Xung quanh những quan ngại Nhà máy giấy Lee & Man (Châu Thành, Hậu Giang) bức tử sông Hậu, chiều 30-6, Tuổi Trẻ đã có cuộc trao đổi với ông Hồ Văn Phú, giám đốc Sở TN-MT tỉnh Hậu Giang, đơn vị chịu trách nhiệm giám sát môi trường của dự án này.
Ông Phú cho biết từ dư luận của báo chí, Sở TN-MT đã rà soát nội bộ toàn bộ quy trình phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của Nhà máy giấy Lee&Man và thấy rằng đã làm đúng theo quy trình, chưa phát hiện thiếu sót gì.
* Tuổi Trẻ: Sở TN-MT lấy mẫu nước thải đã qua xử lý của nhà máy giấy của Tập đoàn Lee &Man tại Quảng Châu (Trung Quốc) để kiểm nghiệm và đây là căn cứ để báo cáo Bộ TN-MT thẩm định báo cáo ĐTM của dự án Lee&Man Việt Nam, có đúng quy định không, thưa ông?
- Ông Hồ Văn Phú: Tôi mới về nhận nhiệm vụ tại Sở TN-MT nên không tham gia đoàn công tác tham quan nhà máy giấy tại Trung Quốc và cũng không rõ lãnh đạo tiền nhiệm trước tôi có lấy mẫu nước thải đem về kiểm nghiệm hay không.
Tuy nhiên, tôi được biết đoàn công tác tham quan hệ thống xử lý nước thải của nhà máy giấy tại Trung Quốc ngoài lãnh đạo tỉnh ủy, UBND tỉnh, các sở, ngành còn có giáo sư Nguyễn Ngọc Trân.
* Ông nghĩ thế nào về chuyện Công ty Lee&Man Việt Nam tự ý “xé lẻ” báo cáo ĐTM cho từng hạng mục của dự án để tránh sự giám sát của cơ quan chức năng?
- Dự án Nhà máy giấy Lee&Man được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường năm 2008 có hạng mục nhà máy giấy và nhà máy bột giấy, còn hạng mục nhà máy nhiệt điện, nhà máy cấp nước và cảng có đề cập trong dự án nhưng không chi tiết.
Khi Công ty TNHH Giấy Lee&Man Việt Nam triển khai dự án, Sở TN&MT đã yêu cầu chủ đầu tư phải lập báo cáo ĐTM cho ba hạng mục trên và chủ đầu tư đã thực hiện theo đúng yêu cầu chứ không phải họ tự ý “xé lẻ” báo cáo ĐTM để tránh sự giám sát của cơ quan chức năng.
Hiện nay chủ đầu tư đã thuê đơn vị tư vấn làm lại báo cáo ĐTM cho dự án Nhà máy giấy Lee&Man để trình Bộ TN-MT vì theo Luật bảo vệ môi trường năm 2014, đối với dự án lớn như Nhà máy giấy Lee&Man thì thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM thuộc về Bộ TN-MT.
* Cá nhân ông nhìn nhận Sở TN-MT Hậu Giang đã làm hết trách nhiệm khi tham mưu cho UBND tỉnh Hậu Giang phê duyệt báo cáo ĐTM năm 2008 chưa?
- Luật bảo vệ môi trường năm 2004 quy định thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM thuộc UBND tỉnh. Sở TN-MT nhận được báo cáo ĐTM của chủ đầu tư Nhà máy giấy Lee&Man, sở đã trình Bộ TN-MT.
Bộ TN-MT thành lập hội đồng thẩm định, bộ thẩm định báo cáo ĐTM đạt nên Sở TN-MT đã tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt. Mọi việc đều thực hiện theo đúng thẩm quyền, đúng quy trình.
Tuy nhiên, hiện nay đoàn thanh tra của Bộ TN&MT đã vào làm việc, sau khi có kết luận nếu có sai sót chúng tôi sẽ thực hiện theo kết luận thanh tra.
* Có thông tin dự án này ban đầu nhà đầu tư có ý định đầu tư tại Đà Nẵng và Cần Thơ nhưng hai địa phương này từ chối vì lo ngại xảy ra “thảm họa” môi trường. Vì sao Hậu Giang lại chấp nhận cho đầu tư?
