Mối rủi ro lớn
Được thành lập vào năm 1995 với danh nghĩa là một doanh nghiệp kinh doanh gỗ, Zhongzhi Enterprise Group Co. đã trở thành một tập đoàn tài chính quản lý hơn 1 nghìn tỷ NDT (138 tỷ USD). Giờ đây, Zhongzhi là "ông lớn" ngành tài chính của Trung Quốc có nguy cơ vỡ nợ.
Tập đoàn "kín tiếng" này thường được truyền thông địa phương gọi là Blackstone của Trung Quốc. Họ hoạt động trong lĩnh vực "ngân hàng bóng tối" từng rất phát triển của Trung Quốc mà các nhà quản lý tìm cách ngăn chặn từ năm 2017. Hiện tại, họ trở thành hồi chuông cảnh báo cho cả thị trường Trung Quốc, sau khi các công ty liên kết lỡ hạn thanh toán đối với một số sản phẩm đầu tư.
Các nhà đầu tư Trung Quốc không phải là người duy nhất lo ngại về những hệ lụy nếu Zhongzhi sụp đổ. Bắc Kinh đã thành lập một lực lượng đặt biệt để theo dõi rủi ro "lây lan" của trường hợp này. Ngoài ra, cơ quan quản lý ngành ngân hàng cũng vào cuộc.
Zhongzhi là một trong số những công ty quản lý tài sản tư nhân cuối cùng mà Bắc Kinh đang nỗ lực kiểm soát để giảm thiểu rủi ro. Hàng trăm nghìn khách hàng của công ty này đã mua những sản phẩm tài chính với lãi suất cao vì cho rằng chúng an toàn.
Nhà sáng lập của Zhongzhi - Xie Zhikun, qua đời vì một cơn đau tim vào năm 2021. Những năm 1980, Xie đã "ăn nên làm ra" nhờ một nhà máy in, sau đó mở rộng sang mảng mua lại các bất động sản đang cần thanh lý.
Trong những năm gần đây, chỉ riêng ở Bắc Kinh, công ty của ông sở hữu một tòa tháp văn phòng trị giá 3,3 tỷ NDT, một dự án được Shimao quản lý trị giá 1,7 tỷ NDT và một tòa nhà văn phòng từng là trụ sở của tập đoàn thuộc sở hữu của doanh nhân Jia Yueting.
Song, nhiều trong số đó đang gặp khó khăn khi thị trường bất động sản lao dốc và việc ông Xie qua đời.
Người kế nhiệm ông là Liu Yang cho biết sẽ duy trì sự tập trung của công ty vào mảng quản lý tài sản và công nghiệp. Tuy nhiên, suy thoái kinh tế cùng đà lao dốc của thị trường bất động sản đã ảnh hưởng đến công ty.
Những khoản đầu tư đó chịu rủi ro lớn khi thị trường bất động sản Trung Quốc chưa thể hồi phục. Doanh số bán nhà ở nước này giảm mạnh nhất trong 1 năm vào tháng trước, khiến doanh thu của các nhà phát triển lớn như Country Garden cũng lao dốc.
Mối rủi ro ở Zhongzhi bùng phát vào đúng thời điểm không mấy thuận lợi với Bắc Kinh. Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang chật vật với đà tăng trưởng yếu hơn và thị trường bất động sản suy thoái đang đẩy những gã khổng lồ như Country Garden vào cảnh vỡ nợ.
Vỡ nợ - viễn cảnh khó tránh?
Zhongrong International Trust, thuộc sở hữu một phần của Zhongzhi, là một trong những công ty lớn nhất trong ngành quỹ ủy thác trị giá 2,9 nghìn tỷ USD của Trung Quốc. Họ có những khách hàng giàu có gửi tiết kiệm, khách hàng doanh nghiệp đi vay để đầu tư và cung cấp dịch vụ cho vay bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá.
Theo nhà cung cấp dữ liệu Use Trust, Zhongrong đã lỡ hạn với ít nhất 2 khoản thanh toán. Công ty này có 270 sản phẩm tài chính với tổng giá trị 39,5 tỷ NDT sẽ đến hạn thanh toán trong năm nay.
Dự phát triển và rủi ro sụp đổ của của Zhongzhi cũng phản ánh rõ những gì diễn ra ở Trung Quốc trong 3 thập kỷ qua. Nền kinh tế từng bùng nổ đang gặp khó khăn sau khi quy định với các doanh nghiệp tư nhân bị siết chặt, khiến nhiều nhà đầu tư hoang mang. Tâm lý người tiêu dùng vẫn ảm đạm sau nhiều năm nước này áp dụng quy định phòng chống dịch Covid-19.
Tuy nhiên, Zhongzhi không phải là công ty duy nhất gặp khó khăn. Theo Use Trust, Trung Quốc chứng kiến 106 sản phẩm ủy thác trị giá 44 tỷ NDT vỡ nợ trong năm nay tính đến ngày 31/7. Các khoản đầu tư bất động sản chiếm 74% giá trị của các vụ vỡ nợ, trong khi hàng tỷ USD các khoản đầu tư cũng vỡ nợ vào năm ngoái.
Zhongzhi là cổ đông lớn thứ 2 của Zhongrong Trust với khoảng 33% cổ phần. Tập đoàn này cũng có cổ phần trong 5 công ty tài chính khác, bao gồm 1 công ty quản lý quỹ tương hỗ và 2 công ty bảo hiểm. Họ cũng đầu tư vào 5 công ty quản lý tài sản và 4 công chi nhánh quản lý tài sản. Zhongzhi còn kiểm soát 4 công ty niêm yết và dự trữ 4,5 tỷ tấn than ở mảng kinh doanh công nghiệp.
Ngay cả khi các công ty cùng ngành tìm cách giảm thiểu rủi ro, Zhongzhi và các công ty liên kết, đặc biệt là Zhongrong, vẫn hỗ trợ tài chính cho các nhà phát triển bất động sản gặp khó khăn. Họ mua tài sản từ các công ty như Kaisa Group Holdings Ltd. và Shenzhen Wongtee International Enterprise Co.
Zhongrong còn phát hành hơn 10 sản phẩm ủy thác cho Evergrande từ năm 2014 đến 2016. Tỷ lệ tài sản bất động sản ủy thác tại Zhongrong đã tăng hơn gấp đôi lên 18% vào năm 2020, từ mức 6,6% vào năm 2017.
Tuy nhiên, Zhongrong không công bố nhiều thông tin về tình hình của công ty. Trong khi đó, một số lá thư giả mạo cho biết công ty không còn khả năng hoạt động đang lan truyền trên mạng xã hội.
Một trong những bức thư chưa được xác minh khiến nhà đầu tư hoang mang là một giám đốc quản lý tài sản ở Zhongzhi xin lỗi khách hàng. Người này nói rằng công ty thuộc tập đoàn này đang hoãn thanh toán đối với toàn bộ sản phẩm kể từ giữa tháng 7. Theo bức thư, tình huống này lên quan đến hơn 150.000 khách hàng với các khoản đầu tư chưa được thanh toán trị giá 230 tỷ NDT.
Tham khảo Bloomberg