Nhân dịp này phóng viên Đài TNVN thường trú tại Indonesia có bài phỏng vấn Đại sứ Timor Leste tại Indonesia Filomeno Aleixo da Cruz về hội nghị lần này.
PV: Các nhà lãnh đạo Timor-Leste sẽ lần đầu tiên tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 tại Labuan Bajo với tư cách quan sát viên. Đại sứ đánh giá thế nào về ý nghĩa của sự kiện quan trọng này?
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz: Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 sắp tới tại Labuan Bajo có tính lịch sử đối với cả Timor-Leste và ASEAN, vì đây sẽ là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo của Timor-Leste ngồi trong các cuộc họp Cấp cao ASEAN với tư cách là Quan sát viên. Timor-Leste tích cực hoan nghênh tiến trình này trong quá trình gia nhập ASEAN và chúng tôi đánh giá cao sự hỗ trợ liên tục từ tất cả các quốc gia thành viên ASEAN trong nỗ lực này. Điều này thể hiện sự hợp tác khu vực mạnh mẽ ở Đông Nam Á và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực này.
Đại sứ Timor Leste tại Indonesia Filomeno Aleixo da Cruz trả lời phỏng vấn
PV: Đại sứ có kỳ vọng gì về kết quả của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42, đặc biệt là trong tiến trình để Timor Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN?
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz: Từ Hội nghị Cấp cao ASEAN năm ngoái, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã thống nhất về nguyên tắc kết nạp Timor-Leste là thành viên thứ 11 của ASEAN và trao quy chế Quan sát viên cho Timor-Leste, theo đó cho phép Timor-Leste tham gia tất cả các Hội nghị của ASEAN, bao gồm cả các phiên họp toàn thể của Hội nghị Thượng đỉnh.
Như vậy, với sự hỗ trợ đầy đủ từ tất cả các Quốc gia Thành viên ASEAN, chúng tôi tin tưởng rằng Lộ trình dựa trên các tiêu chí để Timor-Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN sẽ sớm được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua. Chúng tôi rất vui vì ASEAN đã tiếp tục đưa Timor-Leste vào quá trình này và chúng tôi trông đợi vào sự hỗ trợ liên tục từ tất cả các quốc gia thành viên ASEAN để đảm bảo quá trình hội nhập suôn sẻ vào tổ chức khu vực quan trọng này.
PV: Xin Đại sứ cho biết một số kết quả hợp tác giữa Timor-Leste và ASEAN trong những năm qua?
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz: Mặc dù chưa có nhiều hợp tác với ASEAN, nhưng Timor-Leste có mối quan hệ rất bền chặt với tất cả các quốc gia thành viên ASEAN. Ví dụ, liên quan đến ASEAN, chúng tôi là thành viên của Tổ chức Bộ trưởng Giáo dục Đông Nam Á (SEAMEO); các vận động viên Timor Leste cũng tham gia thi đấu tại Sea Games. Tại các diễn đàn đa phương, hầu hết nếu không muốn nói là tất cả, lập trường của Timor-Leste luôn phù hợp với lập trường của ASEAN, đóng góp quan trọng vào các quyết định về hòa bình, an ninh và phát triển kinh tế ở khu vực và trên thế giới.
Về song phương, Timor-Leste có mối quan hệ hợp tác và nhiều mặt với tất cả các quốc gia thành viên ASEAN. Có thể nêu một số ví dụ, chúng tôi có nhiều chương trình xây dựng năng lực với Indonesia, Singapore, Malaysia, Thái Lan và Philippines, chúng tôi cũng đang nhận được những khoản đầu tư đáng kể từ AMS, ví dụ như Singapore hiện là nhà đầu tư số một tại Timor-Leste, Indonesia cũng đầu tư đáng kể vào viễn thông và ngân hàng. Việt Nam cũng đã và đang đầu tư vào lĩnh vực viễn thông ở Timor-Leste. Sự hợp tác giữa Timor-Leste với đã góp phần vào hòa bình và an ninh trong khu vực cũng như sự phát triển kinh tế của Timor-Leste.
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz đánh giá Việt Nam đã hỗ trợ rất nhiều cho Timor-Leste kể từ những ngày đầu tiên nước này đăng ký xin gia nhập ASEAN.
PV: Việc Timor-Leste trở thành thành viên chính thức của ASEAN có ý nghĩa như thế nào đối với cả hai bên, thưa Đại sứ?
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz: Việc Timor-Leste trở thành thành viên của ASEAN sẽ rất tích cực đối với khu vực trong thế giới đầy biến động này vì cả mục tiêu hòa bình và an ninh cũng như hội nhập và phát triển kinh tế. Điều này sẽ tiếp tục củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực vì trên thực tế sẽ không còn quốc gia nào trong Khu vực Đông Nam Á đứng ngoài tổ chức. Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và kỹ thuật số này, sự hợp tác giữa các quốc gia là rất quan trọng, đặc biệt là trong khu vực này. Timor-Leste tất nhiên mong muốn trở thành thành viên đầy đủ và đóng góp tích cực cho hòa bình và an ninh trong khu vực cũng như hội nhập và phát triển kinh tế.
PV: Đại sứ đánh giá thế nào về vai trò, vị trí của Việt Nam trong ASEAN, nhất là trong việc thúc đẩy nhanh chóng kết nạp Timor-Leste?
Đại sứ Filomeno Aleixo da Cruz: Việt Nam đã hỗ trợ rất nhiều cho Timor-Leste kể từ những ngày đầu tiên chúng tôi đăng ký xin gia nhập. Chúng tôi ghi nhận rằng trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Việt Nam năm 2020, Việt Nam đã có những nỗ lực đáng kể để đảm bảo tư cách thành viên của Timor-Leste trong ASEAN, tuy nhiên, chúng tôi cũng hiểu rằng Covid-19 là một thách thức lớn vào thời điểm đó. Chúng tôi đánh giá Việt Nam đã có nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN thành công trong thời kỳ khủng hoảng y tế toàn cầu. Chúng tôi mong muốn được hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong tương lai, đặc biệt là liên quan đến tư cách thành viên của chúng tôi trong ASEAN, thông qua các chương trình xây dựng năng lực và hợp tác phát triển khác.
PV: Vâng xin cảm ơn Đại sứ!./.