Giá vật liệu thô được sử dụng để sản xuất hầu hết mọi thứ đang “phi mã” và đà tăng này có vẻ sẽ tiếp tục khi nền kinh tế thế giới bùng nổ trở lại.
Từ thép, đồng đến ngô và gỗ, thị trường hàng hóa mở đầu năm 2021 với sự bùng nổ khi giá lên mức cao chưa từng thấy trong nhiều năm trở lại đây. Đà tăng này có nguy cơ đẩy giá mọi thứ, từ món sandwich cho bữa trưa tới những tòa nhà chọc trời lấp lánh, lên cao. Xu hướng trên cũng “châm ngòi” cho làn sóng giao dịch theo kỳ vọng vào sự phục hồi của nền kinh tế và lạm phát (reflation trade) với quy mô khổng lồ.
Trong bối cảnh kinh tế Mỹ được củng cố bởi các biện pháp kích thích tài chính và châu Âu bắt đầu mở cửa trở lại khi việc triển khai tiêm chủng vaccine bắt đầu vào guồng, có rất ít lý do để thị trường kỳ vọng vào một sự thay đổi trong đà tăng giá này.
Giá hàng hóa, từ thực phẩm tới kim loại, đều tăng mạnh. Ảnh: Bloomberg.
JPMorgan Chase & Co. dự đoán thị trường hàng hóa sẽ tiếp tục tăng và giới đầu tư sẽ tiếp tục giao dịch theo kỳ vọng về sự phục hồi của nền kinh tế và lạm phát. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và các ngân hàng trung ương khác dường như bình tĩnh hơn đối với lạm phát, có nghĩa là các nền kinh tế có thể tiếp tục tăng trưởng nóng và điều này sẽ làm tăng nhu cầu hơn nữa.
“Yếu tố quan trọng nhất hỗ trợ cho giá hàng hóa là kinh tế thế giới phục hồi và các quốc gia đẩy nhanh quá trình tái mở cửa”, Giovanni Staunovo, chuyên gia phân tích hàng hóa tại UBS Group,nói. Ngân hàng này cũng kỳ vọng giá hàng hóa tăng khoảng 10% trong năm tới.JPMorgan Chase & Co. dự đoán thị trường hàng hóa sẽ tiếp tục tăng và giới đầu tư sẽ tiếp tục giao dịch theo kỳ vọng về sự phục hồi của nền kinh tế và lạm phát. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và các ngân hàng trung ương khác dường như bình tĩnh hơn đối với lạm phát, có nghĩa là các nền kinh tế có thể tiếp tục tăng trưởng nóng và điều này sẽ làm tăng nhu cầu hơn nữa.
Trung Quốc, nguồn cung - cầu quan trọng với thị trường vật liệu thô, đóng một vai trò lớn, đặc biệt là khi chính phủ nước này cố gắng giảm sản lượng các kim loại chính như thép và nhôm. Quốc gia này cũng đang mua một lượng ngũ cốc khổng lồ. Ngoài ra, giá thực phẩm đang bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu tại các quốc gia sản xuất chính như Brazil và Pháp.
Đồng tăng giá nhờ chính sách 'xanh'
Đồng ghi nhận đà tăng không ngừng trong hơn một năm qua nhờ các chính phủ cam kết thúc đẩy năng lượng tái tạo và sử dụng xe điện. Điều này khiến tất cả loại công nghệ xanh phụ thuộc vào đồng sẽ đắt đỏ hơn một chút.
 Giá đồng tăng không ngừng trong hơn một năm qua. Ảnh: Bloomberg. |
Lưới điện là một ví dụ. Khoảng 1,9 triệu tấn đồng được sử dụng để xây dựng mạng lưới điện trong năm 2020, theo BloombergNEF, và giá của kim loại đỏ này đã tăng hơn 90% trong năm qua. Bloomberg NEF dự đoán nhu cầu sử dụng đồng cho lĩnh vực điện sẽ gần gấp đôi vào năm 2050. Nhu cầu từ các công nghệ ít thải khí carbon khác như xe điện và pin mặt trời cũng sẽ tăng cao.
Giá thịt tăng vì dịch bệnh
2020 là một năm khó khăn đối với ngành kinh doanh thịt vì dịch Covid-19 bùng phát còn dịch bệnh tả lợn châu Phi đang quay trở lại, đặc biệt ở Trung Quốc.
