Nhằm bảo hộ ngành ôtô trong nước phát triển, Chính phủ đã duy trì mức thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt khá cao đối với ô tô nhập khẩu. Tuy nhiên thực hiện các cam kết quốc tế, thuế nhập khẩu ô tô sẽ giảm dần xuống còn 0% trong thời gian tới.
Mặt khác Chính phủ cũng đang trình Quốc hội sửa đổi luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô. Với những động thái này, về lý thuyết, sẽ giúp giá ô tô Việt Nam giảm mạnh trong thời gian tới. Những chính sách này tác động thế nào đến người tiêu dùng nội địa?
Lộ trình mở cửa hội nhập
Hiệp định tự do thương mại Asean đã mở ra nhiều cơ hội cho người dân mua ô tô giá rẻ với thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc giảm từ 50% xuống 40% vào năm 2016 và giảm xuống còn 0% vào năm 2018. Đến nay, Việt Nam đã tham gia 12 FTA và sẽ phải mở cửa thị trường ô tô giảm thuế xuống còn 0% trong vòng 10 năm tới.
Trong chương trình Chính sách kinh tế và cuộc sống do VTV tổ chức gần đây, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết: "Các hiệp định thương mại khác, chúng ta cắt giảm về 0% trong vòng 3-7 năm tới, riêng với TPP và Việt Nam – EU, chúng ta giảm trong vòng 10-12 năm tới.
Còn đối với thuế nhập khẩu ưu đãi, hiện chúng ta đang thực hiện theo quy định của WTO đối với dòng xe cơ bản là 70% và lộ trình cắt giảm cuối cùng vào năm 2019."
Hy vọng được mua xe giá rẻ lại càng tăng thêm khi Chính phủ trình Quốc hội đề xuất sửa đổi Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô. Theo Bộ Tài chính, để khuyến khích sử dụng năng lượng tiết kiệm, các nước đều giảm thuế tiêu thụ đối với ô tô có dung tích xilanh nhỏ.
Ngày 6/4/2016, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Quản lý thuế với 428/444 đại biểu tán thành. Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2016. Trong đó đáng lưu ý là biểu thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô.
Theo đó, đối với ô tô chở người từ 9 chỗ trở xuống có dung tích xi lanh từ 1.500 cm3 trở xuống sẽ có mức thuế 40% từ 1-7-2016 đến hết năm 2017 và về mức 35% từ năm 2018. Còn dòng xe có dung tích xi lanh trên 1.500 cm3 đến dưới 2.000 cm3, từ 1-7-2017 sẽ có mức thuế 45% và giảm còn 40% từ năm 2018.
Theo ông Ngô Trí Long - Chuyên gia kinh tế, người có thu nhập trung bình và sử dụng những dòng xe có dung tích nhỏ thì chắc chắn giá mua sẽ hạ bởi thuế là một yếu tố cấu thành giá, khi thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt giảm thì chắc chắn giá sẽ hạ.
Thay đổi thuế TTĐB từ 1/7/2016 theo dung tích xi lanh. Nguồn: PLO.
Hạn chế xe sang?
Hàng năm Việt Nam vẫn phải chi một lượng ngoại tệ lớn để nhập khẩu xe sang. Việc tăng thuế nhập với nhóm xe này không chỉ tăng thu ngân sách mà còn hạn chế nhập vào nội địa một số dòng xe xa xỉ.
Các phương án thuế nhập khẩu đối với ô tô sẽ áp dụng không thay đổi trong vòng 10 năm. Và để đảm bảo công bằng cho xe nhập khẩu và trong nước, giá tính thuế cơ bản sẽ tính bằng giá bán của nhà sản xuất và nhà nhập khẩu.
Bà Vũ Thị Mai, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết: "Giá của nhà nhập khẩu bán ra bằng giá vốn hàng nhập khẩu cộng chi phí bán hàng trong nước. Giá vốn hàng nhập khẩu bằng giá trị mặt hàng nhập khẩu, cộng giá CIF, cộng giá thuế nhập khẩu, cộng giá thuế tiêu thụ đặc biệt".
Giấc mơ được sở hữu xe giá rẻ của người dân có trở thành hiện thực hay không phụ thuộc vào Bộ Tài chính có đề xuất thay đổi hay không, hay tăng một loạt các loại phí, lệ phí liên quan đến ô tô như phí môi trường, lệ phí trước bạ, phí đăng ký,... Những chiếc ô tô hiện nay lưu thông trên đường chịu khoảng 10 loại phí, lệ phí.
Ông Phạm Đình Thi cho biết, hiện nay mức lệ phí trước bạ thu với ô tô xe mới là 10% và giao cho các địa phương điều chỉnh mức tăng nhưng không quá 30%, còn đối với xe đăng ký lần hai, mua đi bán lại, thì mức lệ phí áp dụng là 12%.
Về phía người tiêu dùng Việt Nam, giấc mơ sở hữu một chiếc ô tô là điều bình thường. Nếu Việt Nam có thể sản xuất được ô tô có thương hiệu, giá thành rẻ thì đây sẽ là lựa chọn hợp lý thay vì "cực chẳng đã" mua xe nhập khẩu gánh thêm bao thuế phí.