Cơ quan tình báo quốc phòng Ukraine (GUR) thông báo, qua việc mổ xẻ và phân tích máy bay không người lái S-70 Okhotnik (còn có tên gọi khác là "Hunter") bị bắn hạ ở miền đông Ukraine vào đầu tháng 10, họ đã phát hiện những linh kiện các công ty ở Mỹ và Châu Âu sản xuất.
“Thợ săn tàng hình” S-70 Okhotnik của Nga. Ảnh: Defensemirror.com
"Bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu, Nga đã sử dụng các linh kiện do các công ty phương Tây sản xuất để tạo ra loại vũ khí này. Đặc biệt, các linh kiện vi điện tử và các linh kiện công nghệ khác do các công ty Analog Devices, Texas Instruments và Xilinx-AMD (của Mỹ), Infineon Technologies (của Đức), STMicroelectronics (của Thụy Sĩ) sản xuất đã được tìm thấy trong máy bay S-70 Hunter của Nga". GUR cũng phát hiện các linh kiện từ một số công ty khác.
Ukraine đã đăng lên cổng thông tin chính phủ bằng chứng được cho là các bộ phận do phương Tây sản xuất trong máy bay này.
S-70 là máy bay không người lái chiến thuật tấn công và trinh sát hạng nặng, có tính năng tàng hình. UAV này có thể tham gia vào các nhiệm vụ chiến đấu không đối không cũng như không đối đất và trinh sát. Nó có khả năng hoạt động độc lập và hoạt động kết hợp với các máy bay khác, cả máy bay có người lái lẫn không người lái. GUR cho biết máy bay không người lái bị rơi ở Ukraine là phiên bản S-70 thứ tư.
Ukraine đã công bố danh sách 30 thành phần được tìm thấy trong UAV S-70. Trong số đó có một trình điều khiển động cơ có cảm biến dòng điện tích hợp do công ty Maxim Integrated Products sản xuất, một bóng bán dẫn do tập đoàn Infineon Technologies sản xuất, bộ vi xử lý do Xilinx Inc sản xuất, mô-đun nguồn do Texas Instruments sản xuất, bộ cách ly do Analog Devices chế tạo và bộ vi xử lý do STMicroelectronics phát triển. Ngoài ra, còn hàng chục linh kiện khác từ những công ty này và một số công ty khác.
Trên cơ sở dữ liệu đó, GUR kết luận: “Nhiều loại vũ khí của Nga phụ thuộc vào các bộ phận nước ngoài. Nếu không có chúng, họ không thể tiếp tục chiến đấu”.
GUR cho biết đã tìm thấy tổng cộng hơn 4.000 linh kiện nước ngoài trong gần 150 vũ khí Nga mà họ đã thu hồi. Việc phát hiện ra linh kiện nước ngoài trong máy bay S-70 là ví dụ mới nhất cho thấy cách Nga đang né tránh các lệnh trừng phạt được áp dụng sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Nguồn gốc của các linh kiện trong UAV S-70 vẫn chưa rõ ràng và GUR không cung cấp thêm thông tin chi tiết về cách Nga có được chúng. Tuy nhiên, những thành phần đó không nhất thiết phải có nguồn gốc trực tiếp từ các nhà sản xuất. Theo giới phân tích, có một thị trường lớn và phần lớn không được quản lý để cung cấp chip tái chế, chủ yếu xuất phát từ Trung Quốc.
Ngoài ra, có những thành phần được tìm thấy trong các thiết bị gia dụng và các mặt hàng phi quân sự khác. Mặc dù khó ngăn những mặt hàng như vậy rơi vào tay Nga, nhưng các quan chức Mỹ có khả năng chặn các lô hàng chip điện tử lưỡng dụng do nước này chế tạo bị đưa ra bán trên thị trường chợ đen nếu chúng quan trọng với mục đích quân sự.
Để ngăn chặn công nghệ quân sự bị tuồn vào Nga, chính phủ Mỹ đã ban hành lệnh trừng phạt đối với hàng trăm công ty trên khắp thế giới cung cấp công nghệ cho Nga.
Tháng 10 vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ đã trừng phạt 275 cá nhân và tổ chức "có liên quan đến việc cung cấp công nghệ và thiết bị tiên tiến mà Nga rất cần để hỗ trợ các hoạt động chiến đấu".
