Vừa là đồng minh của Mỹ, vừa có quan hệ với Hamas
Vào ngày 7/10, vài giờ sau khi cuộc xung đột giữa lực lượng Hamas và Israel nổ ra, ngoại trưởng Mỹ Blinken đã có cuộc điện đàm với thủ tướng Qatar.
Theo hai quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao, cuộc xung đột đã khiến hơn 1.400 người thiệt mạng và 200 người bị bắt làm con tin, trong đó có người Mỹ. Ông Blinken đã nêu vấn đề con tin với thủ tướng Qatar. Nhiều nhà ngoại giao hy vọng Qatar có thể đóng vai trò trung gian.
Trong gần hai tuần tiếp theo, ông Blinken và các quan chức Mỹ khác, những người đồng cấp Qatar, đại diện từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Pháp và nhiều quốc gia khác đã tổ chức các cuộc đàm phán về việc đưa các con tin ra ngoài.
Qatar, một quốc gia nhỏ bé ở vịnh Ba Tư nhưng đóng một vai trò to lớn.
Hai con tin đầu tiên được lực lượng Hamas trao trả. Ảnh: NYT
Quốc gia này là đồng minh của Mỹ và có quan hệ cởi mở với các thủ lĩnh Hamas - nhiều nhà lãnh đạo chính trị của Hamas từng cư trú ở Doha, thủ đô của Qatar. Quốc gia này cũng từng đóng vai trò trung gian các thỏa thuận.
Vào tối thứ sáu, khi lực lượng Hamas thả hai con tin là 2 mẹ con người Mỹ gốc Israel Judith và Natalie Raanan, một trong những điều đầu tiên các quan chức Mỹ làm là cảm ơn người Qatar.
Gia đình Raanans là những con tin đầu tiên được thả và gia đình của hơn 200 người bị giam giữ còn lại hy vọng đây chỉ là sự khởi đầu.
Thành tích trong những lần làm trung gian
Các chuyên gia tình báo cho biết Hamas có thể đã chia các con tin thành các nhóm nhỏ, tách các binh sĩ Israel khỏi các dân thường.
Các con tin được cho là đang bị giam giữ ở dưới hệ thống đường hầm bên dưới Dải Gaza.
Các chuyên gia cho rằng, một cuộc giải cứu con tin có vũ trang được coi là quá rủi ro và nguy hiểm vào thời điểm này, khiến các quan chức của nhiều quốc gia phải sốt sắng tiếp tục các cuộc đàm phán.
Vẫn còn nhiều câu hỏi tại sao trong số khoảng 200 con tin, 2 công dân Mỹ này lại được thả. Robert D'Amico, cựu điều tra viên F.B.I. chuyên phụ trách các vụ bắt giữ con tin ở nước ngoài cho biết, một lý do là vì họ là người Mỹ - mặc dù có tới 10 người Mỹ nữa đang bị bắt giữ. Hamas có thể đang cố gắng xoa dịu sự trả đũa của Israel đối với Dải Gaza bằng cách đạt được thiện chí nào đó từ chính quyền Tổng thống Biden.
Trong suốt cuộc khủng hoảng này, các quan chức Mỹ vẫn giữ liên lạc chặt chẽ với Qatar. Các quan chức Nhà Trắng điện đàm, ngoại trưởng Blinken đã dành vài giờ ở Qatar vào ngày 13/10, trong chuyến đi đến 7 quốc gia của mình qua Trung Đông.
Qatar đã từng tham gia vào những tình huống khó khăn như thế này. Ông D'Amico, cựu nhân viên FBI cho biết vào năm 2016 các quan chức Qatar đã khéo léo đàm phán với Taliban để giải thoát Colin Rutherford, một công dân Canada bị bắt cóc ở Afghanistan, ngay cả khi Taliban và Mỹ đang giao tranh.
Ông D'Amico nói: "Chúng tôi không tin tưởng Taliban. Taliban không tin tưởng chúng tôi. Nhưng cả hai chúng tôi đều tin tưởng người Qatar".
Trong một đoạn video do Hamas công bố, những kẻ bắt giữ đã đưa 2 mẹ con nhà Raanans đến một điểm hẹn tại Gaza. Cả hai bước vào một chiếc xe tải của Chữ thập đỏ. Chiếc xe tải di chuyển và đến được biên giới Gaza mà không gặp sự cố nào. Không bao lâu sau, 2 mẹ con nhà Raanan đã được người Israel tiếp nhận.