Phòng không Việt Nam tiến thẳng lên hiện đại
Kinh nghiệm từ các cuộc xung đột thế giới gần đây như ở Iraq, Libya và cả Syria nữa cho thấy trước khi đưa quân bộ vào tham chiến, bên tấn công thường sử dụng ưu thế không quân và tên lửa để làm mềm chiến trường khi săn diệt các phương tiện, vũ khí trang bị và sinh lực của đối phương, bao gồm cả các hệ thống phòng không.
Trong bối cảnh tiềm lực quốc phòng nước ta còn hạn chế do ngân sách nhà nước phải ưu tiên cùng lúc nhiều mục tiêu, đặc biệt là cho phát triển kinh tế nên kinh phí dành cho mua sắm vũ khí mới dù có cố gắng lớn nhưng cũng chỉ duy trì ở mức độ vừa phải để tăng cường tiềm lực phòng thủ đất nước.
Vì thế, Quân đội ta ưu tiên trọng tâm cho các lực lượng mũi nhọn như phòng không - không quân, hải quân, tác chiến điện tử, phòng chống khủng bố nhằm đáp ứng yêu cầu trước mắt nếu có xảy ra tình huống xấu thì vẫn có "cái để dùng".
Trong đó, lực lượng phòng không - không quân được đầu tư lớn và sớm nhất nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đủ sức tác chiến phi đối xứng trong môi trường chiến tranh hiện đại, đánh bại các đòn tập kích đường không phủ đầu của đối phương.
Về không quân, hiện nay chúng ta đã có tới 4 trung đoàn tiêm kích Su-27 và Su-30MK2 trấn giữ các địa bàn chiến lược và sẵn sàng cơ động khi có yêu cầu chi viện biển, đảo.
Ngoài ra, các trung đoàn tiêm kích bom Su-22 cũng ngày đêm huấn luyện nhằm duy trì sức chiến đấu, khai thác tối đa tính năng của dòng máy bay này.
Về radar, nhiều loại radar mới, kể cả loại có khả năng phát hiện máy bay tàng hình đã được mua sắm từ nước ngoài, cả Nga, Ukraine, phương Tây và từ các đơn vị chế tạo trong nước, đảm bảo phát hiện và chỉ thị mục tiêu sớm, từ xa để các đơn vị hỏa lực (tên lửa, tiêm kích) chuyển cấp kịp thời đánh chặn.
Về tên lửa phòng không, việc đưa vào trang bị và làm chủ các hệ thống tên lửa phòng không S-300 tầm xa đã tạo ra sự thay đổi lớn về chất, đủ sức đánh bại các đòn tập kích đường không ồ ạt và có khả năng tiêu diệt cả mục tiêu bay tàng hình.
Gần đây, phòng không Việt Nam lại tiếp tục được trang bị thêm một số vũ khí mới là các tổ hợp tên lửa phòng không khá hiện đại.
Tên lửa S-300 tham gia huấn luyện bắt mục tiêu. Ảnh: QĐND
Hai loại tên lửa phòng không Việt Nam mới tiếp nhận: Đặc biệt và đột phá lớn chưa từng có
Sau một số năm khi tên lửa phòng không S-300 đi vào trực sẵn sàng chiến đấu, phòng không Việt Nam chưa được đầu tư trang bị thêm các hệ thống mới trong khi các tổ hợp tên lửa cũ như S-75 Volga, S-125 Pechora đã dần dần lạc hậu và đi tới cuối vòng đời, thì gần đây đã có những bước đột phá lớn.
Phòng không Việt Nam đã tiếp nhận các tổ hợp tên lửa phòng không SPYDER - tinh hoa của công nghiệp quốc phòng Israel. Theo Viện nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm, Việt Nam đã ký hợp đồng đặt mua tổng cộng 5 tổ hợp tên lửa loại này từ Israel, những hệ thống đầu tiên đã được phía bạn chuyển giao.
Được biết, tên lửa phòng không SPYDER đã được Việt Nam bắn thử, nghiệm thu và đưa vào biên chế làm nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu.
Mới đây, tên lửa SPYDER đã chính thức được giới thiệu cùng công chúng tại Triển lãm Hội chợ Việt Bắc 2020 tổ chức tại Thái Nguyên. Toàn bộ các thành phần của hệ thống SPYDER gồm xe bệ phóng, radar nhìn vòng kiêm chiếu xạ, xe chỉ huy cho tới xe tiếp đạn đã được trưng bày, thu hút sự quan tâm lớn của công chúng.
