Anh Nguyễn Văn C (45 tuổi, quê Yên Bái) thấy mình là người may mắn vì phát hiện ra bệnh ung thư ở giai đoạn sớm vẫn còn có thể phẫu thuật được. Anh C đã được các bác sĩ khoa Gan mật Bệnh viện K Trung ương phẫu thuật.
Anh C kể từ trước tới nay anh khỏe mạnh không có bệnh lý gì đi kèm. Một lần, anh xuống Hà Nội chơi và tranh thủ đi kiểm tra sức khoẻ, nghĩ đi kiểm tra cho biết chứ anh rất tự tin về sức khỏe của mình.
Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bác sĩ chẩn đoán anh C bị ung thư gan. Anh không tin vào kết quả trên nên chủ động đi kiểm tra thêm thêm ở hai, ba bệnh viện khác. Kết quả bệnh viện nào cũng nghi ngờ ung thư gan và khuyên anh C sinh thiết gan.
Dấu hiệu ung thư gan âm thầm
Sau khi, phẫu thuật bác sĩ giải phẫu bệnh và chẩn đoán anh C bị ung thư gan nguyên phát, may mắn khối u mới có 2 – 3 cm. Trường hợp của anh C nếu không kiểm tra sớm và khối u ung thư cứ âm thầm phát triển trong cơ thể, khi phát hiện có thể bệnh đã quá muộn không can thiệp thêm được nữa.
Trường hợp của ông Đặng Văn T (62 tuổi, quê Thái Bình) phát hiện ung thư gan khi khá muộn màng bác sĩ không thể phẫu thuật vì khối u đã di căn lên phổi.
Trước đó ông T thấy người mệt mỏi, chán ăn, da xanh nửa năm nay nhưng vẫn cố chịu đựng mà không đến bệnh viện khám. Khi tình trạng nặng hơn, ngoài chán ăn ông bị sụt cân và đau ở vùng hạ sườn, ho tức ngực. Ông đi đến bệnh viện tỉnh khám, bác sĩ siêu âm gan phát hiện gan có u, phim chụp Xquang phổi thẳng đứng có nhiều đốm nghi ngờ ung thư gan di căn phổi.
Sau đó, ông T được con trai đưa lên Bệnh viện K trung ương kiểm tra lần nữa. Kết quả sinh thiết là ung thư gan di căn phổi. Khối u ung thư gan phải đã to lên tới 5 – 6 cm và có nhiều hạch ở di căn bác sĩ tư vấn chỉ điều trị giảm đau. Ông T xin về nhà vì biết bệnh của mình đã ở giai đoạn cuối.
Trường hợp như của ông T không phải là hiếm, các bác sĩ bệnh viện K thống kê ung thư gan hiện nay vẫn là căn bệnh ung thư tiên lượng dè dặt, chi phí điều trị tốn kém do bệnh nhân tới bệnh viện khi bệnh nặng.
Tỷ lệ mắc và tử vong gần bằng nhau
Theo GS Trần Văn Thuấn – Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, trước năm 2000 cả nước chỉ có khoảng 5,700 trường hợp mắc ung thư gan thì tới năm 2018, con số này đã tăng lên hơn 25 nghìn người và tỷ lệ tử vong cũng gần tương đương với số ca mắc bệnh. Riêng nam giới số ca mắc là 19.500 ca.
Đa số bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn cuối
Giáo sư Thuấn cho biết, ung thư gan gồm có ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát. Ung thư gan nguyên phát phát triển từ các tế bào trong gan, ung thư gan thứ phát do các tế bào ung thư ở các bộ phận khác của cơ thể và đi vào gan gây ra các khối u di căn.
Ung thư biểu mô tế bào gan là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất chiếm trên 80%, xảy ra ở cả người lớn và trẻ em.
Nguyên nhân ung thư gan đã xác định là do virrút viêm gan B hoặc C. Đây là 2 loại vi rút gây nhiễm trùng mạn tính, được ví là "sát thủ thầm lặng" dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
Trên 80% bệnh nhân ung thư gan là do tiến triển từ viêm gan vi rút B, khoảng 5% bệnh nhân ung thư gan là do vi rút viêm gan C. Đáng nói, cả viêm gan B và viêm gan C đều diễn tiến hết sức âm thầm, thường khi bệnh bước vào giai đoạn nặng (xơ gan, ung thư gan) bệnh mới có những biểu hiện rõ ràng hơn.
Trong khi đó, thống kê Việt Nam có khoảng 20 triệu người nhiễm vi rút viêm gan B (15 triệu người ) và C, trong đó khoảng 8 triệu người đang trong tình trạng viêm gan, xơ gan và ung thư gan… Chính điều này đã khiến Việt Nam nằm trong top ung thư gan cao nhất của khu vực và thế giới.
Ngoài ra, ung thư gan còn do thói quen uống bia rượu, nhiễm độc chất aflatoxin từ các loại ngũ cốc bị nấm, mốc…
GS Thuấn cho biết hiện có nhiều phương pháp điều trị ung thư gan, tùy thuộc vào giai đoạn như phẫu thuật, nút mạch, điều trị đích, xạ trị, hóa trị...
Để phòng ngừa ung thư gan, cách tốt nhất là tiêm phòng vắc xin viêm gan B là biện pháp quan trọng hàng đầu. Tránh xa những chất độc hại, tiềm ẩn gây ung thư như thực phẩm bị ẩm mốc, nhiễm độc, hạn chế uống rượu bia, thuốc lá, chất kích thích…
Kiểm tra khám định kì sức khỏe 6 tháng/ lần, tích cực vân động thể chất, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ nướng, bổ sung chất xơ trong trái cây, rau xanh…