA Leon Panetta nói với CNN rằng tình hình Lebanon đã “vượt ngưỡng”.
Mỹ - đồng minh thân cận nhất của Israel, cũng là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho quốc gia Tây Á này, vẫn đang cùng đối tác tìm kiếm giải pháp ngoại giao cho xung đột.