Chuyến thăm của ông Yang hôm 13/8 diễn ra trong lúc quan hệ hai nước đang bị lấn át bởi nhiều mâu thuẫn. Cùng ngày, Mỹ cho biết Trung Quốc đã khước từ đề nghị cho 2 tàu của Hải quân Mỹ thăm Hong Kong sau khi hai bên khẩu chiến về các cuộc biểu tình chống chính phủ ở thành phố.
Một bản tin ngắn mà hãng thông tấn Trung Quốc Xinhua đăng tải nói rằng ông Yang, ủy viên Bộ Chính trị và là chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Đảng, đã trao đổi quan điểm với ông Pompeo về quan hệ Mỹ - Trung, nhưng không nói cụ thể. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng phát đi thông báo ngắn mà không nói cụ thể nội dung cuộc gặp.
Ông Shen Dingli, giáo sư nghiên cứu về Mỹ tại ĐH Phúc Đán, nói rằng cuộc gặp là dấu hiệu cho thấy hai bên đang cố gắng ngăn mâu thuẫn vượt tầm kiểm soát.
“Dù 2 bên có vẻ ngày càng khác xa nhau, họ vẫn hiểu cần kiểm soát và thu hẹp bất đồng bất cứ khi nào có thể”, ông Shen nói.
Chuyên gia này cho rằng tình hình Hong Kong có thể là một chủ đề chính của cuộc gặp, cũng như cuộc chiến thương mại kéo dài giữa hai nước.
“Về Hong Kong, Trung Quốc sẽ yêu cầu Mỹ chớ can thiệp, còn Mỹ sẽ đề nghị Trung Quốc kìm chế”, ông Shen nhận định.
Ông Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Mỹ tại ĐH Phúc Đán, nói rằng thương mại khó có thể là trọng tâm của cuộc thảo luận vì đó không phải trách nhiệm trực tiếp của ông Yang hay ông Pompeo, nhưng cuộc gặp cũng thể hiện thiện chí sau những bất đồng về vấn đề Hong Kong, Tân Cương và Đài Loan khiến quan hệ Mỹ - Trung đi xuống.
“Cuộc gặp sẽ không hữu ích lắm, nhưng cho thấy hai bên vẫn có thể đối thoại. Ngay cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Trung Quốc có thể giải quyết tình hình Hong Kong và ông ấy không quan tâm đến thành phố, những chính trị gia Mỹ khác đang muốn can thiệp. Ông Trump không thể kiểm soát họ và sẽ không chặn họ lại”, ông Wu nói.
Bắc Kinh lo ngại về dư luận quốc tế về cuộc khủng hoảng ở Hong Kong, với những cuộc biểu tình kéo dài suốt 10 tuần qua và đã biến thành bạo lực, cản trở hoạt động ở sân bay của thành phố.
Ông Trump hôm 13/8 nói rằng tình hình Hong Kong khó xử lý, nhưng ông hy vọng sẽ có lợi cho mọi người, bao gồm Trung Quốc. Ông viết trên Twitter rằng thông tin tình báo cho thấy Bắc Kinh đang huy động quân đội đến gần Hong Kong. Cũng trong ngày 13/8, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton thảo luận tình hình thành phố này với Thủ tướng Anh Boris Johnson “như một phần của cuộc thảo luận chung về Trung Quốc”.
Ông Johnson bác bỏ những cáo buộc “nực cười” từ Bắc Kinh rằng một nhà ngoại giao Mỹ đang thò “bàn tay bẩn” vào các cuộc biểu tình.
Trong khi đó, Hải quân Mỹ cho biết 2 chuyến thăm của 2 tàu chiến Mỹ dự kiến vào cuối tuần qua và tháng tới đến Hong Kong đã bị Bắc Kinh từ chối.