Liên quan đến khả năng Mỹ sẽ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam trong chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Obama, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Carl Thayer - Giáo sư danh dự trường ĐH New South Wales (Australia).
Giáo sư Thayer nhận định, quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận không chỉ có lợi cho Việt Nam mà còn cả với Mỹ.
Cụ thể, nếu quyết định dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương với Việt Nam, ông Obama sẽ đáp ứng được những lời đề nghị từ phía các quan chức Việt Nam và qua đó bình thường hóa hoàn toàn quan hệ với "cựu thù" thời Chiến tranh Lạnh.
Do đó, cái lợi đầu tiên là về mặt chính trị.
Giáo sư Carl Thayer.
Trước đó, Mỹ đã dỡ bỏ một phần lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam vào năm 2014. Tuy nhiên, do vũ khí Mỹ khá đắt đỏ nên giao thương vũ khí giữa hai nước mới chỉ dừng lại ở các vũ khí phòng thủ phục vụ an ninh hàng hải cho Cảnh sát biển Việt Nam.
Một số doanh nghiệp quốc phòng Mỹ đã tới Việt Nam và mời chào các mặt hàng như máy bay không người lái và các hệ thống ISR (tình báo - do thám - trinh sát).
Trong đó, P-3C Orion là mặt hàng được nhắc tới nhiều nhất. Tuy đã được không quân nhiều nước thay thế bằng P-8 Poseidon, nhưng P-3C Orion vẫn có lợi thế là chất lượng đảm bảo, do đã xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới.
Do đó, việc dỡ bỏ lệnh cấm vận sẽ giúp các doanh nghiệp Mỹ có lợi từ việc bán P-3C Orion cho Việt Nam, cũng như từ việc bảo trì và cung cấp các bộ phận lắp ráp của máy bay này,
Máy bay tuần thám P-3C.
Vị giáo sư Úc nhận định, sự hiện diện của P-3C Orion cũng sẽ góp phần tăng cường ảnh hưởng về mặt quân sự của Mỹ trong khu vực.
Ngoài ra, hợp tác công nghệ sẽ là mảng có khả năng được lợi nhiều nhất từ việc dỡ bỏ lệnh cấm vận.
Theo ông Thayer, như những gì được ký kết trong Bản Hiệp ước Tầm nhìn chung giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh hồi tháng 6 năm ngoái, thì không loại trừ khả năng sẽ có hợp tác sản xuất vũ khí Việt - Mỹ trong tương lai.
Điều này sẽ giúp các công ty Mỹ mở rộng thị trường. Tuy vậy, số lượng việc làm tạo ra có lẽ sẽ không nhiều, bởi khó có khả năng Việt Nam sẽ mua sắm rầm rộ vũ khí Mỹ.