“Tiền lẻ" để lì xì Tết là những tờ tiền polymer mới, gồm các mệnh giá nhỏ 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng và 200.000 đồng. Gần Tết Nguyên đán, nhu cầu sử dụng tiền mới tăng đột biến khiến dịch vụ đổi tiền lẻ có tính phí được dịp bùng nổ, dù đã bị cấm nhiều năm nay.
Chiều 30/1/2024, trên phố Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), dù hoạt động đổi tiền lẻ không diễn ra công khai nhưng chỉ cần khách bày tỏ nhu cầu muốn đổi tiền lẻ thì sẽ được người dân ở đây chỉ đến chỗ cô T., người phụ nữ trung niên luôn có mặt tại một quán cà phê trên con phố này.
Hoạt động đổi tiền lẻ dù bị cấm nhưng vẫn diễn ra.
Bà T. cho biết, người đổi tiền lẻ sẽ bị cắt phế tùy vào loại mệnh giá tiền và số tiền muốn đổi. Năm nay, tiền 20.000 đồng đang là loại tiền hiếm nhất thị trường nên giá đổi cũng đắt đỏ hơn. Loại tiền nhiều nhất đang là tiền 10.000 đồng, 50.000 đồng.
“Tiền 20.000 đồng hiếm lắm, mà rất đắt, đổi một thếp 2 triệu đồng tiền 20.000 đồng là mất 300.000 đồng (tương đương 15% tiền cắt phế). Còn đổi 1 triệu đồng tiền 10.000 đồng thì chỉ mất 70.000 đồng (tương đương 7%) thôi" , bà T. nói.
Bà T. cho biết thêm, ngoài mệnh giá 20.000 đồng hiện đang khan hiếm ra thì tiền mới mệnh giá nào cũng có. Riêng tiền 10.000 đồng có thể đổi cả chục triệu đồng ngay lập tức. Tuy nhiên thấp nhất là khách phải đổi 1 triệu đồng thì bà T. mới nhận.
Thấy người đổi tiền chỉ mang theo 500.000 đồng, bà T. gợi ý: “Về gom thêm rồi mang ra đây cô đổi cho, 5 triệu, 10 triệu lúc nào cũng sẵn chứ ít quá cô không đổi. Ít nhất cũng phải đủ 1 thếp liền series" .
Hoạt động đổi tiền lẻ tính phí cũng đang diễn ra sôi nổi, công khai trên mạng xã hội. Thời điểm giáp Tết, tìm những tus rao về dịch vụ này không hề khó, chỉ cần gõ từ khóa là ra la liệt địa chỉ nhận đổi tiền lẻ lì xì Tết.
Đổi tiền lẻ công khai trên mạng xã hội. (Ảnh chụp màn hình).
“Em nhận đổi tiền mới, tiền lướt các mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng, bao giá ai cần nhắn tin riêng cho em, đảm bảo giá tốt nhất. Càng gần Tết phí càng tăng. Ai muốn đổi phí rẻ nên đổi bây giờ luôn” , tài khoản Facebook L. B. quảng cáo.
Tài khoản có tên N. N. cũng chào mời: “Gần Tết rồi mọi người ơi/1 Em N. nhận đổi tiền lẻ phục vụ mọi người đi lễ chùa đầu năm, lì xì với đầy đủ các loại mệnh giá từ 1.000 đồng đến 200.000 đồng. Đổi càng sớm phí càng ít, gần Tết phí cao lắm" .
Liên hệ với những người này, PV được biết mức phí đổi tiền lẻ dao động từ 10 - 30% tùy loại và tùy số lượng tiền cần đổi. Hình thức giao dịch cũng khá đơn giản. Nếu số tiền không nhiều, người muốn đổi tiền chỉ cần chuyển khoản đủ số tiền cần đổi cộng với một khoản phí thỏa thuận, sau đó người đổi tiền sẽ gửi ship đến tận nơi. Còn số tiền lớn có thể gặp trực tiếp để thực hiện giao dịch.
Trước việc dịch vụ đổi tiền lẻ bùng nổ, các chuyên gia và cơ quan quản lý khuyến cáo người dân cẩn trọng với các dịch vụ đổi tiền trên mạng xã hội vì nguy cơ đổi phải tiền giả.
Mới đây, Thống đốc Ngân hàng nhà nước (NHNN) đã ký ban hành Công điện 01/CĐ-NHNN, yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng tăng cường phối hợp kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm hành vi vi phạm trong mua bán ngoại tệ, vàng và đổi tiền không đúng quy định.
NHNN khuyến cáo người dân cần cẩn trọng với dịch vụ đổi tiền lấy phí đang diễn ra trên mạng vì không những vi phạm pháp luật mà còn có nguy cơ gặp phải tiền giả, hoặc bị "bùng" tiền đặt cọc.
NHNN chỉ đạo, yêu cầu cán bộ ngân hàng không được trực tiếp hoặc gián tiếp tiếp tay cho những đối tượng đổi tiền mới hưởng chênh lệch giá. NHNN sẽ tiếp nhận phản ánh và phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan để quản lý tốt, hạn chế sai phạm phát sinh, bảo đảm an ninh, an toàn tiền tệ, đồng thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Nghị định 88/2019/NĐ-CP của Chính Phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng quy định phạt tiền từ 20 đến 40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.