Báo cáo nghiên cứu "Giới và thị trường lao động Việt Nam" vừa công bố của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ tham gia thị trường lao động của phụ nữ Việt Nam cao đáng kể, nhưng chưa đến 1/4 trong số này giữ vị trí lãnh đạo, quản lý chung.
Theo nghiên cứu của ILO, hơn 70% phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi lao động tham gia thị trường lao động, tỷ lệ này ở cấp độ toàn cầu là 47,2% và tỷ lệ trung bình của khu vực châu Á-Thái Bình Dương là 43,9%.
Mặc dù sự chênh lệch giới trong tỷ lệ tham gia lực lượng lao động ở Việt Nam ít hơn so với thế giới, mức này vẫn duy trì ở mức 9,5 điểm phần trăm trong suốt thập kỷ qua.
Theo báo cáo, phân bổ trách nhiệm gia đình không đồng đều trong xã hội Việt Nam có thể là nguyên nhân dẫn tới sự chênh lệch này. Đồng thời, báo cáo nhấn mạnh không nên nhầm lẫn việc phụ nữ Việt Nam tham gia tích cực vào lực lượng lao động là cho thấy nữ giới được hưởng cơ hội bình đẳng.
Bà Valentina Barcucci, Chuyên gia Kinh tế lao động của ILO Việt Nam, tác giả chính của báo cáo cho biết: "Trước đại dịch Covid-19, cả phụ nữ và nam giới đều tiếp cận việc làm khá dễ dàng, nhưng nhìn chung, chất lượng việc làm của phụ nữ thấp hơn của nam giới".
Lao động nữ chiếm đa số trong những việc làm dễ bị tổn thương, đặc biệt là công việc gia đình. Thu nhập của họ thấp hơn của nam giới (tiền lương tháng thấp hơn 13,7% trong năm 2019) bất luận thời giờ làm việc là tương đương với nam giới và chênh lệch giới về trình độ học vấn đã được thu hẹp đáng kể.
Tỷ lệ phụ nữ đảm nhận các vị trí ra quyết định còn quá thấp. Phụ nữ chiếm gần một nửa lực lượng lao động nhưng chỉ đảm nhận chưa đến 1/4 vị trí lãnh đạo, quản lý chung.
"Bất bình đẳng đối với phụ nữ về chất lượng việc làm và phát triển nghề nghiệp cũng bắt nguồn từ trách nhiệm kép mà họ phải gánh vác. Phụ nữ phải dành thời gian làm việc nhà nhiều hơn gấp đôi so với nam giới", bà Barcucci cho biết.
Phụ nữ dành trung bình mỗi tuần 20,2 giờ để dọn dẹp nhà cửa, giặt quần áo, nấu ăn và đi chợ, chăm sóc gia đình và con cái trong khi nam giới chỉ dành 10,7 giờ cho những công việc này. Gần 1/5 nam giới thậm chí không hề dành chút thời gian nào cho việc nhà.
Đại dịch đã gây nên hệ quả là tổng số thời giờ làm việc sụt giảm đáng kể trong quý 2/2020 và mới chỉ được phục hồi trong nửa cuối năm. Tổng số giờ làm hàng tuần của phụ nữ trong quý 2/2020 chỉ bằng 88,8% tổng số giờ làm của họ trong quý 4/2019, con số này ở nam giới là 91,2%.
Tiến sỹ Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam cho rằng, căn nguyên của bất bình đẳng trên thị trường lao động chính là những vai trò truyền thống mà phụ nữ được kỳ vọng phải đảm nhận, và được củng cố bằng các chuẩn mực xã hội.
"Mặc dù Bộ luật Lao động 2019 đã mở ra những cơ hội để thu hẹp khoảng cách giới, như thu hẹp khoảng cách trong độ tuổi nghỉ hưu hay xóa bỏ việc hạn chế phụ nữ tham gia một số ngành nghề nhất định, Việt Nam vẫn còn một nhiệm vụ khó khăn hơn nữa cần phải hoàn thành. Đó là việc thay đổi tư duy của nam giới và của cả chính phụ nữ để từ đó thay đổi hành vi của họ trên thị trường lao động", Giám đốc ILO Việt Nam nhấn mạnh.