(Công lý) - Hàng ngàn người biểu tình đã đụng độ với cảnh sát chống bạo động ở thủ đô của Iraq và trên toàn miền nam vào thứ Năm, ngày thứ ba của các cuộc biểu tình rầm rộ đã khiến 31 người chết.
Bất chấp lệnh giới nghiêm, hơi cay và vòng sống, hàng loạt người biểu tình tụ tập để trút giận lên tình trạng tham nhũng, thất nghiệp và dịch vụ kém - thách thức lớn nhất đối với Thủ tướng Adel Abdel Mahdi.
Sự tức giận bùng nổ
Hôm nay, Thủ tướng Adel Abdel Mahdi đã có bài phát biểu trên truyền hình khi tiếng súng đã nổ khắp Baghdad. Ông mô tả các sự kiện gần đây là "sự phá hủy toàn bộ nhà nước", nhưng ông chưa đưa ra ý kiến gì đối với yêu cầu của người biểu tình.
Thay vào đó, Abdel Mahdi bảo vệ thành quả của chính phủ và cam kết trợ cấp hàng tháng cho các gia đình có nhu cầu, đồng thời xin thời gian để thực hiện chương trình cải cách đã hứa vào năm ngoái.
Cho đến bây giờ, nhà lãnh đạo này vẫn thích giao tiếp với người dân bằng văn bản, ngay cả khi truyền thông nhà nước nói rằng ông đã gặp các nhà lãnh đạo phản đối giấu tên.
Vài giờ trước đó ở Baghdad, đám đông đã vây quanh Bộ dầu mỏ và công nghiệp, với những người biểu tình thề sẽ diễu hành đến Quảng trường Tahrir - biểu tượng của thủ đô. "Chúng tôi sẽ tiếp tục cho đến khi chính phủ sụp đổ", Ali, một sinh viên tốt nghiệp đại học thất nghiệp nói.
Hầu hết những người biểu tình mang cờ Iraq trong khi những người khác cầm biểu ngữ mang tên Hussein, một nhân vật được kính trọng trong đạo Hồi Shiite.
Cảnh sát và quân đội đã phải sử dụng vũ khí tự động gắn trên xe quân sự để bắn vào đám đông. Những người biểu tình bị thương được đưa đến bệnh viện trên những chiếc xe tuk-tuks nhỏ. "Tại sao cảnh sát bắn vào người Iraq như họ? Họ đau khổ như chúng tôi - họ nên giúp đỡ và bảo vệ chúng tôi", người biểu tình Abu Jaafar nói.
Các cuộc biểu tình đã khiến 31 người thiệt mạng, trong đó có hai sĩ quan cảnh sát và hơn 1.000 người đã bị thương.
Các cuộc biểu tình bắt đầu vào thứ ba tại Baghdad và lan rộng khắp miền Nam Shiite. Một số thành phố đã áp đặt lệnh giới nghiêm, nhưng người biểu tình vẫn bất chấp và đã tràn ra đường.
Trong khi đó, khu vực phía Bắc của người Kurd và các tỉnh phía Tây Sunni vẫn tương đối yên tĩnh.
Một chiếc xe cảnh sát chống bạo động bị đốt cháy trong các cuộc đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát ở Baghdad
Sự bất bình đã khiến người dân ra đường biểu tình – chỉ một năm sau những cuộc biểu tình rầm rộ ở miền Nam Iraq, được thúc đẩy bởi tình trạng thiếu nước nghiêm trọng gây ra khủng hoảng về sức khỏe.
Kể từ đó, các tỉnh phía Nam đã cáo buộc chính quyền trung ương không giải quyết được các lỗ hổng cơ sở hạ tầng sâu sắc.
Cụ thể, sự tức giận đã sôi sục khi mức thất nghiệp của thanh niên cao đáng kinh ngạc, chiếm khoảng 25% hoặc gấp đôi tỷ lệ chung - theo số liệu của Ngân hàng Thế giới.
