Những năm gần đây, Nga và Trung Quốc không ngừng nỗ lực phát triển quan hệ song phương, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng.
Gần đây, Trung Quốc thông qua nhiều phương thức như cho vay hoặc tạm ứng, đã đầu tư 70 tỷ USD vào lĩnh vực năng lượng của Nga. Đây là con số vượt xa tổng số vốn đầu tư mà Nga nhận được từ các thể chế tài chính phương Tây sau khi Liên Xô tan rã năm 1991.
Đa chiều (Mỹ) dẫn lời cựu Thứ trưởng năng lượng Nga Vladimir Milov cho biết, bốn lĩnh vực năng lượng (gồm dầu mỏ, than đá, khí thiên nhiên và hạt nhân) của Moscow đang nợ Bắc Kinh với con số nợ khổng lồ: 70 tỷ USD.
Con số này bao gồm vốn tạm ứng Bắc Kinh mua năng lượng từ Moscow và các khoản vay do các doanh nghiệp tài chính Trung Quốc cung cấp.
Ông Milov cũng cho rằng, 70 tỷ USD là con số khủng, tương đương với tổng số lợi nhuận ròng ba năm của bốn lĩnh vực năng lượng chính, chiếm 1/5 tổng số nợ nước ngoài hiện tại của các doanh nghiệp Nga.
Tại thời điểm thập niên 90 sau khi Liên Xô giải thể, Ngân hàng thế giới và Quỹ tiền tệ quốc tế đã cho Nga vay khoảng 40 tỷ USD. Cuối năm 1991, trước khi Liên Xô giải thể, con số này đạt khoảng 97 tỷ USD.
Sau lệnh trừng phạt của châu Âu lên Nga, quan hệ Trung - Nga trở nên ngày càng mật thiết. (Ảnh: Reuters/VCG）
Một chuyên gia phân tích năng lượng Nga chỉ ra, sau khi các nước châu Âu tuyên bố áp đặt lệnh trừng phạt đối với Moscow, Trung Quốc dường như đã trở thành nguồn cung cấp chi phí duy nhất cho ngành năng lượng Nga.
"Trong lĩnh vực dầu khí, khí thiên nhiên ở Nga, các doanh nghiệp Trung Quốc hiện nay đã trở thành đối tác hợp tác nước ngoài chủ yếu và quan trọng nhất", chuyên gia Nga bình luận.
Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) ngày 16/10 dẫn lời nhà phân tích chính trị Nga Lilia Shevtsova cảnh báo, Nga có nguy cơ phải đối mặt với khoản vay khổng lồ của Trung Quốc, sự phụ thuộc vào Bắc Kinh cũng vì thế càng lấn sâu.
Moscow nhận tiền đầu tư của Bắc Kinh và sẽ phải trả giá đắt vì hành động này. Điều này sẽ được phản ánh trong quan hệ hợp tác của hai nước và Moscow sẽ vì thế cảm thấy tự ti.
"Nga nhận được tiền và sẽ bị ép trở thành 'kẻ nô bộc' của Trung Quốc. Trong quan hệ song phương, Moscow không chỉ biến thành 'người bạn nhỏ' hay 'cậu em nhỏ' của Bắc Kinh mà Bắc Kinh cũng nhân điều này để trói buộc Moscow", bà Shevtsova nhấn mạnh.
Theo giới quan sát, trong tương lai Nga có đủ khả năng hoàn vốn cho Trung Quốc hay không cũng là động thái đáng theo dõi.
Một số ý kiến cho rằng, nếu giá năng lượng tại thị trường quốc tế thấp trong thời gian dài thì khả năng Nga có thể hoàn trả khoản vay khổng lồ cho Trung Quốc là rất khó.