LTS: Linda Wortman hoàn toàn khỏe mạnh, săn chắc và đam mê công việc là một tiếp viên hàng không cho đến khi bà được chẩn đoán bị ung thư phổi.
Bà rất sốc khi biết rằng một người không hề hút thuốc cũng có thể mắc căn bệnh quái ác này, thủ phạm giết người còn kinh hoàng hơn cả ung thư ruột kết, ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt cộng lại.
Và câu chuyện dưới đây của Linda Wortman sẽ khiến nhiều người hoang mang vì nguyên nhân gây bệnh.
"Tôi bị ung thư phổi dù chưa bao giờ hút thuốc"
Năm 2007, khi đang đứng ở cửa máy bay để đón hành khách, tôi bắt đầu thấy ghẹt thở. Cái cảm giác đó giống như bị sặc một ngụm cà phê vào mũi. Tại thời điểm đó, tôi nghĩ tôi sắp chết.
Tình trạng này xảy ra vài lần. Tôi nghĩ có thể mình đã bị lao hoặc SARS do những chuyến công tác đến nhiều quốc gia khác nhau.
Nhưng khi đi khám bác sĩ riêng, ông ấy bác bỏ suy nghĩ của tôi và yêu cầu tôi chụp X-quang. Ông cũng cho biết những triệu chứng đó có khi chỉ là do căng thẳng mà thôi.
Một thời gian ngắn sau, tôi bắt đầu cảm thấy khó thở khi đi trượt tuyết trên núi. Tôi chỉ nghĩ chắc là do tuổi cao (khi đó tôi đã 57 tuổi). Và khi có triệu chứng đau ở vai trái, tôi lại nghĩ rằng đây là ảnh hưởng của lần vỡ xương cổ tay trước đó.
Cuối năm đó, tôi đến khám sức khỏe bắt buộc dành nhân viên thường niên ở Bệnh viện Mayo Clinic. Các bác sĩ đã yêu cầu thực hiện một cuộc kiểm tra toàn diện kéo dài trong 3 ngày.
Bác sĩ cho phép tôi về nhà để đón Giáng sinh nhưng yêu cầu vào đầu tháng 1, tôi phải đến chụp CT phổi. Bà ấy cho rằng có thể tôi bị nhiễm một loại virus hoặc viêm phổi.
Ngày 9.1, tôi đến kiểm tra theo lịch hẹn và cũng lên kế hoạch cho chuyến bay tới Châu Âu vào đêm hôm đó. Khi chuẩn bị rời bệnh viện, bác sĩ yêu cầu tôi đến khoa phổi ngay lập tức.
Bước lên cầu thang, đầu óc tôi quay cuồng. Tôi tự trấn an rằng bác sĩ chẩn đoán nhầm, không có vấn đề gì nghiêm trọng cả.
Vì vậy, khi nghe trưởng khoa thông báo tôi phải sinh thiết phổi, tôi vẫn không tin vào tai mình. Ông ấy cho tôi xem tấm phim chụp CY và nói: "Chúng tôi nghĩ bà bị ung thư phổi".
"Ông chẩn đoán sai rồi. Tôi không hề hút thuốc", tôi ngắt lời ngay lập tức.
Ông ấy lắc đầu và giải thích rằng ung thư phổi có thể tấn công tất cả mọi người, ở mọi lứa tuổi. Tôi sững sờ. Tôi bị mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ, một loại phổ biến nhất của căn bệnh này.
3 ngày sau khi được chẩn đoán mắc ung thư phổi, bà Wortman được phẫu thuật.
3 ngày sau, tôi được phẫu thuật. Bác sĩ đã cắt bỏ toàn bộ thùy trên phổi trái và một nửa thùy trên phổi phải.
Tôi vẫn không thể tin nổi mình lại mắc ung thư phổi. Nhưng các nghiên cứu chỉ ra rằng ung thư có thể xảy ra với những người không bao giờ hút thuốc.
Một nghiên cứu cho thấy trong năm 1995, 8,9% bệnh nhân ung thư phổi không hút thuốc; vào năm 2013, tỷ lệ này tăng lên gần 20%.
Lý do cho sự gia tăng này hiện vẫn là một bí ẩn nhưng tiếp xúc với khói thuốc lá, khí rađon và không khí ô nhiễm cũng được xem là nguyên nhân gây bệnh.
Mặc dù được phát hiện sớm, nhưng tôi vẫn sợ hãi khi biết cơ hội sống thêm được 5 năm nữa với những bệnh nhân mắc căn bệnh này chỉ là 15%.
Quyết tâm chiến đấu với bệnh tật, tôi bắt đầu một liệu pháp trị liệu chỉ 3 ngày sau phẫu thuật. Nhưng quá trình hồi phục không hề dễ dàng chút nào.
Tôi vẫn rất khó thở. Và khi trở về nhà ở Montana, nơi cao hơn mực nước biển gần 2000m, tình trạng sức khỏe của tôi càng tồi tệ hơn. Ngày nào cũng lên xuống 4 lượt cầu thang, tôi luôn trong tình trạng thở hổn hển.
Vài tuần tiếp theo là sự đau đớn. Tất cả mọi hoạt động, thậm chí là ngồi và ngủ, dường như cũng vắt kiệt sức của tôi.
Quá trình phục hồi đầy nghị lực và truyền cảm hứng cho mọi người
Khi nhận được một cuộc gọi từ Mayo Clinic hỏi tôi có muốn tham gia vào một nghiên cứu về thiền và nhịp thở không, tôi đã đồng ý. Tôi quyết làm mọi thứ để sức khỏe tốt hơn.