Căng thẳng đã trở nên trầm trọng hơn khi đóng cửa các văn phòng chính phủ và các cuộc gọi của giáo sĩ Moqtada al-Sadr cho "một cuộc tổng đình công". Muqtada al-Sadr là một giáo sĩ hồi giáo Shia, một nhà lãnh đạo chính trị và dân quân của Iraq. Ông là lãnh tụ của đảng chính trị, phong trào Sadrist và là nhà lãnh đạo quân đội Saraya al-Salam, một lực lượng dân quân Shia, cải tổ từ dân quân trước đây, quân đội Mahdi, trong thời gian Mỹ chiếm đóng Iraq
Sadr đứng đằng sau các cuộc biểu tình lớn ở Baghdad năm 2016 khi những người ủng hộ ông xông vào “Vùng Xanh” của thành phố, nơi đặt trụ sở một số bộ và đại sứ quán.
Sự tham gia của Muqtada al-Sadr lần này có vẻ hạn chế hơn nhiều, nhưng nếu những người theo Muqtada al-Sadr tham gia vào các cuộc biểu tình, thì chúng sẽ có khả năng tăng thêm.
Hơn một nửa số người thiệt mạng trong ba ngày qua là ở thành phố phía Nam Nasiriyah, nơi bảy người biểu tình bị bắn chết và hàng chục người bị thương chỉ riêng trong ngày thứ Năm.
Các cuộc biểu tình dường như chủ yếu là tự phát, với đám đông giận dữ che giấu bất kỳ sự tham gia nào của những người chơi chính trị chính của đất nước
Biện pháp hà khắc
Với việc truy cập internet hầu như bị chặn, những người biểu tình đã phải vật lộn để liên lạc với nhau hoặc đăng đoạn video về các cuộc đụng độ mới nhất.
Theo thống kê của NetBlocks, khoảng 75% Iraq trong tình trạng "ngoại tuyến" sau khi các nhà khai thác mạng lớn "cố tình hạn chế" quyền truy cập.
Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh đều kêu gọi người biểu tình bình tĩnh, trong khi Tổ chức Ân xá quốc tế đã phản ứng gay gắt trước tình trạng bạo lực tại các cuộc biểu tình.
"Thật phẫn nộ khi lực lượng an ninh Iraq hết lần này đến lần khác đối phó với những người biểu tình một cách tàn bạo như vậy. Việc họ sử dụng vũ khí gây chết người là hoàn toàn không cần thiết", Lynn Maalouf thuộc Tổ chức Ân xá nói.
Cô nói rằng “sự cố ngắt kết nối internet là một "biện pháp hà khắc” mà chính quyền Irag dùng để bịt miệng những người biểu tình cũng như tránh xa máy ảnh và những đôi mắt theo dõi của thế giới ".
Các cuộc biểu tình dường như chủ yếu là tự phát và phi tập trung, hầu như không sử dụng khẩu hiệu hay phù hiệu đảng.
Các cuộc biểu tình diễn ra sau nhiều tháng thất vọng sôi sục vì cắt điện tràn lan, thiếu nước và tham nhũng nhà nước
Thay vào đó, những người biểu tình đã treo những tấm áp phích yêu cầu một "quốc gia thực sự" và thậm chí cả hình ảnh của một vị tướng Iraq gần đây đã ngừng hoạt động sau báo cáo của phe ủng hộ Iran.
Một số người Iraq cho biết họ đã nhận được tin nhắn văn bản hôm thứ Năm từ văn phòng của Abdel Mahdi, đưa ra một số điện thoại đường dây nóng mà người biểu tình có thể gọi để nói lên sự bất bình của họ.
Abdel Mahdi lên nắm quyền vào tháng 10 năm 2018 với tư cách là ứng cử viên đồng thuận sau khi các cuộc biểu tình rầm rộ năm ngoái đã chấm dứt cơ hội cho người tiền nhiệm Haider al-Abadi ở lại nhiệm kỳ thứ hai.
Abdel Mahdi đã cam kết cải cách các thể chế kém hiệu quả, xóa bỏ tham nhũng và chống thất nghiệp - những lời hứa chưa được thực hiện dường như đã đẩy người biểu tình ra đường trong tuần này.
Trong bài phát biểu sáng nay (4/10), Thủ tướng Abdel Mahdi khẳng định các lực lượng an ninh đã tuân thủ "các tiêu chuẩn quốc tế" trong cách họ đối phó với người biểu tình.