Dùng sóng hấp dẫn đo hằng số Hubble

Tuấn Sơn |

Các nhà khoa học phát triển phương pháp đo hằng số Hubble mới bằng cách lợi dụng sóng hấp dẫn. Phương pháp mới này có thể giải quyết một trong những câu đố lớn nhất của thiên văn học.

Hằng số Hubble là tham số mô tả tốc độ giãn nở của vũ trụ. Tuy nhiên, hằng số Hubble hoàn toàn không cố định. Hai phương pháp đo tốt nhất đối với hằng số Hubble cho hai kết quả khác nhau. Điều đó cho thấy có một cái gì đó không phù hợp với mô hình vũ trụ học.

Phương pháp đo thứ ba cũng được thử nghiệm chưa lâu, tuy nhiên nó cũng không giải quyết được vấn đề. Hiện giờ các nhà khoa học đề xuất thử nghiệm phương pháp đo mới đối với hằng số Hubble, bằng cách lợi dụng sóng hấp dẫn xuất phát từ vụ va chạm 2 sao neutron.

“Hằng số Hubble là một trong những giá trị quan trọng nhất trong vũ trụ học, bởi vì nó được dùng để đánh giá độ cong của không gian và tuổi của vũ trụ.

Chúng ta có thể đo hằng số Hubble bằng 2 phương pháp – phương pháp thứ nhất sử dụng sao biến quang (cepheid) và siêu tân tinh trong vũ trụ lân cận; phương pháp thứ hai dựa trên các phép đo đối với bức xạ vũ trụ nền từ vũ trụ non trẻ.

Hai phương pháp này không cho kết quả giống nhau. Điều đó có thể chứng tỏ mô hình vũ trụ học có khuyết thiếu” – Nữ Giáo sư Hiranya Peiris ở Trường ĐH London, cho biết như vậy.

Các sóng hấp dẫn là “nếp nhăn” không – thời gian, do tương tác các vật thể khổng lồ gây ra (trong trường hợp này là sự liên kết hai ngôi sao neutron).

Sử dụng hệ thống máy dò sóng hấp dẫn LIGO và Virgo, các nhà khoa học đã đo những dao động nhỏ này, nhằm xác định xem chúng từ đâu tới. Sau đó, họ có thể xác định được vận tốc mà các thiên thể rời xa chúng ta. Kết hợp vận tốc và khoảng cách, có thể ước lượng được hằng số Hubble.

“Chúng tôi cho rằng, nếu quan sát 50 sao neutron kép trong thập niên tới, thì chúng ta có thể có đủ dữ liệu để tiếp tục đo hằng số Hubble. Chúng ta có thể giải quyết vấn đề này trong vòng 5 - 10 năm” – Tiến sĩ Stephen Feeney ở Viện Nghiên cứu Flatiron (Mỹ) cho biết như vậy.

Nhờ các phép đo chính xác hằng số Hubble, các nhà thiên văn học có thể kiểm chứng xem mô hình vũ trụ học hiện tại có phù hợp với thực tế hay không.

Đường dây nóng: 0943 113 999

Soha
Báo lỗi cho Soha

*Vui lòng nhập đủ thông tin email hoặc số điện thoại