Liên tục kêu cứu
Theo nội dung đơn, năm 2015, nhà máy xi măng Đại Việt bị người dân thôn Tân Hy và Sơn Trà (xã Bình Đông) tụ tập, bao vây con đường ra vào nhà máy.
Người dân bức xúc vì cho rằng nhà máy hoạt động sản xuất gây ô nhiễm. Tỉnh Quảng Ngãi thời điểm đó đã yêu cầu nhà máy tạm dừng hoạt động để chuyển sang công nghệ bảo vệ môi trường, tránh gây ô nhiễm khu vực dân cư.
Suốt 4 năm không hoạt động, nhà máy xi măng Đại Việt - Dung Quất gặp rất nhiều khó khăn
"Chúng tôi đã đưa vào sử dụng công nghệ mới trong việc xử lý môi trường, tránh gây ô nhiễm ra môi trường xung quanh.
Việc lắp đặt dây chuyền công nghệ này đã hoàn thành hơn 15 tháng qua nhưng hiện vẫn chưa được vận hành. Chúng tôi đã 6 lần gửi đơn đề nghị, đơn kêu cứu đến UBND tỉnh Quảng Ngãi và Chính phủ, các Bộ nhưng vẫn chưa được vận hành thử để quan trắc môi trường cho nhà máy đi vào hoạt động trở lại", ông Lưu Vũ Cầm, Giám đốc công ty xi măng Miền Trung, nói.
Trước đơn kêu cứu của nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất, từ đầu năm 2018 đến nay, Văn phòng Chính phủ đã 3 lần có công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ngãi giải quyết khó khăn cho nhà máy.
Nhà máy đầu tư công nghệ mới nhưng không được vận hành thử nghiệm để quan trắc môi trường nên ngày càng hư hỏng
Theo đó, Văn phòng Chính phủ đề nghị các cơ quan ban ngành của tỉnh triển khai kiểm tra và xác nhận nhà máy đã hoàn thành việc triển khai các biện pháp khắc phục, cải tiến thiết bị, nâng cấp công nghệ xử lý môi trường, lập kế hoạch vận hành thử nghiệm toàn bộ hệ thống, tiến hành quan trắc môi trường, trình cơ quan có thẩm quyền kiểm tra cấp giấy xác nhận theo đúng quy định của pháp luật.
"Thực hiện ý kiến chỉ đạo từ Văn phòng Chính phủ, nhà máy đã 6 lần lập kế hoach vận hành thử nghiệm, vệ sinh thiết bị máy móc, sẵn sàng cho vận hành thử nghiệm để hoàn thiện quan trắc môi trường. Tuy nhiên, các báo cáo về kế hoạch vận hành thử nghiệm được gửi đến UBND tỉnh Quảng Ngãi đều không nhận được câu trả lời", ông Cầm bức xúc.
Hậu quả nặng nề
Vẫn theo ông Lưu Vũ Cầm, nhà máy từ ngày phải tạm dừng hoạt động gặp rất nhiều khó khăn, công nhân mất việc làm, nợ ngân hàng tăng cao…
Khu vực bên ngoài nhà máy và hàng rào cây xanh ngăn cách với khu dân cư
"Nhà máy dừng hoạt động lâu đã gây thiệt hại quá lớn cho doanh nghiệp và vốn góp của Nhà nước. Đến nay, lỗ lũy kế đã vượt vốn chủ sở hữu. Công ty không có tiền để trả nợ nên một số ngân hàng và các nhà cung cấp đã khởi kiện ra tòa án.
Nhà máy và Công ty đã nhiều lần báo cáo nguy cơ phá sản. Đơn cầu cứu mới nhất chúng tôi vừa gửi đi cầu mong chính quyền tỉnh Quảng Ngãi tạo điều kiện để nhà máy hoạt động lại trong quý 3/2019. Có như vậy, nhà máy mới vượt qua khó khăn hiện nay", Cầm nói.
Ông Nguyễn Quốc Tân, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, nêu lý do chưa đồng ý với kế hoạch vận hành thử nghiệm, tổ chức quan trắc môi trường của nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất, do UBND tỉnh chưa có quyết định về phương án di dời các hộ dân và người dân thôn Tân Hy và Sơn Trà.
Ông Tân lo ngại việc nhà máy vận hành trở lại sẽ tiếp tục gây bức xúc cho người dân. "Khi người dân chưa đồng thuận thì nhà máy không được tự ý vận hành", ông Tân nói.
Còn ông Nguyễn Thanh Vũ, Chủ tịch UBND xã Bình Đông (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), cho biết có khoảng 2.000 hộ dân hai thôn Tân Hy và Sơn Trà nằm trong khu vực bị ảnh hưởng của nhà máy cũng như quy hoạch Khu công nghiệp cần sớm được di dời.
"Ngoài nhà máy Xi măng Đại Việt thì các dự án khác như liên hợp gang thép Hòa Phát – Dung Quất và nhiều nhà máy trong KKT Dung Quất đã và đang xây dựng ngay cạnh khu vực dân cư.
Các nhà máy quy mô lớn đã đi vào hoạt động, vì thế việc di dời dân không thể trì hoãn, hạn chế việc người dân bức xúc vì ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, nước thải… đang ngày càng nghiêm trọng", ông Vũ nói.
Nhà máy xi măng Đại Việt - Dung Quất im lìm suốt 4 năm trời
Đại diện UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết đã bố trí 36,13 tỷ đồng để di dời 107 hộ dân trong phạm vi 50m tính từ chân hàng rào nhà máy. Tỉnh đang tiếp tục xây dựng lộ trình di dời hơn 1.800 hộ dân trong phạm vi ảnh hưởng, sẽ chia làm 3 giai đoạn với tổng kinh phí khoảng 990 tỷ đồng. Tuy nhiên, do nguồn vốn quá lớn nên tỉnh chưa thể thực hiện.
"Tỉnh đã có kiến nghị đến Thủ tướng Chính phủ bố trí 364 tỷ đồng từ ngân sách trung ương để tỉnh lập phương án, lộ trình, kế hoạch di dời các hộ dân xung quanh nhà máy càng sớm càng tốt", đại diện UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết.