Ngoại trưởng Vương Nghị: đạt được thỏa thuận chung quan trọng, hai bên đình chỉ tăng thêm thuế quan
Sau khi kết thúc cuộc hội đàm dài 150 phút lâu hơn dự kiến, ông Donald Trump đã không tham gia cuộc họp báo chung như đã định mà ra ngay sân bay để về nước với lý do để lo liệu vụ cựu Tổng thống George Bush (cha) vừa từ trần trước đó ít giờ. Kết quả cuộc hội đàm sẽ được hai bên thông báo sau.
Ông Vương Nghị, Ngoại trưởng Trung Quốc đã tổ chức họp báo ngay sau khi cuộc hội đàm kết thúc khoảng một giờ và thông báo: cuộc gặp gỡ giữa nguyên thủ hai nước Trung – Mỹ đã đạt được nhận thức chung quan trọng, chỉ rõ phương hướng cho quan hệ Trung – Mỹ từ nay về sau.
Nguyên thủ hai nước nhất trí, quan hệ song phương phải được giải quyết và nhất định sẽ giải quyết tốt; hai bên đồng ý coi việc phối hợp, hợp tác và ổn định làm cơ sở cho quan hệ hai bên; hai nhà lãnh đạo sẽ đi thăm lẫn nhau vào thời điểm thích hợp. Thành quả quan trọng nhất là, hai nước sẽ đình chỉ việc gia tăng mức thuế đánh vào hàng hóa của nhau.
Ông Vương Nghị họp báo tuyên bố đầy lạc quan về kết quả hội đàm.
Ông Vương Nghị còn nói, hai bên đã đưa ra một loạt phương án có tính xây dựng để giải quyết ổn thỏa các vấn đề bất đồng tồn tại giữa hai nước.
Trung Quốc đồng ý căn cứ tình hình thị trường trong nước và nhu cầu của nhân dân để mở rộng xuất khẩu, bao gồm nhập khẩu từ Mỹ những hàng hóa thích hợp cho việc tiêu thụ, dần dần giảm bớt vấn đề không cân bằng trong cán cân mậu dịch.
Ông Vương Nghị còn nói:
“Hai bên đồng ý mở cửa thị trường, trong tiến trình tiến hành vòng cải cách mở cửa mới, Trung Quốc sẽ giải quyết dần từng bước các vấn đề mà phía Mỹ quan ngại hợp lý. Đội ngũ công tác của hai bên sẽ căn cứ nhận thức chung đạt được giữa hai nhà lãnh đạo để gấp rút thương lượng theo hướng hủy bỏ tất cả việc đánh thuế thêm, phấn đấu đạt được hiệp nghị cụ thể hai bên cùng có lợi sớm nhất”.
Cũng tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Vương Thụ Văn cũng nói: chính phủ Mỹ vốn định tăng mức thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ 10% lên 25% từ ngày 1.1.2019, nay đã quyết định sau ngày 1.1.2019 vẫn giữ nguyên ở mức 10%.
Ông nói thêm, hai bên quyết định không tăng thêm mức thuế đối với sản phẩm khác nữa. Ông đồng thời nhấn mạnh: "đối với mức thuế đã tăng thêm hiện nay, hai bên gấp rút đàm phán để đạt được hiệp nghị theo hướng hủy bỏ hoàn toàn".
Nhà Trắng: hai bên tạm thời đình chiến do Trung Quốc nhượng bộ, trong vòng 30 ngày đàm phán không kết quả Mỹ sẽ tăng thuế tiếp
Về phía Mỹ, thông báo của Nhà Trắng lại nhấn mạnh, sau khi Trung Quốc đưa ra những nhượng bộ nhất định, hai bên Mỹ - Trung đã đạt được thỏa thuận tạm thời “hưu chiến mậu dịch”, nhưng nếu hai bên vẫn không thể đàm phán ổn thỏa thì đó chỉ có thể là một sự “ngừng bắn tạm thời”.
Tuyên bố đăng tải trên website của Nhà Trắng ngày 1.12 viết, trong vấn đề mậu dịch, Tổng thống Donald Trump đồng ý sau ngày 1.1.2019 tỷ lệ thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vẫn duy trì ở mức 10%, sẽ không tăng lên 25%.
Tuyên bố còn nói, Trung Quốc đã đồng ý mua với số lượng lớn các sản phẩm nông nghiệp, năng lượng, công nghiệp và các sản phẩm khác của Mỹ để giảm bớt tình trạng không cân bằng trong mậu dịch giữa hai nước; số lượng sản phẩm mua cụ thể vẫn chưa được quyết định. Trung Quốc cũng đồng ý ngay lập tức bắt đầu mua nông sản của nông dân Mỹ.
Tuyên bố của Nhà Trắng còn nêu rõ: hai ông Donald Trump và Tập Cận Bình còn đồng ý, nhanh chóng bắt đầu đàm phán về các vấn đề cưỡng bức chuyển nhượng công nghệ, bảo hộ bản quyền sở hữu trí tuệ, rào cản phi thuế quan, xâm nhập mạng và lấy cắp qua mạng, thay đổi kết cấu nghề nông nghiệp và dịch vụ.
