Truyền thông thế giới đều thống nhất quan điểm cho rằng, Tổng thống mới đắc cử của Philippines Rodrigo Duterte dường như đang muốn xoa dịu các căng thẳng với Trung Quốc, một trong số đó là việc "mở lời" về các cuộc đàm phán song phương về các tranh chấp ở Biển Đông.
Trả lời phỏng vấn báo giới ngày 31/5, Duterte tuyên bố quốc gia của ông sẽ không phụ thuộc vào đồng minh lâu đời là Mỹ trong việc ứng xử với Trung Quốc.
Trước các câu hỏi của phóng viên rằng, liệu ông có thúc đẩy đàm phán song phương với Bắc Kinh hay không, Duterte nói:
"Chúng tôi có thỏa thuận với phương Tây, nhưng tôi muốn mọi người biết rằng, chúng tôi sẽ tự giải quyết theo cách của mình. Philippines sẽ không phụ thuộc vào Mỹ. Manila không có ý định làm vừa lòng bất cứ ai mà chỉ vì lợi ích của Philippines mà thôi".
Đồng thời, ông này kêu gọi Trung Quốc tôn trọng vùng Đặc quyền Kinh tế 200 hải lý của các quốc gia láng giềng, theo đúng luật pháp quốc tế.
Ngoại trưởng Philippines sắp được bổ nhiệm Perfecto Yasay cũng phát biểu, các cuộc đàm phán song phương giữa Manila và Bắc Kinh có thể sẽ giúp tháo gỡ các tranh chấp ở Biển Đông, "không có cách nào khác ngoài (đàm phán) song phương".
Những tuyên bố trên của Philippines đã khiến Trung Quốc rất hài lòng, nhất là trong bối cảnh các hành động bồi đắp trái phép của nước này ở Biển Đông đang bị cộng đồng thế giới lên án mạnh mẽ, và vụ kiện với Manila - vốn không có lợi cho Bắc Kinh, sắp đi tới hồi kết.
Trong cuộc họp báo thường kỳ, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho hay, Trung Quốc hi vọng chính phủ mới ở Philippines sẽ quay trở lại đối thoại với quốc gia này. "Trung Quốc hoan nghênh bình luận của ông Yasay".
Bà Hoa ngang nhiên viện dẫn, các nhà lãnh đạo trước đây của 2 quốc gia này đã thống nhất trong các cuộc gặp gỡ cũng như trong các văn bản chính trị song phương rằng, tranh chấp trên Biển Đông có thể được giải quyết hòa bình thông qua đối thoại trực tiếp, và chính điều đó đã giúp kiềm chế các tranh chấp trong một thời gian dài.
"Chúng tôi hi vọng chính phủ mới ở Philippines có thể giữ các cam kết của mình và quay trở lại đối thoại với Trung Quốc nhằm giải quyết một cách hợp lý các tranh chấp, góp phần vào sự phát triển ổn định và lành mạnh của mối quan hệ song phương".