Quá khứ và hiện tại của thịt nhân tạo
Câu chuyện về thịt nhân tạo bắt nguồn từ những năm 1970, khi các nhà khoa học bắt đầu kết hợp protein đậu nành, cám lúa mì và các protein thực vật khác để tạo ra sản phẩm thịt nhân tạo làm từ thực vật đầu tiên. Mặc dù hương vị và kết cấu của những sản phẩm này không bằng thịt thật nhưng chúng đã thu hút sự quan tâm đến các loại thịt thay thế.
Khi mối lo ngại về phúc lợi động vật và các vấn đề môi trường tiếp tục gia tăng, các nhà khoa học đã cố gắng tìm kiếm một giải pháp thay thế gần giống với thịt thật hơn. Kết quả là công nghệ nuôi cấy tế bào ra đời. Nuôi cấy tế bào là phương pháp sản xuất các sản phẩm thịt bằng cách lấy mẫu tế bào cơ từ động vật và nuôi cấy chúng trong phòng thí nghiệm. Sự phát triển của công nghệ này đã mang đến cho ngành công nghiệp thịt nhân tạo một bước đột phá lớn.
Thịt nuôi cấy có tiềm năng mang lại lợi ích to lớn cho môi trường. Chăn nuôi truyền thống tuy cung cấp nguồn thịt dồi dào nhưng cũng gây áp lực lớn cho môi trường. Theo thống kê, lượng phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi chiếm 14,5% tổng lượng phát thải, vượt quá lượng phát thải giao thông vận tải toàn cầu.
Quá trình nuôi cấy tế bào là tách tế bào gốc động vật và đưa vào dung dịch dinh dưỡng để nuôi cấy. Tế bào gốc có thể nhanh chóng tái tạo và biến thành tế bào cơ. Trong quá trình nuôi cấy, các nhà khoa học mô phỏng quá trình phát triển cơ bắp bằng cách kiểm soát môi trường như nhiệt độ, nồng độ oxy và chất dinh dưỡng. Sau nhiều tuần nuôi cấy, tế bào gốc dần dần hình thành các sợi cơ và mô mỡ, cuối cùng đạt được chất lượng tương tự như thịt thật.
Nuôi cấy tế bào và chỉnh sửa gen mang lại bước đột phá cho thịt nhân tạo
Công nghệ nuôi cấy tế bào là một trong những công nghệ cốt lõi của thịt nhân tạo. Nó hoạt động bằng cách chiết xuất tế bào từ động vật, nuôi cấy và nhân lên trong phòng thí nghiệm, cuối cùng tạo ra mô giống thịt thật. Các tế bào được sử dụng có thể lấy từ cơ, mỡ hoặc mô khác của động vật. Trong quá trình nuôi cấy, các tế bào được kiểm soát bằng cách cung cấp chất dinh dưỡng và điều kiện môi trường thích hợp, cho phép chúng phát triển nhanh chóng và hình thành mô thịt. Thông qua phương pháp nuôi cấy tế bào này, các nhà khoa học có thể sản xuất thịt nhân tạo chất lượng cao trên quy mô lớn và cung cấp cho con người nguồn thay thế bền vững cho thịt.
Quá trình sản xuất thịt nhân tạo không cần diện tích đồng cỏ rộng lớn và lượng lớn tài nguyên nước, cũng không cần thải ra lượng lớn phân và chất ô nhiễm, do đó có thể giảm đáng kể lượng khí thải carbon và giảm việc lạm dụng tài nguyên nước. Ngoài ra, việc sản xuất thịt nhân tạo cần ít diện tích đất hơn và có thể tránh được nạn phá rừng quy mô lớn và thiệt hại sinh thái.
