Sâu thẳm dưới lòng đại dương có vô số những loài cá kỳ lạ, nhưng cá vây tay có lẽ là loài đặc biệt nhất. Loài cá này có ngoại hình xấu đau đớn, nhưng vẻ ngoài ấy gần như được giữ nguyên vẹn trong hơn 400 triệu năm qua - nghĩa là trước cả thời khủng long xuất hiện tới 160 triệu năm.
Một loài cá được giới khoa học gọi là "hóa thạch sống" của Trái đất. Nhưng đáng buồn thay, ngay cả loài vật từng nằm ngoài quá trình tiến hóa trong suốt hàng trăm triệu năm, giờ cũng không thể thoát khỏi các vấn đề do con người tạo ra.
Hội Blue Planet - tập đoàn môi trường tại Anh mới đây đã chia sẻ một tấm hình hết sức đau lòng về loài cá này. Cụ thể, đó là một con cá vây tay với dạ dày chứa đầy rác nhựa.
Blue Planet cho biết, bức ảnh này thực chất được chụp từ năm 2016 bởi một ngư dân người Indonesia, nhưng giờ mới được hội chia sẻ và lan tỏa dữ dội hơn trên mạng xã hội.
"Các người đùa tôi à? Vỏ khoai tây chiên bên trong một con cá vây tay?" - trích đoạn tweet của Tiến sĩ Solomon David, chuyên gia nghiên cứu về các loài cá cổ đại. "Làm ơn đi, hãy vứt rác đúng chỗ."
Cách đây không quá lâu, cá vây tay từng được cho là đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm trước, cho đến khi người ta tìm thấy chúng tại Ấn Độ Dương - ngoài khơi bờ biển Nam Phi vào năm 1938. Cá vây tay Indonesia - một trong hai loài đang tồn tại - hiện thuộc danh mục gặp nguy hiểm trong Sách Đỏ của IUCN. Các nhà bảo tồn nghi ngờ rằng hiện chỉ còn khoảng 10.000 con cá vây tay còn tồn tại ngoài tự nhiên. Dù không có giá trị về mặt... thực phẩm, nhưng loài cá này thường xuyên bị bắt nhầm trong những chuyến càn quét bãi biển của ngư dân.
Do có một lịch sử hết sức đặc biệt cùng vẻ ngoài tương đối... hủy diệt, cá vây tay thường được bắt về làm cá cảnh. Tuy nhiên, loài vật này thường khó sống thọ trong môi trường nuôi nhốt.
Nói về vấn đề rác thải trên đại dương, thực chất mỗi chúng ta đều có thể khiến nó thay đổi chỉ bằng một vài hành động nhỏ trong sinh hoạt thường ngày. Tuy nhiên, các tập đoàn, tổ chức lớn cũng cần phải chịu phần lớn trách nhiệm. Chẳng hạn, các tập đoàn đa quốc gia đang sản xuất một lượng lớn bao bì đóng gói thực phẩm, đồ uống và đồ gia dụng dùng một lần. Họ phải chịu trách nhiệm lớn hơn trong việc để rác thải lọt ra ngoài đại dương.
"Các nhà sản xuất lớn hoàn toàn ý thức được rằng công chúng đang chống lại họ. Nhưng chống lại cũng chưa để làm gì so với chi phí cần phải đánh đổi. Chẳng ai có thể thay đổi quá nhanh cả," - John Hourston, người đứng đầu Blue Planet cho biết.
"Bên cạnh các loại rác nhựa khác, Hiệp hội hiện đang tạo áp lực cho các tập đoàn sản xuất khoai tây chiên để tạo ra các sản phẩm đóng gói có thể tái sử dụng, hoặc từ vật liệu dễ phân hủy hơn."