Tiến sĩ Amit Sood đã gửi một đĩa DVD hướng dẫn một bài tập thở 15 phút vào mỗi sáng và một bài tập khác cũng kéo dài 15 phút vào buổi tối. Nhưng lần nào tập, tôi cũng thực hiện kéo dài hàng tiếng.
Thiền định giúp tâm trí và cơ thể tôi bình tĩnh hơn. Tôi thực sự cảm thấy phương pháp này đã cứu sống tôi.
3 tháng sau, chồng tôi thuyết phục tôi quay trở lại với hoạt động trượt tuyết. Trước khi bị mắc ung thư phổi, chúng tôi có thể trượt 12 km trong 80 phút.
Ngày đầu tiên, tôi chỉ trượt được 60 m nhưng phải mất đến 1 giờ. Kèm theo đó là những lần khó thở và cơn đau khắp cơ thể. Chồng tôi đã sát cánh, an ủi và động viên tôi mỗi ngày. Và cuối cùng, tôi cũng thấy mình khỏe lên rất nhiều.
3 năm sau, tôi đã cán đích vị trí thứ 2 ở lứa tuổi mình trong một cuộc chạy đua 5 km, mặc dù chức năng phổi vẫn suy yếu và chưa bao giờ chạy trước đó.
Bà Wortman rất tích cực tham gia các cuộc thi chạy.
Tiếp đó, tôi vẫn tiếp tục tham gia cuộc đua chạy 5 km ở 50 bang và cuộc đua chạy 10 km ở Canada, Colombia và Hà Lan. Mục tiêu của tôi là chạy ở khắp châu lục trên thế giới.
Để khuyến khích mọi người phải vận động để khỏe mạnh và nâng cao nhận thức về căn bệnh ung thư phổi, năm 2014, vợ chồng tôi đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận nhỏ mang tên Quỹ ung thư phổi Wortman.
Chúng tôi thường tổ chức những buổi đi bộ và các cuộc thi chạy 5 km, 10 km, bán marathon. Chúng tôi cũng đã quyên góp 22.000 USD cho các nghiên cứu ung thư phổi.
Bà Wortman vẫn tích cực tuyên truyền phòng ngừa ung thư phổi cho mọi người.
Ngoài việc gây quỹ, tôi còn chia sẻ câu chuyện của mình và cung cấp thông tin cho mọi người. Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng tôi đã hút thuốc và họ dường như không tin những gì tôi kể.
Họ còn bất ngờ hơn khi tôi nói rằng 50% ca ung thư phổi trên toàn thế giới ở phụ nữ là những người chưa bao giờ hút thuốc. Và 20% trong số họ tử vong vì căn bệnh này mỗi năm là những người không hút thuốc.
Cho dù mỗi ngày hút một gói hay thậm chí chưa bao giờ chạm môi vào điếu thuốc lá, bạn cũng không nên phớt lờ các triệu chứng.
Nếu bị ho dai dẳng, khó thở, đau ngực hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Đừng bao giờ cho rằng mình không gặp nguy cơ mắc bệnh nào cả, nếu không, bạn sẽ đánh đổi cả tính mạng của mình.
Vì sao không hút thuốc lá vẫn bị ung thư phổi?
Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới các bệnh ung thư, trong đó có ung thư phổi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, căn bệnh ung thư phổi khiến 1,4 triệu người chết mỗi năm trên toàn thế giới. Hầu như tất cả chúng ta đều biết, hút thuốc là nguyên nhân gây bệnh ung thư phổi phổ biến nhất
Tuy nhiên, có một sự thật là, không phải tất cả những người bị ung thư phổi đều hút thuốc. Trong thực tế, có 10 – 15% những ca tử vong vì ung thư phổi xuất phát từ nguyên nhân khác.
Vậy đó là những nguyên nhân nào?
1. Khí radon
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, tiếp xúc với radon là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi ở những người không hút thuốc lá.
Loại khí này có thể thấm vào nhà từ mặt đất, các vết nứt trên tường hoặc lỗ thông hơi. Khi chúng ta hít phải khí radon, các loại hạt phóng xạ sẽ tích tụ trong phổi, lâu dài sẽ gây ra ung thư.
2. Di truyền
Theo khảo sát, những người có thân nhân mắc bệnh ung thư phổi sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc căn bệnh này cao gấp đôi so với bình thường.
Vì thế, nếu bố mẹ mang gen đột biến gây ung thư, con cái có thể sẽ được di truyền gen này.
3. Khói thuốc lá
Đây cũng là nguyên nhân gây ung thư phổi cho những người không hút thuốc.
Nếu như trong gia đình có người hút thuốc lá, hay xung quanh môi trường đang sống và làm việc có người hút thuốc, bạn cũng đang chịu ảnh hưởng từ khói thuốc và có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
4. Ô nhiễm không khí
Năm 2013, các chuyên gia ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chính thức tuyên bố tình trạng ô nhiễm không khí là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư.
Tình trạng ô nhiễm ở nhiều thành phố lớn trên thế giới như hiện nay có thể làm suy yếu hệ hô hấp, gây ra các bệnh phổi mãn tính như viêm phổi, viêm phế quản, nghiêm trọng hơn có thể phát triển thành ung thư.
5. Xạ trị
Trong một số trường hợp, xạ trị cũng có thể gây ra các loại ung thư khác, đặc biệt là ung thư phổi. Nếu bạn đang mắc bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về lợi ích và rủi ro khi lựa chọn xạ trị để điều trị .
6. Nước nhiễm asen
Theo khảo sát, tại khu vực Đông Nam Á và Nam Mỹ, lượng asen cao trong nước giếng lại là yếu tố gây ung thư phổi cho người dân.
* Tổng hợp từ Prevention, Livestrong