"Biện pháp trừng phạt nhắm vào các cá nhân và tổ chức tại nhiều quốc gia, bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Thụy Sĩ, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài việc phá vỡ các mạng lưới trốn tránh lệnh trừng phạt, biện pháp trên còn nhắm vào các nhà nhập khẩu và sản xuất tại Nga chuyên cung cấp, hỗ trợ vật tư, trang thiết bị cho ngành công nghiệp quân sự của Nga", Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố.
Tuy vậy, không có dấu hiệu cho thấy các công ty sản xuất linh kiện mà Nga dùng cho S-70 vi phạm bất cứ điều khoản nào. Hơn nữa, máy bay này cũng được phát triển nhiều năm, trước khi Mỹ và châu Âu áp đặt một loạt lệnh trừng phạt mạnh tay đối với Nga.
Infineon, ST, Texas Instruments và Analog cho biết, kể từ khi xung đột nổ ra vào năm 2022, họ đã thực hiện các bước để ngăn chặn công nghệ của mình rơi vào tay Nga, nhằm tránh vi phạm lệnh trừng phạt và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Tuy nhiên, việc tuân thủ chặt chẽ có thể rất khó khăn.
Người phát ngôn của công ty ST, ông Ronan Mulvaney cho biết: “ST là một nhà sản xuất thiết bị tích hợp. Chúng tôi làm việc với hơn 200.000 khách hàng và hàng nghìn đối tác trên toàn thế giới. Chúng tôi không cho phép hoặc dung túng cho việc sử dụng các sản phẩm của mình ngoài mục đích dự kiến”.
ST đã “thực hiện các hành động để tuân thủ yêu cầu cụ thể của các gói trừng phạt cũng như những biện pháp kiểm soát xuất khẩu do Liên minh Châu Âu, Mỹ và các quốc gia đối tác đưa ra nhằm chống lại Nga và Belarus. ST không còn hoạt động tại Nga nữa”, ông Mulvaney giải thích.
Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn (SIA) cho rằng, có rất nhiều thách thức trong việc ngăn chặn dòng chảy công nghệ tiên tiến của phương Tây tuồn vào Nga.
“Tính phổ biến toàn cầu của chất bán dẫn cho thấy thách thức mà chúng ta phải đối mặt. Theo thống kê, ngành công nghiệp bán dẫn đã vận chuyển hơn 3.000 tỷ chip trên toàn cầu từ năm 2021 đến năm 2023. Con số này ngày càng gia tăng khi nhu cầu toàn cầu về chất bán dẫn tiếp tục bùng nổ, với doanh số toàn cầu dự kiến sẽ đạt 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Hàng nghìn con chip phương Tây đã được bán và vận chuyển nhiều năm trước khi Nga tấn công Ukraine. Số lượng này vẫn đang lưu hành, thường được tích trữ trong các nhà kho”.
SIA lưu ý: “Trong nhiều thập kỷ qua, Nga đã có kinh nghiệm né tránh kiểm soát xuất khẩu và lệnh trừng phạt của phương Tây, xây dựng hệ thống tuyến đường trung chuyển, phát triển mạng lưới chuyển hướng ở các nước thứ ba và sử dụng các chiến thuật tinh vi”.
Ngoài máy bay S-70, Ukraine cho biết đã tìm thấy nhiều linh kiện phương Tây trong tên lửa của Nga. Bên cạnh đó, còn rất nhiều vũ khí và thiết bị quân sự của Nga chứa những thành phần do Mỹ, châu Âu sản xuất.
Theo HUR, Nga chỉ có bốn phiên bản máy bay không người lái S-70. Máy bay này chạy bằng động cơ phản lực, nặng khoảng 20 tấn có hình dạng tương tự như RQ-170 Sentinel của quân đội Mỹ do Lockheed Martin chế tạo.
S-70 đã được phát triển từ đầu những năm 2010 và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 2019 trước khi được triển khai trong cuộc chiến tại Ukraine. Theo Bộ Quốc phòng Anh, máy bay không người lái này có tiết diện radar giảm giúp tăng khả năng tàng hình khi thực hiện nhiệm vụ tấn công sâu.
Các nhà phân tích cho rằng, việc mất một chiếc S-70 sẽ là một đòn giáng mạnh vào Nga và mang lại cho Ukraine cùng các đối tác phương Tây những thông tin tình báo đáng kể.