Chỉ riêng công nghệ nuôi cấy tế bào là chưa đủ để đạt được bước đột phá về thịt nhân tạo. Sự ra đời của công nghệ chỉnh sửa gen mang lại nhiều khả năng hơn cho việc phát triển thịt nhân tạo. Thông qua công nghệ chỉnh sửa gen, các nhà khoa học có thể trực tiếp sửa đổi bộ gen của tế bào để đạt được sự cải thiện. Họ có thể kiểm soát chính xác các đặc điểm chính như tốc độ tăng trưởng tế bào cơ, hàm lượng chất béo và mùi vị, khiến thịt nhân tạo gần giống với thịt thật hơn.
Ngoài ra, công nghệ chỉnh sửa gen còn có thể nâng cao giá trị dinh dưỡng của thịt, giúp thịt giàu một số chất dinh dưỡng thiết yếu như protein, vitamin và khoáng chất. Bằng cách này, mọi người không chỉ có thể thưởng thức hương vị thơm ngon mà còn có được dinh dưỡng cân bằng.
Ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn được coi là một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến các bệnh mãn tính. Ngược lại, thịt nhân tạo dựa trên công nghệ nuôi cấy tế bào hoặc protein thực vật, không chứa cholesterol và axit béo bão hòa, chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất. Vì vậy, tiêu thụ thịt nhân tạo vừa phải có thể làm giảm hiệu quả nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và tăng cường sức khỏe con người.
Những đột phá trong thịt nuôi cấy rất quan trọng để giải quyết nhiều thách thức mà sản xuất thịt hiện đại phải đối mặt. Trước hết, quy trình sản xuất thịt nhân tạo ít tác động đến môi trường hơn nhiều so với chăn nuôi truyền thống. Chăn nuôi truyền thống đòi hỏi một lượng lớn đất đai, nước và thức ăn, đồng thời cũng tạo ra một lượng lớn khí thải nhà kính và chất thải. Việc sản xuất thịt nhân tạo làm giảm nhu cầu về các nguồn tài nguyên này, từ đó giảm áp lực môi trường.
Thứ hai, việc quảng bá thịt nhân tạo có thể mang lại nhiều lựa chọn thực phẩm hơn và giúp giảm bớt áp lực về nhu cầu thịt toàn cầu. Ngày nay, khi dân số toàn cầu tiếp tục tăng, nhu cầu về thịt ngày càng tăng và chăn nuôi truyền thống sẽ dần không thể đáp ứng được nhu cầu đó. Vì vậy, bước đột phá của thịt nhân tạo mang đến phương án khả thi để giải quyết bài toán an ninh lương thực, thiếu hụt nguồn lương thực.
Các chất phụ gia như kháng sinh, hormone không được sử dụng trong quá trình sản xuất thịt nhân tạo, nên nó có thể tránh được vấn đề dư lượng thuốc thường gặp trong ngành chăn nuôi truyền thống và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Mặc dù thịt nhân tạo mang lại nhiều lợi ích tiềm tàng nhưng nó vẫn gặp phải một số thách thức trong việc quảng bá và ứng dụng trên thực tế. Đầu tiên là vấn đề chi phí, hiện nay giá thành sản xuất thịt nhân tạo tương đối cao nên đắt hơn thịt truyền thống. Do đó, việc phổ biến thịt nhân tạo vẫn đòi hỏi phải đổi mới công nghệ hơn nữa và giảm chi phí.
Thứ hai là vấn đề chấp nhận, một số người tiêu dùng nghi ngờ về mùi vị, giá trị dinh dưỡng của thịt nhân tạo và mức độ chấp nhận không cao. Do đó, các nhà khoa học cần tăng cường nỗ lực nghiên cứu và phát triển để cải thiện kết cấu và mùi vị của thịt nhân tạo, đồng thời tăng tính chân thực và được chấp nhận. Ngoài ra, công tác tuyên truyền, giáo dục cũng cần được tăng cường để nâng cao nhận thức và niềm tin của người tiêu dùng đối với thịt nhân tạo.
Tham khảo: Zhihu