Tổng thống Đông Timor Jose Ramos-Horta. (Ảnh: AP)
Việc Trung Quốc ngày càng quyết liệt thiết lập và củng cố quan hệ an ninh với các quốc gia xung quanh Úc đang gióng lên hồi chuông cảnh báo ở Canberra. Đợt cải tổ quốc phòng gần đây của Úc tái tập trung lực lượng theo hướng phía bắc, để tăng cường khả năng ứng phó với Trung Quốc.
Trả lời Reuters , ông Ramos-Horta cho biết, Khung hợp tác chiến lược toàn diện mà Đông Timor ký kết trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Xanana Gusmao và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh tuần trước bao gồm hợp tác phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp và cơ sở hạ tầng.
Ông cũng cho biết, thỏa thuận này tạo nền tảng để Trung Quốc cung cấp các khoản vay chính phủ và thương mại cho Đông Timor.
“Hiện tại chúng tôi chưa có khoản vay nào từ Trung Quốc. Trong tương lai, chúng tôi có thể đề nghị một khoản vay từ Trung Quốc... Chúng tôi sẽ không chấp nhận bất kỳ khoản vay không bền vững, không thể quản lý nào với mức lãi suất quá cao", ông Ramos-Horta nói.
Một số chính trị gia Úc bày tỏ lo ngại sau khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin vào cuối tuần qua, rằng thỏa thuận giữa Bắc Kinh với Đông Timor bao gồm các hoạt động trao đổi quân sự. Đông Timor nằm cách Úc khoảng 700km về phía tây bắc.
Năm ngoái, Trung Quốc ký hiệp ước an ninh với Quần đảo Solomon, đảo quốc nằm cách Úc khoảng 2.000km về phía đông bắc, khiến Canberra càng thêm lo ngại về ý định của Bắc Kinh.
“Hợp tác quân sự chưa bao giờ được thảo luận và phía Trung Quốc cũng chưa bao giờ nêu ra vấn đề này”, ông Ramos-Horta khẳng định.
Đông Timor, còn được gọi là Timor Leste, đặt mục tiêu gia nhập ASEAN vào năm 2025 nhằm tìm cách giảm tỷ lệ nghèo đói.
Ông Ramos-Horta khẳng định: “Chúng tôi sẽ không bao giờ đưa yếu tố nước ngoài vào Timor Leste khiến ASEAN lo ngại có thể gây nguy hiểm cho chính sách trung lập hoặc hòa bình và an ninh của ASEAN”.
"Indonesia và Úc, và cả Singapore và Malaysia là những quốc gia gần gũi nhất với chúng tôi. Họ có thể ngủ yên, vì Timor Leste sẽ không gây phiền toái, gây lo ngại về mặt an ninh", ông Ramos-Horta nói.
Ông cho biết Đông Timor có hợp tác an ninh sâu rộng với Úc. Úc cũng là nước viện trợ hàng đầu của Đông Timor. Hỗ trợ của Canberra tập trung vào lĩnh vực cố vấn quân sự, cảnh sát và tàu tuần tra. “Điều này cho đến nay chỉ xảy ra với Úc”, ông Ramos-Horta nói.
Ông khẳng định hỗ trợ của Trung Quốc chủ yếu trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng, bao gồm trụ sở chính phủ, tài chính, nông nghiệp và y tế.
Tổng thống Đông Timor Jose Ramos-Horta cho biết một phái đoàn lớn gồm các công ty Trung Quốc đến thủ đô Dili của Đông Timor hôm 28/9 để thảo luận về tiềm năng đầu tư vào các dự án dầu khí.