Máy bay ném bom tàng hình F-117 Night Hawk (Chim ưng đêm), niềm tự hào của Không quân Hoa Kỳ, đã bị bắn hạ chỉ 3 ngày sau khi bắt đầu các vụ ném bom xuống Cộng hòa Liên bang Nam Tư – vào ngày 27 tháng 3 năm 1999 gần làng Buđanovci. Đây là trường hợp duy nhất chiếc máy bay với công nghệ tàng hình của Không quân NATO bị bắn rơi.
Đại tá Zoltan Dani đã chỉ huy Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Tên lửa Phòng không 250 có nhiệm vụ bảo vệ thủ đô Belgrade của Nam Tư cũ.
Trong cuộc trao đổi với phóng viên Sputnik, ông cho biết rằng, vào năm 1999, đơn vị của ông đã có các hệ thống radar có dải tần số vô tuyến cực ngắn để theo dõi và phát hiện các mục tiêu trên không.
"Radar với dải tần số 1 mét có thể dễ dàng phát hiện các máy bay với công nghệ tàng hình, vì vậy chúng tôi đã phát hiện kịp thời chiếc máy bay đó và cho phép nó bay vào vùng hủy diệt sâu nhất có thể" - ông Zoltan Dani hồi tưởng lại.
Trẻ em chơi trên chiếc xe tăng Serbia bị phá hủy trong vụ bắn phá của NATO tại thành phố Klina của Nam Tư, 1999
Thành công này đã cổ vũ người dân Serbia và tiếp thêm sức mạnh trong cuộc đấu tranh chống kẻ xâm lược. Các phương tiện truyền thông đã đăng tải bức ảnh người dân làng Buđanovci nhảy múa trên cánh máy bay Mỹ bị bắn rơi.
F-117 đã trở thành nổi tiếng vào năm 1991 khi thực hiện nhiệm vụ chiến đấu ở Iraq, trong Chiến tranh vùng Vịnh. Night Hawk trở thành một biểu tượng của sức mạnh quân sự nhờ công nghệ hiện đại, giúp máy bay trở nên vô hình đối với tất cả các hệ thống radar. Nhưng, hóa ra, radar của Serbia vẫn có thể phát hiện nó.
Ông Dani cho biết rằng, quân đội Serbia đã được trang bị các thiết bị của Liên Xô – các tổ hợp tên lửa phòng không S-125M Neva được cung cấp cho Nam Tư vào đầu những năm 80 đã được sản xuất vào những năm 60.
Không quân Nam Tư cố gắng bắn hạ máy bay ném bom NATO
Tinh thần và động lực yêu nước ở mức rất cao, những người dân thường cố gắng hết sức mình để giúp đỡ chúng tôi! – ông Dani hồi tưởng lại và nhấn mạnh rằng, ngay cả sau 78 ngày bị bắn phá, không ai nghĩ đến việc bỏ cuộc.
"Chúng đã lên kế hoạch để giải quyết vấn đề trong thời gian 7 ngày.
Sau ngày thứ 50, chiến dịch chống Nam Tư bắt đầu mất đi tính cấp bách. Hóa ra, mọi thứ không như họ tưởng tượng.
Đến khi kết thúc chiến dịch, chỉ có các phi công Mỹ và Anh vẫn tiếp tục bay. Tôi nghĩ rằng, nếu chiến dịch can thiệp vẫn tiếp tục, NATO có thể gặp vấn đề nghiêm trọng, đây có thể là khởi đầu của sự tan rã của khối này.
Chắc là sẽ có ai đó đặt câu hỏi: tại sao cần phải tiếp tục chiến dịch nếu liên minh của chúng tôi không phục vụ mục đích mà nó dự định?"
Ông Zoltan Dani cho biết, từ ngày 27 tháng 3 đến ngày 1 tháng 5 năm 1999, NATO đã điều tra tỉ mỉ vụ bắn rơi trên khu vực phía tây Srem, nơi có ngôi làng Buđanovci (Srem ở vùng đất thấp Trung Danube. Ed.). Họ không hiểu phương tiện nào đã bắn rơi chiếc máy bay đó.
Bưu điện Trung tâm ở Pristina bị phá hủy sau vụ đánh bom của NATO. Ảnh: Reuters
Khói bụi trên Novi Sad sau vụ đánh bom của NATO. Ảnh: AP
Sự tàn phá tòa nhà của Tổng cục Cảnh sát Liên bang ở Belgrade do vụ đánh bom của NATO. Ảnh: Sputnik
Lực lượng NATO ném bom Belgrade. Ảnh: AP
Tháp truyền hình trên núi Avala gần Belgrade bị phá hủy bởi vụ ném bom của NATO. Ảnh : TANJUG/RADE PRELIC
Phóng tên lửa hành trình "Tomahawk" từ tàu tuần dương Mỹ vào các mục tiêu ở Nam Tư và Kosovo. Ảnh: AFP
Cây cầu bị phá hủy sập xuống sông Sava ở Ostuzhnitsa, ngoại ô Belgrade. Ảnh : TANJUG/RADE PRELIC
Cầu Tự do ở Novi Sad sau vụ không kích của NATO. Ảnh: Sputnik
Cây cầu bắc qua sông Danube ở thành phố Novi Sad của Nam Tư bị phá hủy vì NATO không kích , tháng 3 năm 1999. Ảnh: AFP
Khung hình từ video vụ đánh bom thành phố Novi Sad của Nam Tư bằng máy bay NATO vào tháng 3 năm 1999. Ảnh: AP
Ảnh chụp tòa nhà Viện An ninh Quốc tế ở Belgrade từ trên cao, bị phá hủy sau vụ đánh bom của NATO. Ảnh: AP
Họ chắc chắn rằng điều đó là không thể. Tất cả các phi công máy bay chiến đấu đều có cảm biến GPS để có thể tìm thấy chúng nếu máy bay bị bắn hạ. Nhưng, vì một số lý do không rõ, phi công của F-117 không có cảm biến GPS.
Phi công điều khiển chiếc F-117 Nighthawk là trung tá Dale Zelko. Để cứu phi công Zelko, Mỹ đã triển khai chiến dịch tìm kiếm quy mô lớn nhất kể từ sau chiến tranh Việt Nam .
Một số mảnh vỡ của máy bay Mỹ đang được cất giữ tại nhà riêng của Đại tá Zoltan Dani. Và mặc dù người ta đề nghị mua những đồ vật này với giá cao, nhưng ông từ chối và nói sẽ không bao giờ bán chúng.
Đường phố Belgrade sau cuộc không kích của NATO. Ảnh: Public Domain