Gánh nặng ung thư gan
GS.TS Trần Văn Thuấn – Giám đốc Bệnh viện K trung ương chia sẻ, đến nay ung thư gan ở nước ta đã đứng đầu, soán ngôi là bệnh ung thư có tỷ lệ người mắc cao nhất hơn cả ung thư phổi, ung thư vú ở nữ. Đặc biệt, gần đây, số bệnh nhân ung thư gan có rất nhiều người trẻ dưới 40 tuổi.
Trong năm 2018, cứ 100.000 nam giới Việt Nam thì có 39 người mắc ung thư gan, đứng thứ 3 thế giới chỉ sau Mông Cổ và Ai Cập. Riêng năm 2018 Việt Nam với 25.335 ca mới mắc và 25.404 ca tử vong. Năm 2019 chưa thống kê chính xác nhưng tại các bệnh viện ung bướu ghi nhận số ca ung thư gan vẫn đứng rất cao.
Hình ảnh gan bị ung thư
Ung thư gan gồm ung thư gan nguyên phát và thứ phát. Ung thư gan thứ phát do các tế bào ung thư ở các bộ phận khác của cơ thể đi vào gan gây ra các khối u di căn.
Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý ác tính của gan xảy ra khi tế bào bình thường của gan trở nên bất thường về hình thái và chức năng. Các tế bào ung thư phát triển gây ảnh hưởng đến mô bình thường liền kề và có thể lây lan sang các vùng khác của gan cũng như các cơ quan bên ngoài gan.
Ung thư gan nguyên phát gồm 3 loại chính: ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma). Trong đó ung thư biểu mô tế bào gan là hay gặp nhất.
Ung thư gan nguyên phát thường phát triển trên nền bệnh gan mạn tính, đặc biệt là viêm gan B và C. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan gồm có: người có virus viêm gan B, C, sử dụng nhiều rượu bia, tiểu đường, thừa cân, phơi nhiễm với độc tố môi trường....
Mặc dù không phải ai sử dụng rượu, bia cũng sẽ mắc bệnh nhưng phần lớn những người bị ung thư gan đều sử dụng chúng khá thường xuyên. Uống rượu bia nhiều dẫn đến ung thư gan điều này rất nhiều người nghe, thậm chí biết, nhưng có lẽ không phải ai cũng hiểu.
Việt Nam nằm trong nước có nhiễm viêm gan vi rút lâu nhất, đa số người mang bệnh không biết và họ vẫn uống rượu làm cho lá gan bị "quật ngã". GS Thuấn nhấn mạnh càng uống nhiều, gan càng làm việc nhiều, càng tăng nguy cơ ung thư gan, xơ gan sau này. Chính vì thế, bảo vệ lá gan từ việc nhỏ nhất là hạn chế tối đa đưa bia rượu vào cơ thể.
GS Trần Văn Thuấn
Theo khuyến cáo, nam giới không nên uống quá hai đơn vị cồn, nữ giới không quá một đơn vị cồn mỗi ngày và uống dưới 5 ngày/tuần. Một đơn vị cồn có thể hiểu tương đương 10 gam cồn nguyên chất, khoảng 3/4 lon bia 330ml (5%), một ly rượu vang 100 ml (13,5%) hay một chén rượu mạnh 30 ml (40%).
Phòng ngừa ung thư gan
Tỷ lệ mắc ung thư gan đang gia tăng tại nhiều nước trong đó có Việt Nam do tăng tỷ lệ xơ gan do viêm gan B, C mạn tính và viêm gan nhiễm mỡ, viêm gan mãn tính do bia rượu.
Những dấu hiệu cảnh báo ung thư gan khi có cảm giác chán ăn, chướng bụng, vàng da, củng mạc mắt vàng, hay nặng hơn là thấy mệt mỏi, buồn nôn, sụt cân, đau tức hạ sườn phải, người bệnh nên tìm đến các cơ sở y tế để được khám và tư vấn.
Trong giai đoạn muộn hơn của ung thư gan, các triệu chứng trên rõ ràng hơn, hoặc xuất hiện thêm các biến chứng như cổ trướng, đi ngoài phân trắng, bạc màu.
Để phòng ngừa những bệnh lý liên quan đến gan, đặc biệt là ung thư gan GS Thuấn khuyến cáo chúng ta nên nói không với rượu bia: rượu có thể gây xơ gan – tình trạng tế bào lành ở gan bị thay thế bằng các mô sẹo không hồi phục và dễ chuyển thành ung thư.
Người uống càng nhiều rượu bia, sức thải qua gan càng lớn và nguy cơ mắc ung thư càng cao. Chính vì vậy, không uống rượu bia có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.
Không hút thuốc lá, tránh xa môi trường có khói thuốc: thuốc lá cũng được đưa vào danh sách những thành phần có tác động tiêu cực đến gan và gây hại đến nhiều cơ quan trong cơ thể.
Tiêm phòng vacxin viêm gan B: nhiễm vi rút viêm gan B mạn tính khiến người bệnh dễ bị xơ gan và tiến triển thành ung thư gan. Mặc dù hiện đã có vacxin nhưng do hiểu biết của người dân, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi còn nhiều hạn chế nên không khám sức khỏe định kỳ, không tiêm phòng vacxin đầy đủ. Duy trì cân nặng hợp lý.
Ngoài ra, GS Thuấn nhấn mạnh cần điều trị bệnh tiểu tường tích cực bởi những người mắc tiểu đường (đặc biệt là tiểu đường tuýp 2) có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp khoảng 2 lần so với những người bình thường. Khám sức khỏe, tầm soát ung thư định kì 6 tháng/lần.