- Chúng tôi không có thông tin về việc này.
* Có dư luận đặt vấn đề đơn vị tham vấn cộng đồng ĐTM thuộc Bộ TN&MT mà bộ lại thẩm định báo cáo ĐTM, liệu có chuyện vừa đá bóng vừa thổi còi?
- Không. Đơn vị tư vấn là Trung tâm công nghệ môi trường thuộc Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam thực hiện, chứ không phải đơn vị trực thuộc Bộ TN-MT.
Chủ đầu tư tự thuê tư vấn khảo sát ý kiến người dân, Sở TN-MT không được mời tham gia.
* Để không còn những dự án tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường như Nhà máy giấy Lee&Man, sắp tới Sở TN-MT sẽ có những giải pháp gì, thưa ông?
- Hiện chúng tôi đã trình UBND tỉnh xin kinh phí khoảng 10 tỉ đồng để xây dựng trạm quan trắc tự động kết nối với Nhà máy giấy Lee&Man và các dự án khác tại các khu công nghiệp của tỉnh.
Chúng tôi còn đề xuất Bộ TN-MT hỗ trợ kinh phí để trang bị hệ thống quan trắc môi trường hiện đại để quan trắc độc lập, đủ sức giám sát các dự án đang được triển khai dọc theo sông Hậu có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, rút kinh nghiệm về dự án Nhà máy giấy Lee&Man, chúng tôi sẽ tăng cường giám sát, kiểm tra không để việc xả thải gây ô nhiễm môi trường làm bất ngờ.
Sắp tới, dứt khoát Sở TN-MT sẽ không chấp nhận những dự án tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường như: nhuộm, thuộc da, thép... với phương châm thu hút đầu tư nhưng phải bền vững, không gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Công bố quyết định thanh tra Nhà máy giấy Lee&Man Việt Nam
Sáng 30-6, tại Hậu Giang, ông Trần Phong - cục trưởng Cục Môi trường miền Nam (Tổng cục Môi trường - Bộ TN-MT), trưởng đoàn thanh tra - đã triển khai quyết định thanh tra việc thi hành pháp luật về bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Hậu Giang.
Thành phần tham gia đoàn thanh tra, ngoài đại diện Cục Môi trường miền Nam, Cục Kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường - Tổng cục Môi trường, các Sở TN-MT, Phòng CSĐT tội phạm về môi trường Công an tỉnh Hậu Giang, còn có đại diện Trường ĐH Quốc gia TP.HCM, Trường ĐH Văn Lang, Viện Kỹ thuật nhiệt đới và bảo vệ môi trường, Viện Công nghệ môi trường thuộc Viện hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam.
Được mời triển khai quyết định ngoài đại diện Công ty TNHH Giấy Lee&Man Việt Nam, doanh nghiệp có nhà máy sản xuất giấy nằm bên sông Hậu (xã Phú Hữu A, huyện Châu Thanh, Hậu Giang) mà báo chí nêu nhiều lo ngại sẽ "bức tử sông Hậu", còn có 29 doanh nghiệp khác thuộc các ngành nghề thủy sản, sản xuất bia, dược phẩm, sản xuất thuốc phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, mía đường… có tên trong danh sách thanh tra của Tổng cục Môi trường đợt này.
Theo nội dung thanh tra, trong 45 ngày làm việc, đoàn sẽ làm việc với cơ quan chuyên môn tỉnh Hậu Giang về tình hình thực hiện chức năng quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh. Thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trườngcủa các doanh nghiệp…
Theo lịch thanh tra, ngày 1-7 đoàn tiến hành thanh tra tại Nhà máy Lee&Man và sẽ làm việc tại doanh nghiệp này trong ba ngày.
Trao đổi với phóng viên Tuổi Trẻ về các nội dung thanh tra tại doanh nghiệp này, một thành viên trong đoàn thanh tra cho biết đoàn sẽ tiến hành thanh tra tại Lee&Man với những nội dung giống như đối với các doanh nghiệp khác nhưng "sẽ chú ý những vấn đề mà dư luận lo ngại".
TIẾN TRÌNH