Căng thẳng Mỹ - Iran không ngừng leo thang trong những tuần gần đây, sau đúng một năm Tổng thống Donald Trump đơn phương rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử mang tên "Kế hoạch hành động chung toàn diện" (JCPOA) vào tháng 5/2018, đồng thời áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế đối với Iran nhằm ép Tehran ngồi vào bàn đàm phán để đi tới một thỏa thuận mới.
Thỏa thuận JCPOA được Iran ký kết với nhóm P5+1 gồm Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga, Mỹ và Đức vào năm 2015.
Ngoài ra, trong tháng Năm, Mỹ còn tăng cường áp đặt thêm các lệnh trừng phạt kinh tế với Iran khi yêu cầu tất cả các quốc gia và công ty dừng nhập khẩu dầu mỏ của Iran cũng như ngăn Iran tham gia vào hệ thống tài chính thế giới.
Không chỉ dừng lại ở các biện pháp phong tỏa kinh tế, Mỹ còn đang tính tới phương án tấn công quân sự đồng thời điều động thêm vũ khí và binh sĩ tới Trung Đông để đối phó với cái gọi là “những mối đe dọa từ Iran”.
Đáp trả, Iran đe dọa tăng cường làm giàu uranium đồng thời yêu cầu các nước châu Âu tham gia ký kết JCPOA có biện pháp đảm bảo khôi phục những lợi ích kinh tế của Iran như đã hứa hẹn trong bản thỏa thuận hạt nhân lịch sử nếu không Tehran cũng sẽ xóa bỏ thỏa thuận này.
Hôm 10/6, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Yukiya Amano cho hay Iran đang sản xuất số lượng uranium được làm giàu nhiều hơn trước đây nhưng không rõ đã đạt tới mức giới hạn nằm trong thỏa thuận hạt nhân hay chưa.
“Vâng, tốc độ sản xuất đang gia tăng”, Reuters dẫn lời ông Amano trả lời trong cuộc họp báo khi được hỏi liệu Iran đã tăng tốc làm giàu uranium kể từ khi IAEA cho công bố bản báo cáo khẳng định Tehran vẫn tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận JCPOA vào ngày 20/5.
Tuy nhiên, ông Amano từ chối công bố chính xác Iran đã tăng tốc làm giàu uranium bao nhiêu lần.
Cũng trong ngày 10/6, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas trở thành quan chức cấp cao nhất của phương Tây tới thăm Iran kể từ khi Washington và Tehran liên tiếp khẩu chiến đe dọa tấn công quân sự từ tháng trước.
“Tình hình khu vực hiện cực kỳ nghiêm trọng và nguy hiểm. Hành động leo thang căng thẳng hiện thời có thể dẫn tới leo thang quân sự”, ông Maas phát biểu trong cuộc họp báo với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif.
Bộ trưởng Iran Zarif đã cáo buộc Mỹ cố tình làm leo thang căng thẳng.
“Giảm thiểu căng thẳng chỉ có thể xảy ra một khi Mỹ chấm dứt cuộc chiến kinh tế. Những người khơi mào chiến tranh đừng hy vọng có thể giữ được an toàn”, ông Zarif nhấn mạnh.
Trong khi đó, Giám đốc IAEA Amano cho hay ông “cảm thấy lo lắng về tình trạng căng thẳng leo thang liên quan tới vấn đề hạt nhân của Iran". Ông Amano cũng hy vọng hai bên có thể tìm kiếm giải pháp thông qua đối thoại và điều cần thiết là Iran tuân thủ chặt chẽ các điều khoản nằm trong thỏa thuận JCPOA.