Chó, mèo, cá vàng, và vô số các loài động vật khác, tất cả chúng dù có thể giao tiếp, nhưng luôn là về những sự vật sự việc đang diễn ra. Còn khả năng mô tả lại những gì đã xảy ra trong quá khứ thì vẫn luôn là đặc quyền của con người.
Hoặc ít nhất, đó là những gì khoa học vẫn luôn nghĩ là đúng. Nhưng mới đây, quan niệm này đã bị lung lay dữ dội, sau một khám phá của các chuyên gia đến từ Thụy Sĩ về loài đười ươi.
Cụ thể, nhóm chuyên gia đã quan sát thấy một hiện tượng cực kỳ bất ngờ: con đười ươi cái nhìn thấy kẻ săn mồi, nhưng nó đã đợi đến 7 phút sau mới phát tín hiệu báo động cho đồng loại.
Để giải thích rõ hơn thì đây là hiện tượng lần đầu tiên quan sát được ở các loài linh trưởng và động vật nói chung. Về cơ bản, các loài vật khi phát hiện được nguy hiểm sẽ ngay lập tức báo động và phản ứng, chứ không bao giờ đợi đến một thời gian dài như đười ươi cả.
"Kết quả này hết sức bất ngờ," - Carel van Schaik, chuyên gia linh trưởng học tại ĐH Zurich (Thụy Sĩ), người không tham gia nghiên cứu cho biết.
Đười ươi có một dạng tín hiệu báo động hết sức đặc biệt, nghe giống như âm thanh phát ra khi chúng ta... hôn nhau vậy. Nó vốn được dùng để cảnh báo về nguy hiểm đang rình rập, nhưng các chuyên gia tin rằng nó còn đóng vai trò là một dạng "tín hiệu trễ" - nhằm thông báo về các thông tin không xảy ra ở thời điểm hiện tại.
Để có được kết quả này, nhóm nghiên cứu đã đến khu rừng Ketambe trên đảo Sumatra (Indonesia) để thử nghiệm. Họ mang theo một tấm vải, được vẽ vằn vện giống lông hổ, và bò đến gần 7 con đười ươi đang ngồi vắt vẻo trên cây. Họ ở đó khoảng 2 phút rồi rút lui.
Tấm vải họa tiết da hổ khiến lũ đười ươi hoảng loạn
Ý tưởng "đội lốt" hổ này nghe qua thì quả thực là nực cười, nhưng không ngờ lại giúp họ thành công. Lũ đười ươi đã phát ra tín hiệu báo động. Nhưng đáng chú ý là ở chỗ trong số 7 con, chỉ có 1 con phát ra tín hiệu khi "con hổ" đang ở đó. Những con khác, trung bình 7 phút sau khi "con hổ" biến mất, chúng mới bắt đầu kêu.
Cá biệt, có một bà đười ươi già nhất đàn đã phải mất đến 20 phút.
"Bà đười ươi này ngưng lại một lúc, tóm lấy con mình và bắt đầu chậm rãi leo lên cao hơn," - Adriano Reis e Lameira, chuyên gia thuộc nhóm nghiên cứu chia sẻ.
"20 phút trôi qua, và cuối cùng nó cũng phát ra âm thanh báo động. Và cái âm thanh đó kéo dài hơn 1h kế tiếp," - Lameira cho biết.
Cũng có thể lũ đười ươi đã quá sợ để phản ứng, nhưng theo các chuyên gia thì khả năng ấy khó xảy ra. Thay vào đó, họ tin rằng chúng im lặng là để bảo vệ đàn con của mình.
"Trì hoãn báo động có thể là vì chúng ưu tiên bảo vệ con trước - cho thấy một bản năng nhận thức khá cao," - nhóm nghiên cứu viết trong báo cáo.
"Điều này chứng tỏ khả năng hoãn báo động trong giao tiếp của loài người dường như được di truyền từ tổ tiên của chúng ta."
Hay nói cách khác, khả năng truyền đạt tín hiệu và thông tin từ quá khứ có thể là một phần trong quá trình tiến hóa, với cả đười ươi và con người chúng ta.
Đây chỉ là một nghiên cứu nhỏ, nên chúng ta cần một số nghiên cứu quy mô lớn hơn trong tương lai xác nhận lại. Và nếu đúng, nó sẽ là thông tin được đưa vào sách giáo khoa ở phạm vi toàn thế giới.
Đây cũng không phải lần đầu tiên con người xác nhận rằng đười ươi có trí tuệ cao. Chúng thậm chí có thể xem là loài linh trưởng thông minh bậc nhất bên cạnh tinh tinh.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances.
Tham khảo: Science Alert