Các nhà quan sát nhận định Nga đã bắt đầu cuộc tấn công vào mùa xuân với mong muốn giành quyền kiểm soát toàn bộ vùng Donbass, phía Đông Ukraine. Trong khi đó, Ukraine đang lên kế hoạch cho các cuộc phản công. Cuộc tấn công vào mùa xuân của Ukraine có thể tập trung vào các mặt trận ở phía Nam nhằm tìm cách cắt tuyến đường cung cấp chính của Nga tới Crimea hoặc giành lại các khu vực hiện do Nga kiểm soát.
Đến nay, khi cuộc xung đột đã trải qua hơn 12 tháng, cả Nga và Ukraine đều không tỏ ra sẵn sàng đàm phán ngay lập tức để chấm dứt cuộc xung đột. Theo Newsweek, các diễn biến trên chiến trường sẽ quyết định liệu các cuộc đàm phán có được nối lại trong năm nay hay không và mỗi bên sẽ đưa ra các điều kiện nào.
Cuộc tấn công mùa xuân của Nga
Theo các nhà phân tích, vào mùa xuân, Nga sẽ tiến hành các cuộc tấn công nhằm chiếm giữ toàn bộ khu vực Donbass, song Moscow khó có thể đạt được điều này.
“Tôi nghĩ Nga sẽ đạt được một số bước tiến ở Donbass, nhưng họ sẽ chưa thể tiến tới giành quyền kiểm soát toàn bộ khu vực này”, Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao của nhóm nghiên cứu Crisis Group về Nga, nói.
Trong những tuần qua, quân đội Nga liên tục mở các cuộc tấn công vào loạt thành phố ở vùng Donbass, ngoài Bakhmut và Ugledar. Các nhà quan sát cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy Nga sắp mở chiến dịch quy mô lớn trên toàn mặt trận.
“Những cuộc tấn công gần đây có thể là thăm dò nhằm kiểm tra sức mạnh phòng thủ, cách bố trí lực lượng và phản ứng của Ukraine trước khi Nga tấn công tổng lực”, Mick Ryan, chiến lược gia từng là tướng quân đội Australia, cho hay.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu hôm 26/2 đã nêu khả năng mở rộng hoạt động quân sự ở Ukraine, nhấn mạnh quá trình thực hiện chiến dịch sẽ phụ thuộc vào việc phương Tây chuyển giao vũ khí cho Kiev.
“Điều đó phụ thuộc vào loại vũ khí sẽ được cung cấp. Tầm bắn của các hệ thống tên lửa phương Tây gửi đến Ukraine càng dài, Nga càng buộc phải đẩy mối đe dọa đó ra khỏi biên giới của mình. Đó là điều hiển nhiên”, ông Shoigu nói.
“Đòn đáp trả” của Ukraine
Quân đội Ukraine hy vọng sẽ tìm cách vượt qua các cuộc tấn công của Nga bằng những vũ khí mới do phương Tây cung cấp.
Tại phía Nam, một cuộc phản công của Ukraine ở Melitopol và bờ Biển Azov có thể cô lập và bao vây Bán đảo Crimea. Ở phía Đông, nếu Ukraine giành lại quyền kiểm soát Lugansk hay Donetsk sẽ đều là một thất bại lớn đối với Nga.
“Tôi nghĩ rằng Ukraine sẽ giữ vững được các tiền tuyến hiện tại. Ukraine cần dồn lực tấn công vào cuối tháng 3. Nếu xung đột vẫn tiếp diễn cho tới thời điểm này vào năm sau, chúng ta sẽ phải đối mặt với một nỗ lực quân sự lâu dài hơn”, Mark Voyger, cựu cố vấn đặc biệt về Nga cho Tư lệnh Lục quân Mỹ ở châu Âu Ben Hodges, nói.
“Nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine những loại vũ khí nước này mong muốn với số lượng lớn và kịp thời, nghĩa là ít nhất Kiev phải nhận được một số xe tăng vào tháng 3, nước này có thể giành ưu thế trên chiến trường, trước tiên là ở Melitopol và sau đó có thể là Crimea”, ông Voyger nói.
“Tuy nhiên, nếu xung đột vẫn tiếp diễn vào thời điểm này trong năm tới, phương Tây sẽ không thể kịp thời chuyển giao vũ khí cho Ukraine”.
“Tôi nghĩ Ukraine sẽ đẩy lùi được toàn bộ lực lượng Nga trong những đợt phản công tới, nhưng Moscow phải đối mặt với nhiều khó khăn”, Gustav Gressel, nhà phân tích quân sự tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, nói với Newsweek.
Gần đây nhất, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, Ukraine đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công nhằm giành lại Bán đảo Crimea mà Nga đã sáp nhập.
Kiev đang thành lập các đơn vị mới để thực hiện nhiệm vụ này với các binh lính được đào tạo ở nước ngoài.
“Chúng tôi sẽ tiến hành các biện pháp quân sự. Chúng tôi đang chuẩn bị cho điều đó, cả về tinh thần và kỹ thuật với các vũ khí và lực lượng. Chúng tôi đang thành lập các lữ đoàn mới, các đơn vị tấn công mới và đưa những người này đi đào tạo không chỉ ở Ukraine mà còn ở cả các quốc gia khác”, ông Zelensky nói.
Mặt trận Crimea
Các quan chức Ukraine khẳng định giành lại Bán đảo Crimea là mục tiêu dài hạn của nước này.
Ukraine kêu gọi các nước phương Tây cung cấp vũ khí tầm xa để có thể tấn công các mục tiêu nằm sâu sau chiến tuyến của Nga, trong đó có Crimea. Tuy nhiên, phương Tây vẫn lo ngại việc tấn công Crimea sẽ khiến xung đột leo thang và Nga sẽ đưa ra phản ứng.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley cho rằng cơ hội Ukraine giành được bất kỳ chiến thắng quân sự hoàn toàn hoặc ngắn hạn rất thấp, đồng thời cảnh báo Nga vẫn có khả năng chiến đấu đáng kể bên trong Ukraine. Ông Milley đánh giá khả năng Ukraine đẩy lùi toàn bộ lực lượng Nga khỏi lãnh thổ, bao gồm Crimea, là không cao.
“Tình hình ở Crimea hoàn toàn không thể đoán trước được. Không ai thực sự biết các chiến lược của hai bên sẽ hoạt động như thế nào”, James Rogers, người đồng sáng lập tổ chức nghiên cứu Hội đồng Địa chiến lược (Anh), nói.
Khi được hỏi về trường hợp Ukraine giành lại Crimea, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã bác bỏ kịch bản này. Ông nói rằng Crimea là một phần của Nga và việc bán đảo này trở lại Ukraine là kịch bản không thể xảy ra.
Denis Pushilin, Người đứng đầu Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng, đã chỉ trích tuyên bố của Tổng thống Zelensky rằng Kiev đang chuẩn bị giành lại Crimea.
“Điều đó giống như nỗ lực nâng cao tinh thần của các lực lượng vũ trang Ukraine và không có khả năng dẫn đến bất kỳ hành động thực tế nào”, ông Pushilin nói.