Tuy nhiên, kết quả đó chức tương xứng với tình hình thực tế hoạt động buôn lậu thuốc lá trên địa bàn cả nước.
Nóng từ biên giới vào nội địa
Thời gian qua, công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá lại có dấu hiệu chìm lắng. Hoạt động buôn lậu thuốc lá diễn ra ngang nhiên, thách thức pháp luật ở nhiều địa phương, đặc biệt là các tỉnh biên giới Tây nam, nhất là các địa bàn trọng điểm như: Long An, An Giang, Tây Ninh, Bình Phước, Đồng Tháp, TP. HCM… Sau khi thuốc lá nhập lậu được vào nội địa, các đầu nậu dùng rất nhiều chiêu thức để vận chuyển.
Tình trạng lao phóng với tốc độ cao, lạng lách gây tai nạn cho người tham gia giao thông thường xuyên xảy ra. Điển hình ngày 13/12 vừa qua, Trương Minh Nhựt (22 tuổi, quê tỉnh Sóc Trăng) lái chiếc ô tô Fotuner chở hơn 20 nghìn gói thuốc lá lậu các loại ô tô lưu thông qua hầm Thủ Thiêm, TP. HCM, do phóng nhanh, vượt ẩu đã tông vào dải phân cách, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.
Trong quá trình hoạt động, thuốc lá được nguy trang cất dấu rất tinh vi, các đương dây vận chuyển được tổ chức hoạt động rất chuyên nghiệp, đặc biệt là luôn cử người theo dõi các lực lượng chức năng 24/24h… Điều đáng nói ở chỗ, hiện nay các đầu nậu không chỉ thuê dân nghèo mà còn "chọn" thuê các đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy… vận chuyển thuốc lá nhập lậu nên khi bị lực lượng chức năng bắt giữ các đối tượng này thường rất manh động, chống đối lại lực lượng làm nhiệm vụ để tẩu tán tang vật.
Khi vận chuyển thuốc lá nhập lậu trót lọt từ biên giới vào nội địa, thuốc lá lậu sẽ được phân phối tới các điểm bản lẻ. Thực tế cho thấy, ở các tỉnh Tây Nam thuốc lá lậu được bán tràn lan và công khai ở các cửa hàng bán lẻ, tiệm tạp hóa với số lượng "bao nhiêu cũng có" . Tại các thành phố lớn thuốc lá lậu được bày bán công khai tại các đại lý, cửa hàng, nhà hàng, quán nước các điểm bán thuốc lá ven các đường phố. Với những điểm buôn bán số lượng lớn, các đối tượng cất giấu thuốc lá nhập lậu tại địa điểm khác và được vận chuyển đến đến điểm kinh doanh với số lượng nhỏ nhằm qua mặt lực lượng chức năng.
Bất cập trong xử lý thuốc lá nhập lậu
Hiện nay, bên cạnh các yếu tố như lực lượng mỏng, chế tài nhẹ… các địa phương đều phản ánh gặp khó khăn trong việc xử lý thuốc lá điếu nhập lậu tịch thu được là một trong những yếu tố làm hạn chế việc đấu tranh bắt giữ thuốc lá nhập lậu, từ đó ảnh hưởng tới công tác chống lậu của các lực lượng chức năng. Từ 26/4/2018 đến nay, số thuốc lá nhập lậu được tịch thu trên cả nước là gần 10 triệu bao, tuy nhiên việc xử lý thuốc lá nhập lậu lại gặp nhiều khó khăn, nhất là công tác giám định, đánh giá mặt hàng này tiêu hủy hay đấu giá vẫn chưa có cơ quan chuyên môn thực hiện nhiệm vụ.
Liên quan đến những bất cập về xử lý thuốc lá lậu, Ban chỉ đạo 389 tỉnh Long An cho biết, hiện thuốc lá ngoại được các lực lượng chức năng của tỉnh bắt giữ đang tồn kho gần 2,7 triệu gói do bị vướng các quy định về đấu giá thuốc thuốc lá ngoại. Vướng mắc này khiến cho số thuốc lá ngoại có quyết định tịch thu (đạt chất lượng) vẫn không bán được; số thuốc lá không đạt chất lượng vẫn chưa tiêu hủy dẫn đến các đơn vị cũng gặp khó khăn về kinh phí trong công tác chống buôn lậu thuốc lá.
Ngay cả khi bắt giữ thành công, các lực lượng chức năng vẫn gặp không ít khó khăn về công tác xử lý, như: Theo quy định của Bộ luật Hình sự, các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá ngoại nhập lậu có số lượng từ 1.500 bao trở lên chịu truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong thực tế, các lực lượng chức năng đã bắt nhiều vụ từ 1.500 bao trở lên nhưng không bắt được đối tượng thực hiện hành vi vi phạm. Đối với các trường hợp này, cơ quan công an tiến hành khởi tố vụ án theo quy định, tuy nhiên, do không xác định được đối tượng nên sau khi hết thời hạn điều tra phải ra quyết định tạm chỉ điều tra vụ án, dẫn đến số vụ việc tạm đình chỉ tăng cao.
Yêu cầu xử lý nghiêm các vụ buôn bán vận chuyển thuốc lá nhập lậu, vừa qua Văn phòng Chính phủ có văn bản số10492/VPCP-V.I ban hành ngày 15/11/2019 truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình Trưởng Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả quốc gia yêu cầu các Bộ Tài chính, Công Thương, Công an, Quốc phòng, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nhất là các tuyến, địa bàn trọng điểm) chỉ đạo các lực lượng chức năng nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 30/9/2014 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá; xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án buôn lậu thuốc lá.