Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt tay người đồng cấp Nepal KP Sharma Oli trong một cuộc gặp (ảnh: SCMP)
Đối với cả Ấn Độ và Nepal lúc này, mối quan tâm chung là ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực.
Thủ tướng K.P. Sharma Oli của Nepal hôm 6.11 đã có cuộc gặp với Tư lệnh lục quân Ấn Độ M.M. Naravane. Đây là cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa Ấn Độ và Nepal trong suốt nhiều tháng, kể từ khi quan hệ hai nước trở nên căng thẳng do tranh chấp lãnh thổ.
Năm ngoái, Ấn độ bày tỏ giận dữ khi Nepal phát hành tờ bản đồ tuyên bố quyền kiểm soát đối với một số khu vực biên giới giữa hai nước.
Tháng 5 vừa rồi, Nepal cũng phản đối kịch liệt khi Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh khánh thành một con đường mới ở khu vực biên giới.
Thủ tướng Oli sau đó còn đi xa hơn khi gọi Covid-19 là “virus Ấn Độ” và đổ lỗi cho New Delhi về số ca nhiễm gia tăng ở Nepal.
Tuy nhiên, cuộc gặp cấp cao hôm 6.11 đánh dấu sự “tan băng” trong quan hệ hai nước.
Nepal và Ấn Độ đã nhất tri ghi nhận các nguyên tắc hòa giải ở biên giới. Thủ tướng Oli thậm chí còn ca ngợi mối quan hệ Ấn Độ - Nepal là “truyền thống và đặc biệt”.
“Thủ tướng bày tỏ niềm tin mạnh mẽ về tình hữu nghị tốt đẹp giữa Nepal và Ấn Độ”, phát ngôn viên của ông Oli tuyên bố.
K. Yhome – chuyên gia cao cấp từ Quỹ Nghiên cứu Người quan sát (ORF) – cho rằng, cả Ấn Độ và Nepal đều nhận ra rằng, hai nước không thể tiếp tục đối đầu trong khi Trung Quốc ngày càng gia tăng ảnh hưởng ở khu vực.
Trung Quốc ngày càng gia tăng ảnh hưởng ở Nam Á khiến cả Ấn Độ và Nepal lo ngại, theo chuyên gia (ảnh: SCMP)
“Tiếp tục trạng thái căng thẳng sẽ không đưa Ấn Độ và Nepal đi đến đâu cả. Không có lựa chọn nào tốt hơn cho cả nước lúc này ngoài việc ngồi lại và nói chuyện”, ông Yhome nhận xét.
Theo ông Yhome, việc ông Naravane được Tổng thống Bidya Devi Bhandari của Nepal phong quân hàm “Đại tướng danh dự” cho thấy Nepal đặc biệt muốn cải thiện quan hệ với Ấn Độ.
“Sau những cáo buộc của ông Oli hồi tháng 5, Ấn Độ phải miễn cưỡng tỏ ra cứng rắn với Nepal. Giờ thì những bất hòa đã được trút bỏ”, một quan chức ngoại giao giấu tên từ Delhi nói.
Chính quyền Thủ tướng Oli cũng đã ngừng in những cuốn sách giáo khoa chứa hình bản đồ gây tranh cãi về biên giới với Ấn Độ.
Thủ tướng Oli sau đó cũng cách chức Bộ trưởng Quốc phòng kiêm phó Thủ tướng Nepal – ông Ishwor Pokharel – sau khi ông này thể hiện quan điểm thân Trung Quốc.
“Hai nước không chỉ thể hiện tình hữu nghị mà còn có những kế hoạch chung cần chia sẻ. Mối quan tâm chính của cả Nepal và Ấn Độ lúc này là ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Nam Á. Quan hệ Ấn – Trung đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ”, cựu tướng quân đội Nepal Binoj Basnyat nhận xét.
Theo ông Basnyat, ảnh hưởng của Trung Quốc ở Nepal ngày càng lớn và Thủ tướng Oli không thích điều này.
Đại sứ Trung Quốc ở Nepal Hou Yanqi thời gian gần đây liên tục gặp các quan chức có quan điểm bất đồng chính kiến, chỉ trích Thủ tướng Oli và đảng phái của ông.
“Ấn Độ từng được coi là trung tâm an ninh của Nam Á và giờ Trung Quốc đang muốn ‘lấn sân’, thậm chí là cả ngoại giao và chính trị”, ông Basnyat nhận xét.
Một số nghị sĩ ở Nepal cáo buộc Trung Quốc chiếm đất ở biên giới Nepal song Bắc Kinh phủ nhận thông tin này
“Cả Ấn Độ và Nepal đều nhận ra sự đe dọa từ Trung Quốc. Đó là lý do vì sao chúng ta cần gạt bỏ khác biệt và bất đồng”, ông Basnyat nói thêm.