Sau Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút khỏi Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA), tên chính thức của thỏa thuận hạt nhân lịch sử mà Iran ký với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga cùng với Đức), Tehran đã giảm dần việc thực hiện các điều khoản và cam kết trong thỏa thuận này nhằm nỗ lực thuyết phục các nước châu Âu giúp Iran chống đỡ các biện pháp trừng phạt của Mỹ.
Hiện là giai đoạn thứ tư trong lộ trình rút khỏi các cam kết JCPOA mà Iran tuyên bố hồi tháng 7/2019, ngày 8/12, Phó Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI), Ali Asghar Zarean, tuyên bố nước này sẽ sớm công bố “50 thành tựu hạt nhân”.
Hãng thông tấn Mehr dẫn phát biểu của ông nêu rõ: “15 thành tựu hạt nhân sẽ được trình làng với các thế hệ máy ly tâm mới, nhà máy điện và lò phản ứng nước nặng. Đây sẽ là một phần nhỏ trong hàng loạt thành tựu nhảy vọt của các kỹ sư Iran”.
Truyền thông Iran cho rằng ông Ali Zarean đã nói sẽ có tổng cộng 50 thành tựu hạt nhân, những thành quả công nghệ sẽ không thể có được nếu thiếu nghiên cứu và phát triển.
Sau sự đổ vỡ một phần của thỏa thuận JCPOA, quan hệ giữa Mỹ và Iran đã từng bước leo thang căng thẳng. Nhà Trắng chỉ trích cách tiếp cận của Tehran là “tống tiền hạt nhân”, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng với Mỹ gia tăng sức ép đối với nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo Chính quyền Washington sẽ xóa bỏ các biện pháp miễn trừ trừng phạt đối với cơ sở hạt nhân Fordow, được coi là cơ sở hạt nhân chính trong chương trình làm giàu hạt nhân của Iran, và hối thúc Tehran lập tức chấm dứt các hoạt động làm giàu urani.
Tuy nhiên, Tổng thống Iran Hassan Rouhani chỉ trích hành động của Mỹ là sai lầm và vi phạm luật pháp quốc tế.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani phát biểu trong cuộc họp báo tại Tehran. Ảnh: THX/ TTXVN
Trong 7 tháng qua, Iran tiến hành một loạt bước đi giảm bớt các cam kết trong JCPOA nhằm đáp trả các động thái của Mỹ cũng như phản ứng với sự chậm trễ của các quốc gia châu Âu trong việc tạo thuận lợi cho các giao dịch ngân hàng cùng hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran.
Gần đây, Iran nối lại hoạt động làm giàu urani tại cơ sở Fordow ở miền Nam nước này, đồng thời bắt đầu làm giàu urani tại nhà máy Natanz ở miền Trung. Hồi đầu tháng 11, Iran đã đưa vào sử dụng loạt 30 máy ly tâm IR-6 thế hệ mới, có khả năng sản xuất urani làm giàu nhanh gấp 10 lần loại máy ly tâm đời đầu IR-1, vốn là loại máy mà Iran được phép sử dụng theo thỏa thuận. Bên cạnh đó, các nhà khoa học Iran đang phát triển một nguyên mẫu của dòng máy ly tâm IR-9, có thể hoạt động nhanh gấp 50 lần IR-1.
Tuy nhiên, Iran cũng khẳng định có thể nhanh chóng hủy bỏ các biện pháp mà nước này thực hiện nếu các bên còn lại trong thỏa thuận tìm ra cách giúp Tehran tránh các biện pháp trừng phạt của Mỹ.