Không nên thiết kế “bản năng sinh tồn” cho AI
Trong khuôn khổ Hội thảo công nghệ cấp cao “AI an toàn – Định hình đổi mới có trách nhiệm” (AI Safety – Shaping Responsible Innovation) do FPT tổ chức tại Hà Nội hôm 5/12, giáo sư Yoshua Bengio đã có bài chia sẻ về chủ đề “An toàn AI” và tham gia “đối thoại” với ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT FPT về “AI có trách nhiệm và tầm quan trọng của AI trong giáo dục”.
Là một trong những nhà nghiên cứu quan tâm đến tác động xã hội và mục tiêu AI mang lại lợi ích cho tất cả mọi người, Giáo sư Yoshua Bengio cho rằng điều quan trọng nhất là việc phát triển công nghệ cần phải đi đôi với việc bảo vệ quyền lợi của con người và sự phát triển bền vững của xã hội.
Giáo sư “khai sinh” AI của thế giới lần đầu sang Việt Nam chia sẻ về đạo đức AI.
Chia sẻ tại sự kiện, Giáo sư Yoshua Bengio cho rằng, “AI đang phát triển vượt bậc: hiệu quả sử dụng dữ liệu tăng 30%, hiệu suất thuật toán tăng gấp ba lần, đầu tư vào lĩnh vực này trung bình đạt 100 tỷ USD/năm, và các đánh giá chuẩn mực cho thấy năng lực AI đã vượt qua khả năng của con người, đặc biệt là trong việc làm chủ ngôn ngữ và xử lý dữ liệu.
Tuy nhiên, sự tiến bộ nhanh chóng này đặt ra câu hỏi đáng lo ngại về khả năng kiểm soát những hệ thống AI thông minh hơn con người. Trong bối cảnh đó, một câu hỏi đạo đức lớn được đặt ra: Ai sẽ quyết định mục tiêu của AI? Sự cấp bách của việc hiểu rõ và hành động đúng đắn không chỉ là trách nhiệm, mà còn là yếu tố sống còn đối với tương lai nhân loại”.
Một trong những nguyên tắc quan trọng được Giáo sư Yoshua Bengio đưa ra là AI cần được xây dựng như công cụ phục vụ con người, không phải như những "tác nhân" có khả năng tự đặt ra mục tiêu và hành động để đạt được mục tiêu đó, vì các mục tiêu của AI có thể mâu thuẫn hoặc vượt ngoài ý định ban đầu của con người.
Do đó, theo Giáo sư Yoshua Bengio nên tránh thiết kế "bản năng sinh tồn" cho các hệ thống AI. Điều đó có nghĩa là không nên thiết kế các hệ thống AI giống con người, có cảm xúc, ngoại hình và thậm chí cả ý thức, quyền tự quyết, tự chủ vì trí thông minh của chúng có thể nhanh chóng vượt qua con người và có thể trở thành những AI lừa đảo, thúc đẩy những lợi ích, mục tiêu không hoàn toàn vì hạnh phúc của nhân loại.
AI không cướp việc của con người
Theo Giáo sư Yoshua Bengio, làn sóng sa thải trong ngành công nghệ không hoàn toàn là do hệ quả của sự phát triển AI, mà còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố điều chỉnh kinh tế.
“AI thể hiện sự tiến bộ xuất sắc trong nhiều lĩnh vực nhưng chưa hoàn toàn thay thế được con người, đặc biệt ở những công đoạn đòi hỏi tư duy chiến lược, nghiên cứu …”, Giáo sư Yoshua Bengio chia sẻ.
AI cần được coi là một “đồng minh” chứ không phải một mối đe dọa lấy mất việc làm.
Một thống kê năm 2023 về Tương lai của thị trường Lao động của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết, đến năm 2025, AI dự kiến sẽ tạo ra 12 triệu việc làm mới trên toàn cầu. Một nghiên cứu khác của McKinsey cũng cho thấy, AI có thể đóng góp vào việc tạo ra từ 20 triệu đến 50 triệu việc làm mới trên thế giới vào năm 2030.
Theo Chủ tịch Tập đoàn FPT, ông Trương Gia Bình, AI cần được coi là một “đồng minh” chứ không phải một mối đe dọa lấy mất việc làm của con người. Việc học hỏi và ứng dụng AI là vô cùng quan trọng để duy trì tính cạnh tranh trên thị trường lao động; bao gồm những hiểu biết cơ bản về AI, học máy, khoa học dữ liệu.
Được xem là "ông tổ" trong lĩnh vực học sâu và mạng nơ ron nhân tạo, những thuật toán "mở đường" cho các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và chatGPT, Giáo sư Yoshua Bengio là một trong những người có tầm ảnh hưởng lớn trên toàn cầu trong việc tạo ra nền móng để AI trở thành một công nghệ thực tế, được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), thị giác máy tính, học máy và robot học.
Năm 1993, ông thành lập Viện nghiên cứu AI Mila góp phần quan trọng đưa Montreal (Canada) trở thành trung tâm toàn cầu về công nghệ học sâu.
Năm 2018, ông được trao giải thưởng Turing, giải thưởng danh giá nhất và được ví như giải Nobel trong lĩnh vực khoa học máy tính dành cho các nhà nghiên cứu có những đóng góp có tầm ảnh hưởng lâu dài trong lĩnh vực khoa học máy tính.
Năm 2021 ông được Guide2Research đánh giá là nhà khoa học máy tính được trích dẫn nhiều thứ hai trên thế giới với chỉ số H-Index (chỉ số đánh giá mức độ ảnh hưởng của một nhà khoa học dựa trên số lượng ấn phẩm và số lượng trích dẫn của ấn phẩm đó) là 182. Những nhà khoa học có H-Index từ 60 trở lên được coi là thiên tài.
