Khói bụi, ô nhiễm không khí, thời tiết thất thường của khí hậu nhiệt đới nắng nóng đang khiến bệnh viêm xoang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. Thống kê cho thấy mỗi năm ở nước ta có khoảng 800.000 bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu vì viêm xoang.
Nhưng các bác sĩ cho biết đó mới chỉ là những trường hợp mắc viêm xoang nặng. Những người bị viêm xoang dạng nhẹ thường không nhận ra tình trạng bệnh của mình hoặc chủ quan không đi khám bệnh. Do đó, số lượng bệnh nhân mắc viêm xoang ở Việt Nam có thể còn cao hơn rất nhiều.
Một nghiên cứu mới trên tạp chí y khoa JAMA Otolaryngology-Head & Neck Surgery bây giờ cho thấy chúng ta không thể chủ quan với căn bệnh tưởng chừng đơn giản này. Cụ thể, các bác sĩ đã lần đầu tiên tìm thấy mối liên hệ giữa ngạt mũi do viêm xoang với những thay đổi trong hành vi não bộ của bạn.
Họ cho biết viêm xoang thực sự có thể hủy hoại cuộc sống của người bệnh mắc phải nó theo nhiều cách. Nó sẽ khiến bạn mất tập trung, khó ngủ, chóng mặt thậm chí trầm cảm. Tất cả những điều này cuối cùng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh viêm xoang.
Viêm xoang làm thay đổi hành vi não bộ của bạn
"Đây là nghiên cứu đầu tiên liên kết tình trạng viêm xoang mãn tính với sự thay đổi sinh học thần kinh của con người", Aria Jafari, một bác sĩ tai mũi họng tại Đại học Washington cho biết.
"Từ các nghiên cứu trước đây, chúng tôi đã biết rằng những bệnh nhân viêm xoang thường quyết định đi khám, không phải vì họ bị sổ mũi hay thấy tức ở trong xoang, mà vì căn bệnh này đang ảnh hưởng đến cách họ tương tác với thế giới.
Họ không thể làm việc hiệu quả, khả năng suy nghĩ của họ bị suy giảm và họ có chất lượng giấc ngủ tệ hại. Viêm xoang ảnh hưởng rộng rãi đến chất lượng cuộc sống của người bệnh".
Bây giờ, nghiên cứu mới tiết lộ một phần cội nguồn nguyên nhân của các triệu chứng được mô tả trên lâm sàng này. Nó là nghiên cứu đầu tiên tìm thấy mối liên hệ giữa viêm xoang và những thay đổi tinh tế trong hoạt động của não bộ người bệnh.
Phát hiện có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tìm hiểu các triệu chứng của bệnh nhân viêm xoang mạn tính. Từ đó, các nhà khoa học cũng có thể tìm ra các phương pháp điều trị viêm xoang tốt hơn giúp người bệnh lấy lại chất lượng cuộc sống của mình.
Để tiến hành nghiên cứu, bác sĩ Jafari và các đồng nghiệp đã khai thác dữ liệu từ Dự án Human Connectome để tìm ra 22 người đang phải sống chung với bệnh viêm mũi họng mạn tính và 22 người khác không bị viêm xoang làm nhóm đối chiếu so sánh.
Trong đó, họ đã quan sát ảnh chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) của tất cả 44 người để so sánh lưu lượng máu lên não và các hoạt động tế bào thần kinh của họ.
Kết quả cho thấy hoạt động thần kinh tại một số khu vực não bộ của những người bệnh bị viêm xoang tỏ ra kém hơn. Cụ thể đó là các khu vực mạng trán ( frontoparietal network - là nơi giúp bạn giải quyến vấn đề và tập trung sự chú ý), mạng lưới đối tượng ( salience network – là nơi quản lý các kích thích từ thế giới bên ngoài, hành vi giao tiếp với người khác và hành vi xã hội của bạn).
Các kết nối thấp hơn xảy ra ở hai khu vực này giải thích tại sao người bệnh viêm xoang thường khó tập trung, có hiệu quả làm việc thấp và dễ rơi vào tình trạng mất kết nối với xã hội, những người xung quanh và thậm chí trầm cảm.
Ngược lại, có một khu vực được gọi là mạng lưới chế độ mặc định ( default mode network – thường khiến bạn tự nghĩ về bản thân mình và để tâm trí lang thang) lại hoạt động mạnh hơn ở những người bệnh viêm xoang.
Bác sĩ Jafari và các đồng nghiệp lưu ý trên những bệnh nhân viêm xoang càng nặng thì những sự khác biệt trong các khu vực não bộ này của họ so với người bình thường càng mạnh. Đó có thể là những nguyên nhân sâu xa cho các triệu chứng lâm sàng mà bệnh nhân viêm xoang thường mô tả với bác sĩ.
"Cảm giác chủ quan về sự suy giảm sự chú ý, khó tập trung hoặc rối loạn giấc ngủ mà một người bị viêm xoang gặp phải có thể liên quan đến những thay đổi tinh tế trong cách các vùng não kiểm soát các chức năng này giao tiếp với nhau", Kristina Simonyan, một bác sĩ tai mũi họng tại Đại học Harvard cho biết.
Viêm xoang không chỉ là bệnh tai mũi họng, phía sau nó là một gánh nặng tổng thể
Từ kết quả của nghiên cứu mới này, các tác giả khuyến cáo các bác sĩ và chuyên gia y tế nên chú ý hơn đến những triệu chứng sức khỏe tâm thần của người bệnh viêm xoang. Đây không chỉ là một căn bệnh đơn giản ảnh hưởng đến đường hô hấp hay tai mũi họng, nó có thể là khởi điểm của nhiều vấn đề sau này trong cuộc sống của người bệnh.
"Chăm sóc và chữa trị cho bệnh nhân viêm xoang không nên chỉ dừng lại ở việc điều trị các triệu chứng điển hình thấy rõ của bệnh, mà chúng ta còn phải quan tâm đến toàn bộ gánh nặng bệnh tật tổng thể mà bệnh nhân đang phải chịu đựng", bác sĩ Jafari cho biết.
Đối với mỗi người chúng ta, nghiên cứu này là một cảnh báo cho thấy viêm xoang là một tình trạng không thể coi thường và chủ quan. Bạn nên đi khám chuyên khoa khi có các triệu chứng như ngạt mũi, hắt hơi, sổ mũi, đau nhức trán, thái dương hoặc gò má…
Viêm xoang được phát hiện và điều trị sớm có thể được chữa khỏi hoàn toàn, không tiến triển thành viêm xoang mạn tính và gây ra các biến chứng khác.
Tham khảo Sciencealert, JAMA