Blackgrounds, nơi từng là một thị trấn thịnh vượng, hiện nằm trong Dự án đường sắt cao tốc.
Hiện vật quý trong ngôi làng cổ
Trong nhiều năm qua, một nhóm gồm 80 nhà khảo cổ học hợp tác với hãng thầu tư nhân MOLA Headland Infrastructure đã khảo sát một địa điểm thuộc thời kỳ đồ đá gần làng Chipping Warden, phía Nam Northamptonshire (miền Trung nước Anh) và tìm thấy một số hiện vật có ý nghĩa quan trọng về mặt lịch sử, văn hóa.
Được gọi là Blackgrounds (đặt tên theo vùng đất màu mỡ, giàu có của khu vực), địa điểm này từng nổi tiếng như một thị trấn La Mã giàu có, buôn bán tấp nập vào thế kỷ thứ IV Công nguyên. Đào xới những gì còn lại của khu định cư cổ đại, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều bằng chứng cho thấy nơi này từng là khu thương mại thịnh vượng và vô cùng năng động.
Từ thế kỷ 18, người ta đã biết có một ngôi làng La Mã ở Blackgrounds. Nhưng đến nay, những bí mật về khu dân cư bị chôn vùi bấy lâu nay mới được các nhà khảo cổ học đào sâu vào lòng đất để khám phá.
Bằng chứng chỉ ra rằng, Blackgrounds từng là khu dân cư lâu đời trước khi người La Mã đặt chân đến đất Anh. Những người định cư ban đầu đến Blackgrounds vào khoảng năm 400 trước Công nguyên, và trong vài trăm năm sau đó, ngôi làng vẫn còn nhỏ và hiu quạnh. Mọi thứ chỉ thay đổi vào thế kỷ thứ IV Công nguyên, khi người La Mã bắt đầu mở rộng đáng kể khu này với các dự án xây dựng mới.
Cho đến nay, những gì mà các nhà khảo cổ khám phá đã vượt qua mong đợi. Họ đã phát hiện đa dạng các mặt hàng La Mã, bao gồm bình hỏa táng, đồ lưu niệm, bình thủy tinh, đồ trang sức độc đáo được chế tác tinh xảo và hơn 300 đồng xu được đúc thời La Mã. Ngoài ra, họ cũng tìm thấy một bộ gông xiềng dùng để cùm tù nhân, nô lệ.
Những phát hiện thú vị khác bao gồm các xưởng, lò nung gốm sứ và giếng nước và nhiều loại vật dụng để sử dụng trong gia đình hoặc nơi làm việc. Tại một địa điểm, các nhà khảo cổ học đã khai quật một lớp đất đỏ dường như đã bị biến đổi do tác động của nhiệt độ cao. Địa điểm này có thể là nơi hoạt động của các xưởng đúc gia công kim loại, lò gốm, lò sản xuất bánh mì.
Khu định cư thịnh vượng
Các hiện vật được tìm thấy bên dưới Blackgrounds.
Các nhà khảo cổ học cũng phát hiện những dấu hiệu quan trọng của hoạt động xây dựng, tàn tích bị chôn vùi của khoảng 30 ngôi nhà tròn thời kỳ đồ sắt, được làm từ gỗ, bùn và rơm. Họ cũng tìm thấy phần còn lại của các tòa nhà bằng đá cùng với nhiều con đường khác nhau có từ thời kỳ đồ sắt và thời kỳ La Mã.
Những tàn tích này đã giúp các nhà khảo cổ theo dõi lịch sử phát triển của ngôi làng, từ những ngày đầu tiên của thời đại đồ sắt cho đến khi bị người La Mã chiếm giữ, cùng những thay đổi vào thế kỷ đầu tiên thuộc Công nguyên.
Đến thế kỷ thứ IV Công nguyên, xe đẩy và xe bốc dỡ hàng hóa ra vào làng liên tục nên chính quyền La Mã phải xây dựng một con đường đủ lớn để đáp ứng hoạt động thương mại diễn ra ở đây. Con đường rộng 10m, chạy qua trung tâm của ngôi làng đã cho thấy điều này.
Ngoài đường bộ, các thương nhân cũng có thể vận chuyển hàng hóa ra vào khu vực trên sông Cherwell gần đó, từ đó mở rộng hơn nữa sự có mặt của các mặt hàng cần thiết đến từ khắp nơi. Việc khám phá ra một con đường rộng lớn và được bảo tồn tốt như vậy, cũng như rất nhiều phát hiện khác, giúp chúng ta có nhiều hiểu biết về những người đã sống ở đây.
Điều thú vị là 300 đồng tiền La Mã được tìm thấy tại địa điểm không nằm ở một nơi dự trữ, mà rải rác khắp nơi, như thể bị thất lạc hoặc bị vứt bỏ. Bằng chứng này cho thấy, rất nhiều tiền và hàng hóa đã được trao đổi qua tay tại địa điểm Blackgrounds.
Phát hiện khảo cổ trên cũng cho thấy, những thay đổi diễn ra từ việc La Mã chiếm đóng khu vực Blackgrounds không có nghĩa là những cư dân bị trục xuất. Thay vào đó, họ phải chấp nhận tiến trình La Mã hóa, từ các phong tục, quy định nhập khẩu hàng hóa, kiến trúc xây dựng cho đến việc tuân thủ sự giám sát và quản lý của La Mã mà không phản kháng.
"Đây chắc chắn là một trong những địa điểm ấn tượng nhất mà MOLA Headland Infrastructure đã phát hiện trong khi thực hiện dự án HS2. "Điểm nổi bật đối với tôi là câu chuyện về lịch sử của Blackgrounds đã trải dài trong nhiều khoảng thời gian. Địa điểm có khả năng thay đổi sự hiểu biết của chúng ta về cảnh quan La Mã trong khu vực và hơn thế nữa" - James West, nhà quản lý địa điểm của MOLA cho biết về các cuộc khai quật đang diễn ra.
Kể từ năm 2018, các nhà khảo cổ thuộc Dự án HS2 đã phát hiện và khai quật hơn 100 địa điểm giữa London và Birmingham. Vì vậy, Blackgrounds phải rất độc đáo và đáng chú ý mới có thể tạo ra nhiều hứng thú trong cộng đồng khảo cổ học ở Anh.
"Cơ hội để xem xét kỹ lưỡng một địa điểm như Blackgrounds và viết lại lịch sử lâu đời của nó một cách sinh động, thông qua các đồ tạo tác, di tích xây dựng và đường sá, đã cho phép chúng tôi hiểu sâu hơn về cuộc sống ở nông thôn Nam Northamptonshire trong thời đại đồ sắt và La Mã" - Nhà khảo cổ học Mike Court, trưởng nhóm HS2 nói.