Hai bên nhất trí đồng ý nỗ lực hoàn thành những công việc này trong vòng 90 ngày. Nếu trong vòng 90 ngày mà hai bên vẫn không thể đạt được hiệp nghị thì tỷ lệ thuế (đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc) sẽ tăng từ 10% lên 25%. Đây là nội dung mà ông Vương Nghị không hề đề cập tới.
Nhà Trắng cho rằng, hai bên Mỹ - Trung đã đạt được thỏa thuận tạm thời “hưu chiến mậu dịch”, nhưng nếu hai bên vẫn không thể đàm phán ổn thỏa thì đó chỉ có thể là một sự “ngừng bắn tạm thời.
Theo trang tin Đông Phương, thông báo Nhà Trắng cũng cho biết, ông Tập Cận Bình đã đồng ý quản chế loại thuốc Fentanyl (một loại thuốc giảm đau được đưa lậu sang Mỹ với số lượng lớn, được nhiều người Mỹ sử dụng như một loại ma túy gây ảo giác, đã khiến nhiều người bị chết) và hứa quan tâm đến vụ giao dịch công ty Qualcomm thu mua công ty NXP Semiconductors.
Trước đó, tờ Financial Times đã đưa tin: theo tiết lộ của “3 nhân sĩ trong cuộc”, nếu hai ông Donald Trump và Tập Cận Bình đạt được “hiệp nghị đình chiến”, thì Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc sẽ dẫn đầu một đoàn 30 quan chức Trung Quốc tới Washington để thực thi nhiệm vụ đàm phán, thời gian tạm ấn định từ ngày 12 đến 15.12.2018.
Ông Donald Trump là nhân tố giữ cho quan hệ Mỹ - Trung không xảy ra biến động lớn
Trang tin Hoa ngữ Đa Chiều phân tích cho rằng, cuộc gặp gỡ Donald Trump – Tập Cận Bình đem lại kết quả “hưu chiến mậu dịch” phù hợp với sự dự đoán của bên ngoài, mở ra cuộc đối thoại giữa các quan chức cấp cao hai bên mà cụ thể là ông Lưu Hạc có thể tới Mỹ đàm phán vào tháng 12 tới.
Bữa tối làm việc Trump – Tập là cuộc gặp gỡ chính thức đầu tiên giữa hai ông từ khi bắt đầu xảy ra cuộc Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung để thảo luận quan hệ song phương, tình hình khu vực và cục diện toàn cầu.
Sau nửa năm xung đột mậu dịch, hai bên đều muốn kết thúc, hy vọng cuộc gặp gỡ này có thể đưa quan hệ hai nước hồi chuyển.
Việc khởi động lại các cuộc đàm phán của giới kinh tế, mậu dịch hai nước, bao gồm văn thư trả lời của chính phủ Trung Quốc và sự gây sức ép mạnh mẽ của Phó tổng thống Mike Pence cùng những tuyên bố cứng rắn của các quan chức “diều hâu” trong Nhà Trắng đều là vì ngày này.
Đúng như ông Trump từng nói, cuộc va chạm mậu dịch này chỉ có ông và Tập Cận Bình mới có thể giải quyết được.
"Tính cách của Donald Trump quyết định việc ông không sẽ không chiến tranh, cũng không hữu hảo với Trung Quốc trong thời gian dài".
Đa Chiều cho rằng, xét các nhân tố phía Mỹ, việc quan hệ Mỹ - Trung xuất hiện bước ngoặt này không thể tách rời cá nhân ông Donald Trump; “Donald Trump chính là máy giữ ổn định không cho quan hệ Mỹ - Trung xuất hiện biến động quá mạnh”; nguyên nhân chủ yếu gồm ba mặt:
Thứ nhất, Donald Trump là tổng thống vượt qua sự khác biệt đảng phái và trói buộc về hình thái ý thức nhất trong các đời tổng thống Mỹ trước nay. Qua cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ và cải cách thuế trong Đảng Cộng hòa, ông Trump đã hoàn thành việc xây dựng kết cấu quyền lực trong nội bộ đảng.
Đảng Cộng hòa mở rộng được ưu thế của phe đa số tại Thượng nghị viện. Nhưng ông Trump trước sau vẫn là “đảng thứ ba” và là vị tổng thống Đảng Cộng hòa phi truyền thống.
Tuy cả hai đảng trong quốc hội đều nhất trí chưa từng có về thái độ cứng rắn đối với Trung Quốc, nhưng điều đó không đại diện cho thái độ của chính phủ Donald Trump. Ông Donald Trump lựa mọi cách để thỏa mãn thế lực chính trị của hai đảng, nhưng quyết không để bị các thế lực này thao túng.