Trong bối cảnh giá nông sản tăng mạnh, nông dân nuôi gia cầm, lợn và gia súc trở thành những người đầu tiên bị ảnh hưởng vì chi phí sản xuất tăng. Giá ngô dành cho vật nuôi tăng gấp đôi trong năm ngoái, giá bã đậu nành cũng tăng hơn 40%.
Việc giá thịt tăng có thể chưa ảnh hưởng ngay tới những chuỗi cửa hàng bán burger hay bít-tết. Tuy nhiên, giá cũng đang có dấu hiệu tăng lên.
Giá thép tăng vượt giá quặng
Các nhà sản xuất thép ở châu Âu và châu Mỹ phải chịu cảnh giá thấp trong nhiều năm do tình trạng dư thừa công suất trên thế giới. Họ phải vật lộn để tạo ra được lợi nhuận và an ninh việc làm trở thành một mối lo lớn. Hơn 85.000 nhân viên làm việc trong ngành thép mất việc ở Liên minh châu Âu trong giai đoạn 2008 – 2019, theo Hiệp hội Eurofer.
Tuy nhiên, tất cả những điều này đã thay đổi nhanh chóng nhờ giá thép bùng nổ. Giá thép tương lai tại Trung Quốc, là nước sản xuất lớn nhất hiện nay, đã phá vỡ kỷ lục, thậm chí vượt xa mức tăng của quặng sắt do chính phủ thực hiện các biện pháp hạn chế sản lượng. Giá thép tại châu Âu và châu Mỹ cũng tăng mạnh, các nhà máy hoạt động ở công suất tối đa khi cố gắng đáp ứng nhu cầu tiêu thụ đột ngột lên cao.
Chốt phiên 30/4, giá thép cây giao tháng 10 trên Sở giao dịch hàng hóa Thượng Hải là 5.391 nhân dân tệ/tấn (833,19 USD). Giá thép cuộn cán nóng là 5.688 nhân dân tệ/tấn. Giá hai hợp đồng này lần lượt tăng 1,7% và 1,8% trong tuần qua.
 Giá thép tăng do nhu cầu lớn và Trung Quốc giảm sản lượng. Ảnh: Bloomberg. |
Đến bữa sáng cũng đắt đỏ
Bất kỳ là bạn thích cà phê dạng latte hay espresso, ngọt hay nguyên bản, thì những thành phần chính của một cốc cà phê cũng đang tăng mạnh. Giá cà phê arabica tương lai tăng khoảng 33% trong năm qua. Giá đường thô cũng lên cao.
Bạn thích một lát bánh mỳ nướng chứ? Giá lúa mỳ cũng vừa lên mức cao nhất kể từ năm 2013.
Tất nhiên, việc giá hàng hóa tăng không được phản ánh ngay lập tức trên kệ hàng ở tạp hóa hay thực đơn của các quán cà phê. Chúng được thể hiện ở một phần chi phí đối với các nhà bán lẻ, những người thường cố gắng chịu phần chi phí tăng ban đầu để giữ khách hàng ở lại. Tuy nhiên, họ cũng chỉ chịu thiệt ở một mức nhất định. Khi giá lên cao, phần chi phí tăng thêm cuối cùng cũng sẽ chuyển qua người tiêu dùng.
Kẻ bán, người mua bị ảnh hưởng ra sao?
Xét về quy mô quốc gia, tác động của đợt tăng giá hàng hóa này phụ thuộc vào việc họ là nhà xuất khẩu hay nhập khẩu. Đối với những quốc gia phụ thuộc lớn vào hoạt động xuất khẩu vật liệu thô, những biến động lớn về giá là tin tốt đối với tình hình tài chính của họ, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành. Những quốc gia như Australia (xuất khẩu quặng sắt), Chile (đồng) và Indonesia (dầu cọ), tất cả đều kiếm được khoản tiền khổng lồ từ mặt hàng chủ chốt.
Trong khi đó, những quốc gia đang tìm cách xây dựng lại cơ sở hạ tầng có thể nhận ra rằng họ giờ mua được ít hàng hóa hơn so với trước đây.
Kế hoạch 2.300 tỷ USD của Tổng thống Joe Biden là một trường hợp như vậy. Lưới điện, đường sắt và việc tân trang lại các tòa nhà đang nằm trong kế hoạch mà Mỹ dự kiến phải sử dụng một lượng lớn kim loại. Công ty tư vấn CRU Group ước tính kế hoạch này sẽ khiến nhu cầu tiêu thụ thép, nhôm và đồng của Mỹ đều tăng thêm khoảng 5 triệu tấn mỗi năm.