Các nhà khoa học cảnh báo cần gấp rút bảo tồn hoặc ghi chép lại hàng nghìn di chỉ khảo cổ ở Bắc Cực trước khi chúng bị xóa sổ do Trái Đất ấm lên đẩy nhanh tốc độ tan băng và sự xói mòn các vùng ven biển.
Theo nghiên cứu được công bố ngày 28/6 trên tạp chí Antiquity, nhiệt độ tại Bắc Cực đã tăng nhanh gấp 2 lần so với vùng nhiệt đới.
Biến đổi khí hậu tại các vùng cực xảy ra nhanh hơn và nghiêm trọng hơn những nơi khác trên thế giới khiến thêm nhiều di chỉ khảo cổ thất lạc trước khi các nhà khoa học có thời gian hoặc nguồn lực để ghi chép.
Một khi bị hủy hoại, những di chỉ khảo cổ cùng dữ liệu khoa học về con người sẽ biến mất hoàn toàn.
Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng cho thấy những tác động khác của biến đổi khí hậu như sự phát triển của thực vật, mưa bão, cháy rừng, và khách du lịch tới những khu vực tan băng của Bắc Cực, lấy đi trái phép những di chỉ khảo cổ ở ven biển.
Các nhà khoa học cho rằng bảo tồn là lựa chọn tốt nhất để cứu lấy những di chỉ khảo cổ. Tuy nhiên, phương pháp này lại rất tốn kém.
Đối với đa số các khu khảo cổ, các chuyên gia đề xuất tiến hành khai quật và lưu giữ tài liệu với độ phân giải cao, bao gồm thu thập các đồ tạo tác, vẽ bản đồ chính xác vị trí tìm thấy và lập dữ liệu phục vụ các nghiên cứu sau này.
Hơn nữa, những khu khảo cổ nằm ở vị trí hẻo lánh với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt khiến cho các nhà khoa học khó tiếp cận.
Thống kê cho thấy ít nhất 180.000 di chỉ khảo cổ trải rộng trên diện tích hơn 12 triệu km2 ở Canada, Nga, Greenland và Alaska, Mỹ.
Điều kiện giá lạnh giúp bảo tồn nhiều đồ làm bằng ngà, nhà gỗ và hài cốt ở trạng thái gần như nguyên vẹn trong 1.000 năm./.