Ví dụ, khi gặp khủng hoảng về cầm quyền đối nội, ông đã khéo lợi dụng sự oán hận của quốc hội, chĩa mũi nhọn vào Trung Quốc để đạt được mục tiêu đánh lạc hướng sự chú ý, làm giảm áp lực bên trong, có lúc thậm chí giá họa cho Trung Quốc là nguyên nhân gây nên khủng hoảng.
Thứ hai, rất cẩn trọng cân bằng quyền phát ngôn nội bộ, chú trọng phân phối lợi ích, biết chuyên nghiệp hóa quản lý bộ sậu.
Ông Trump không có kinh nghiệm chính trường, tuyển người và dùng người đều là những người đã có kinh nghiệm trên chính trường, nhưng Donald Trump ngay ban đầu đã biết thao túng bộ sậu, từ các sự kiện “nội gián” và điều chỉnh nhân sự có thể thấy, ông Trump biết nắm chắc cuộc đấu tranh quyền lực giữa hai phái ôn hòa và cứng rắn trong Nhà Trắng. Mọi người ở đây đều gắng sức trung thành với Donald Trump.
Thủ pháp này của ông Trump thể hiện rõ qua cuộc chiến mậu dịch với Trung Quốc. Năm đầu tiên cầm quyền, để quen biết và kết thân với nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Trump đã trọng dụng Jared Kushner là đại diện phái ôn hòa.
Sau đó, do mâu thuẫn nội bộ và để tiến hành chiến tranh thương mại với Trung Quốc, ông lại trọng dụng phái cứng rắn, tìm cách dung hòa lợi ích đảng phái với lợi ích cầm quyền của bản thân. Ngay trong phái cứng rắn ông cũng có sự đối xử khác nhau và căn cứ trường hợp cụ thể để sử dụng Wilbur Ross, Peter Navarro hay Steven Mnuchin...
Ông Trump tỏ ra rất giỏi trong việc sử dụng các thành viên trong ê-kíp của Nhà Trắng
Thứ ba, tính cách của Donald Trump quyết định việc ông không sẽ không chiến tranh, cũng không hữu hảo với Trung Quốc trong thời gian dài. Tính cách khéo ứng biến và vụ thực của Donald Trump khiến quyết sách ngoại giao của ông càng thể hiện tính thực dụng.
Từ việc ông chỉ quan tâm đến vấn đề kinh tế, mậu dịch trong quan hệ Mỹ - Trung có thể thấy ông rất chú trọng lợi ích kinh tế với Trung Quốc. Cuộc chiến mậu dịch với Trung Quốc chỉ là kiểu bới lông tìm vết với Trung Quốc, để tìm cách mặc cả, là thủ đoạn làm ăn chứ không phải mục đích cuối cùng.
Sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, Donald Trump cần có thành quả để an ủi cử tri và củng cố “kho phiếu”. Đó cũng chính là lý do khiến Donald Trump công bố kế hoạch gặp gỡ ông Tập Cận Bình 1 tuần trước khi diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Ông Trump rất cần đạt được hiệp nghị với Tập Cận Bình để đáp lại cử tri.
Tuy nhiên, sau khi để mất Hạ nghị viện vào tay Đảng Dân chủ, những người Dân chủ rất có khả năng khởi động việc phế truất Donald Trump. Dù việc này có thành công hay không, cộng thêm những tranh cãi về việc điều tra vụ án “quan hệ với Nga”, ông Trump nhất định sẽ “mất thể diện” và hứng chịu thêm sự chống đối trong nội bộ Nhà Trắng.
Trong tình hình đó, tính sách lược và linh hoạt của ông Trump đối với quan hệ với Trung Quốc và tính bất định về chính trị nội bộ dẫn đến việc ông Trump có thái độ hữu hảo hay cứng rắn với Trung Quốc.
Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc (thứ 4, trái sang) bất ngờ xuất hiện tại Buenos Aires trong thành phần đoàn Trung Quốc tham gia hội đàm.
Đa Chiều cho rằng, dù lần này hai ông Donald Trump và Tập Cận Bình đạt được thỏa thuận chung gì hay hai bên tới đây đạt được hiệp nghị gì, thì mâu thuẫn Mỹ - Trung cũng không có cách gì thay đổi. Điều này quyết định mối quan hệ này sẽ lúc tốt lúc xấu. Dù quan hệ mậu dịch có hòa dịu thì vấn đề khác sẽ lại xuất hiện.
Ví dụ, vấn đề tranh chấp Biển Đông, hacker tấn công mạng, bán vũ khí cho Đài Loan, thậm chí vấn đề liên quan đến người Duy Ngô Nhĩ Tân Cương. Đó là một vòng tuần hoàn, có liên quan đến chu kỳ chính trị của các bên Mỹ, Trung Quốc.
Đương nhiên, khi mà quan hệ Trung – Mỹ bước vào thời kỳ bộc phát nhiều mâu thuẫn, một tổng thống như ông Donald Trump sẽ là cái van để quan hệ Trung – Mỹ tránh sa vào cuộc đối kháng cuối cùng.