Giám đốc Bệnh viện K Trung ương: Ung thư không phải do quả báo, nghiệp quật

PGS. TS Lê Văn Quảng- Giám đốc Bệnh viện K Trung ương cho biết, hiện nay những định kiến sai lệch về bệnh ung thư không chỉ tồn tại ở những người hạn chế về kiến thức khoa học mà cả ở giới có học thức. Phổ biến nhất là những định kiến sau:

Không ít người cho rằng đã mắc bệnh ung thư thì coi như mang bản án tử hình, nếu có điều trị thì cũng chỉ vớt vát, kéo dài sự sống trong khoảng thời gian ngắn.

Định kiến này dẫn đến những hệ luỵ nghiêm trọng, khiến cho người bệnh và người thân rơi vào tâm lý bi quan, buông xuôi và không tuân thủ điều trị.

Thực tế, theo PGS. TS Lê Văn Quảng, ngày nay, các tiến bộ y học đã giúp nhiều người chữa khỏi hoặc có thể kéo dài sống thêm đáng kể tuỳ loại ung thư và giai đoạn bệnh. Một số loại bệnh ung thư có tỉ lệ khỏi bệnh trên 5 năm vượt quá 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời như ung thư tuyến giáp, ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại tràng…

Hiện tại Bệnh viện K đã có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm…

Điều này nghe có vẻ khó tin nhưng hiện nay không ít người dân nghĩ rằng bị ung thư là do quả báo, nghiệp quật, trời hành.

Trên thực tế ai cũng có thể mắc bệnh ung thư, mọi lứa tuổi, giới tính, sắc tộc và thành phần xã hội. Ung thư xuất hiện ở mọi vùng, hầu như mỗi xóm làng, cơ quan, đơn vị đều thấy có người mắc ung thư.

Tuy nhiên, PGS. TS Lê Văn Quảng cho biết, đa phần ung thư xuất hiện ở người ngoài 50 tuổi khi các yếu tố nguy cơ đủ thời gian tích luỹ để hình thành phát sinh bệnh. Tỉ lệ mắc ung thư có xu hướng cao hơn ở xã hội phát triển nơi tuổi thọ người dân tăng cũng như liên quan đến mức độ và lối sống công nghiệp hoá.

Nếu ung thư không phải do quả báo, thì nguyên nhân gây ra ung thư là gì?

PGS. TS Lê Văn Quảng- Giám đốc Bệnh viện K Trung ương

PGS. TS Lê Văn Quảng cho biết, ung thư hình thành do các tế bào tiếp xúc với các tác nhân sinh ung thư, gây thương tổn DNA của tế bào không hồi phục. Các tế bào bất thường nhân lên không kiểm soát được, thoát ra khỏi sự kiểm soát sinh lý bình thường, mất khả năng biệt hóa, xâm lấn cục bộ phá hủy các tổ chức xung quanh và di căn đến nhiều cơ quan khác nhau. Trong đó nguyên nhân từ môi trường, ăn uống chiếm tới khoảng 80% nguyên nhân sinh ung thư như dùng thuốc lá, rượu, bức xạ ion hoá, tia cực tím…

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như di truyền, nhiễm vi sinh vật…

Một số yếu tố, tác nhân gây ung thư có thể thay đổi và dự phòng được như hút thuốc, uống rượu, nhai trầu, lối sống ít vận động, thói quen ăn uống không lành mạnh, sinh hoạt tình dục không an toàn lây nhiễm Virus HPV, không tiêm phòng viêm gan B dẫn đến lây nhiễm và tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời ….

Tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được là tuổi tác, các yếu tố di truyền và rối loạn nội sinh. Càng nhiều tuổi, sức đề kháng của cơ thể chống lại bệnh tật càng giảm, thời gian tiếp xúc, tích lũy các yếu tố nguy cơ càng nhiều, ung thư càng dễ phát sinh. Rất may chỉ có dưới 10% bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn nội sinh từ bên trong cơ thể, các tổn thương có tính di truyền, những nguyên nhân không thay đổi được.

Trong thực tế hoàn toàn ngược lại, đối với đa số các loại ung thư, phẫu thuật là phương pháp điều trị quan trọng nhất để cứu chữa bệnh nhân ung thư ở giai đoạn sớm.

Hậu quả của quan niệm này cũng rất nguy hiểm, tai hại, bệnh nhân sợ hãi và trốn tránh phẫu thuật, thử dùng thuốc này thuốc kia các nơi, khi bệnh đã nặng mới vào viện, thời điểm vàng của quá trình điều trị đã trôi qua, thời cơ chữa khỏi bệnh bằng phẫu thuật đã mất.

Có một số lý do có thể giải thích cho hiện tượng này. Đầu tiên nhiều người bệnh, đặc biệt giai đoạn muộn, vẫn có chỉ định phẫu thuật để giải quyết biến chứng của khối u chứ không phải là phẫu thuật để khỏi bệnh như phẫu thuật cầm máu, phẫu thuật mở thông dạ dày nuôi dưỡng khi người bệnh không ăn uống được, phẫu thuật tắc ruột, nên sau mổ có thể bệnh vẫn tiến triển xấu đi.

Thường gặp hơn là các trường hợp phẫu thuật thất bại, tai biến phẫu thuật, phẫu thuật quá giai đoạn, quá chỉ định. Tai biến phẫu thuật là điều không ai mong muốn nhưng là rủi ro luôn có thể xảy ra như bất kì can thiệp nào khác trong y khoa kể cả thông thường như tiêm thuốc kháng sinh.

Cuối cùng, cũng có khi bệnh nhân được phẫu thuật triệt căn, thuận lợi nhưng bệnh vẫn có thể tái phát do đây là bản chất của bệnh ung thư. Trong nhiều trường hợp, sau khi phẫu thuật triệt căn, bệnh nhân không được điều trị bổ sung sau mổ một cách bài bản, bệnh cũng có thể tái phát lại trong thời gian ngắn. Khi điều trị bệnh ung thư, phẫu thuật không phải là sự kết thúc điều trị, mà chỉ là nền tảng cho các điều trị bổ sung tiếp theo.

Đánh giá khách quan, một số cơ chế bệnh sinh học ung thư còn chưa được làm sáng tỏ. Căn bệnh này vẫn còn nhiều bí ẩn cần được khám phá, nhiều phương thức điều trị mới cần được nghiên cứu để chữa trị. Tuy nhiên, có vẻ như điều này lại khiến thông tin về bệnh ung thư dễ bị sai lệch và làm không ít người bệnh ung thư bị lợi dụng.

Bởi vậy, người bệnh cũng như gia đình cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ về bệnh, được điều trị, tiên lượng cũng như áp dụng các phương thức, thuốc điều trị chính thống tại cơ sở chuyên khoa. Không nghe theo những lời đồn đại, thông tin truyền miệng, từ đó để mất thời gian quý báu có thể chữa được bệnh và thậm chí là "tiền mất tật mang".