"Từ khởi thủy mới lai tạo chúng tôi đều lấy gạo Thái Lan làm chuẩn mực để vươn tới. Biết mình thua kém nhưng phải vượt qua mặc cảm để vươn lên ngôi đầu bảng" - ông Cha mở đầu câu chuyện.
Theo ông Hồ Quang Cua, thông qua kết quả các kỳ thử cơm tại chỗ cũng như đối chiếu các chỉ tiêu hóa sinh giữa nhóm giống lúa, nhóm nghiên cứu không mặc cảm thua kém Thái Lan mà cho rằng thời cơ để vượt qua gạo Thái Lan đã đến.
Thật ra, cách đây hơn 20 năm, Thái Lan công bố đã lai tạo được hai giống lúa thơm không cảm quang mà họ gọi là hạt vàng. Tại các kỳ thi gạo ngon thế giới, gạo Thái Lan lúc nào cũng trong top đầu. Gạo Việt Nam vẫn chưa thể vươn tới.
Không chấp nhận với thua thiệt này, nhóm nghiên cứu lúa thơm của ông Hồ Quang Cua đã cố vươn lên với suy nghĩ “Tại sao họ làm được còn mình lại không?”.
Ông Hồ Quang Cua chia sẻ, để đạt được danh hiệu gạo ngon nhất thế giới, nhóm của ông trải qua hành trình 20 năm vừa làm, vừa rút kinh nghiệm.
Kỹ sư Hồ Quang Cua bên cánh đồng lúa - tôm, lúa sạch dòng ST24. Ảnh Nhật Hồ
Giống bố mẹ thu thập từ Đài Loan, Bangladesh, IRRI (Viện Nghiên cứu lúa quốc tế), Thái Lan, Bắc Bộ, Nam Bộ... Các tổ hợp được lai phức hợp gồm nhiều giống, ST20 có 7 bố mẹ, và đến ST24, ST25 còn nhiều hơn...
Mãi đến năm 2004 mới có tổ hợp lai chọn ra được giống tốt và phóng thích năm 2009, sau đó được công nhận, đoạt giải thưởng Bông lúa vàng. Năm 2008, hai tổ hợp lai mới được thực hiện chọn, đến năm 2014 thì ổn định và khảo nghiệm, rồi đến năm 2016 xong.
Gạo ST 25 được vinh danh trở thành gạo ngon nhất thế giới. Ảnh Nhật Hồ
Năm 2017, giống lúa ST24 đoạt giải nhất trong cuộc thi Festival lúa gạo tổ chức ở Sóc Trăng, và đến cuối năm đó giống này lọt vào top 3 thế giới trong một sự kiện tổ chức tại Macau (Trung Quốc).
Năm 2018, giống này lại đoạt giải trong Festival lúa gạo Việt Nam lần thứ 3. Năm 2019, giống ST24, ST25 được Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) tuyển chọn dự thi quốc tế lần thứ 11 ở Philippines, cả hai cùng lọt vào tốp đầu thế giới và ban giám khảo chọn ST25 để trao giải nhất.