Hệ thống tên lửa phòng không Spyder được giới thiệu tại Hội chợ - Triển lãm Việt Bắc 20202 tại Thái Nguyên. Ảnh: Trà Khánh.
Trước đó, trong một bài viết đăng trên báo Quân đội nhân dân, Trung tướng Lê Huy Vịnh - Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân (nay là Phó Tổng tham mưu trưởng QĐNDVN) cũng khẳng định Việt Nam đã đặt mua tên lửa SPYDER của Israel:
"Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân chủng PK-KQ hiện đại, những năm qua, quân chủng đã tích cực triển khai nhiều dự án nhằm cải tiến, nâng cao tuổi thọ và tính năng của các loại VKTBKT.
Đồng thời, từng bước đầu tư mua sắm các loại VKTBKT mới, hiện đại như tổ hợp radar cảnh giới ELM-2288/ER, đài radar cảnh giới 36D6, radar thụ động Kolchuga; tên lửa SPYDER, S-300PMU1, S-125-2TM; máy bay tiêm kích đa năng Su-30MK2, Casa-295; hệ thống quản lý tình báo tự động VQ 98-01, VQ-1M, VQ-2...".
Tên lửa SPYDER kết hợp các mảng ghép công nghệ hiện đại hàng đầu TG về hệ thống Thông tin chỉ huy – Quản lý sử dụng vũ khí trang bị kỹ thuật – Xử lý tình báo (C4I), hệ thống khí tài trinh sát mục tiêu đường không tiên tiến và đạn tên lửa có tính năng kỹ chiến thuật ưu việt.
Đặc biệt SPYDER có khả năng tác chiến theo phương thức phòng không mạng trung tâm, có khả năng cơ động tự hành cao, ngắm bắn được nhiều mục tiêu cùng lúc.
Ngoài tên lửa SPYDER nhập khẩu từ Israel, gần đây, công nghiệp quốc phòng Việt Nam cũng có một thành tựu lớn mang tính đột phá, đó là phát triển thành công tổ hợp tên lửa phòng không di động A-72.
Trung tâm chỉ huy điều khiển của tổ hợp. Ảnh: QPVN.
Tổ hợp tên lửa phòng không "Made in Vietnam" này có khả năng cơ động nhanh, đáp ứng yêu cầu của tác chiến hiện đại, góp phần bẻ gãy các cuộc tấn công cả ban ngày lẫn ban đêm của đối phương.
Tổ hợp gồm 4 quả tên lửa vác vai A-72 đặt trên 1 bệ phóng tích hợp với hệ thống quan sát quang điển tử và hệ thống điều khiển trung tâm, giúp trắc thủ điều khiển hoàn toàn làm chủ được mọi hoạt động tác chiến.
Đài quan sát gồm camera ảnh nhiệt hồng ngoại, camera ánh sáng ngày cùng với thiết bị đo xa lade tích hợp thêm hệ thống ổn định đường ngắm giúp cho hệ thống có thể tác chiến được trong quá trình cơ động và hành quân trong tương lai, đảm bảo quan sát, bắt bám và phóng đạn diệt mục tiêu trong mọi điều kiện thời tiết, bất kể ngày hay đêm.
Tên lửa và khí tài quang điện tử đáp ứng các yêu cầu về tự động hóa và công tác chuẩn bị tên lửa và đảm bảo hiệu suất hỏa lực cao hợp nhất thông tin mục tiêu từ đầu tự dẫn tên lửa và khí tài quang điện tử đáp ứng yêu cầu bám sát và chọn thời cơ bắn mục tiêu kích thước nhỏ bay thấp bám địa hình một cách chính xác.
Do đây là tổ hợp phòng không cơ động nên chúng có khả năng tác chiến độc lập rất cao vì hệ thống có cổng chờ để liên tục đón nhận thông tin từ các phương tiện trinh sát khác về tình huống trên không.
Tổ hợp tên lửa phòng không di động A-72 không những được trang bị cho các đơn vị phòng không của Quân chủng PK-KQ mà nó còn được trang bị cho các lữ đoàn phòng không cấp quân khu, quân đoàn, cơ động nhanh bảo vệ các cánh quân.
Với thành công này sẽ tạo tiền đề cho việc phát triển các hệ thống phòng không cơ động "Made in Vietnam" hiện đại hơn sau này.