Triều Tiên lên án Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc
Hãng tin Reuters ngày 29/5 cho biết, Triều Tiên hôm 27/5 đã lên án Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc khi ba nước này tổ chức thảo luận về phi hạt nhân hóa bán đảo và gọi tuyên bố chung sau hội nghị thượng đỉnh ở Seoul vừa qua là một "sự khiêu khích chính trị nghiêm trọng" vi phạm chủ quyền của Bình Nhưỡng.
Theo giới phân tích, mặc dù Trung Quốc đã giảm nhẹ tuyên bố bằng cách đề cập bán đảo Triều Tiên chứ không đề cập cụ thể đến Triều Tiên nhưng điều đó cũng đủ khiến Bình Nhưỡng nổi giận.
Từ trái sang phải: Thủ tướng Nhật Fumio Kishida, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại cuộc họp báo chung hôm 27/5. Ảnh: Yonhap
"Điều đáng chú ý là Triều Tiên chỉ trích tuyên bố chung do Trung Quốc ký, mặc dù Bắc Kinh đã có ý giảm nhẹ tuyên bố này", chuyên gia Patricia Kim thuộc Viện Brookings (Mỹ) nhận định.
Trong tuyên bố chung, ba quốc gia Đông Á "nhắc lại quan điểm về hòa bình và ổn định trong khu vực, phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên" nhưng không giống như những tuyên bố từ năm 2019 trở về trước, ba quốc gia không cam kết theo đuổi phi hạt nhân hóa.
Kể từ khi các cuộc đàm phán quốc tế với Mỹ và các nước khác bị đình trệ vào năm 2019, Triều Tiên đã chuyển sang bác bỏ khái niệm từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Tong Zhao, chuyên gia hạt nhân tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết: "Đây là việc Triều Tiên nhấn mạnh lập trường rằng bất kỳ nhận xét ngoại giao nào gợi ý Bình Nhưỡng nên phi hạt nhân hóa là không thể chấp nhận được".
"Sau khi thiết lập tình trạng hạt nhân trong hiến pháp và chỉ trích bất kỳ ai đặt câu hỏi về nó, Triều Tiên đang đưa ra yêu cầu được cộng đồng quốc tế chính thức công nhận là một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân".
Khi được hỏi về những lời chỉ trích của Triều Tiên tại cuộc họp báo 28/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói rằng, lập trường cơ bản của Trung Quốc về vấn đề bán đảo Triều Tiên vẫn không thay đổi" nhưng bà không đề cập đến phi hạt nhân hóa.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho hay, quan điểm của ba nước tại thượng đỉnh có sự khác biệt đáng kể về vấn đề Triều Tiên, đồng thời nói thêm rằng Trung Quốc đã không sử dụng thuật ngữ "phi hạt nhân hóa" kể từ năm ngoái.
"Với tình hình địa chính trị hiện tại, tôi nghĩ sẽ rất khó để khiến Trung Quốc đồng ý với một thỏa thuận tương tự đã đạt được trước đó về vấn đề này".
Tuy nhiên, quan chức này nói thêm rằng các cuộc đàm phán cho thấy quan điểm cơ bản của Trung Quốc về phi hạt nhân hóa không thay đổi mặc dù ngôn ngữ nhẹ nhàng hơn.
Thông điệp từ Triều Tiên
Trung Quốc được cho là đồng minh và là đối tác thương mại lớn nhất của Triều Tiên cho đến nay.
Nhà nghiên cứu Rachel Minyoung Lee từ Chương trình 38 North của Trung tâm Stimson (Mỹ) bình luận: Việc Triều Tiên phóng vệ tinh do thám chỉ vài giờ sau hội nghị thượng đỉnh Seoul không phải là ngẫu nhiên và nên được coi là một phần thông điệp gửi tới Trung Quốc.
"Mối quan hệ giữa Triều Tiên với Trung Quốc có vẻ đã nguội lạnh trong năm qua nhưng đây là lần đầu tiên trong những năm gần đây, dấu hiệu rắc rối đã lộ rõ", bà viết.
Bà Patricia Kim cũng cho rằng các hành động của Triều Tiên cho thấy mối quan hệ của nước này với Trung Quốc không nồng ấm như vẻ bề ngoài.
Bà nói: "Ngay cả khi hai bên duy trì mức độ trao đổi chính thức ổn định và Bắc Kinh tiếp tục che chắn cho Bình Nhưỡng khỏi áp lực quốc tế, sự nghi ngờ... lẫn nhau từ lâu đã hạn chế chiều sâu liên kết giữa hai nước".
Bà nói thêm, giờ đây Triều Tiên đã tăng cường quan hệ với Nga bởi có lẽ Bình Nhưỡng tin rằng sẽ có đòn bẩy lớn hơn trong quan hệ với Trung Quốc.
Ông Tong Zhao nhận xét, Trung Quốc có một số dè dặt trước việc Triều Tiên hợp tác quân sự ngày càng sâu rộng với Nga, điều này có thể làm suy yếu ảnh hưởng gần như "độc quyền" của Bắc Kinh đối với Bình Nhưỡng.
Nhưng theo ông, hiện Trung Quốc cũng thận trọng để không tạo ra nhận thức về một liên minh trên thực tế giữa Bắc Kinh, Moscow và Bình Nhưỡng, điều có thể cản trở sự hợp tác thực tế với các đối tác phương Tây quan trọng.
Tuy vậy, những lời chỉ trích của Triều Tiên không nhất thiết biểu hiện những rắc rối ngày càng gia tăng trong mối quan hệ với Trung Quốc, ông Zhao nói.
Ông nói: "Mối quan hệ song phương Trung Quốc-Triều Tiên dường như đang phát triển với tốc độ tăng dần và ổn định theo hướng hợp tác lớn hơn".