Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 25, chiều 18-8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi).
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển
Báo cáo tóm tắt giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Lê Tấn Tới cho biết qua ý kiến của các đại biểu Quốc hội và quá trình nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý, còn có hai loại ý kiến khác nhau về tên gọi của dự thảo Luật.
Loại ý kiến thứ nhất cho rằng người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch là một bộ phận không nhỏ, không tách rời của dân tộc ta và cần được Nhà nước, xã hộithừa nhận. Trong số này có những người có trình độ cao, muốn cống hiến cho đất nước nhưng vướng về giấy tờ tùy thân, số còn lại phần lớn là những người yếu thế, dễ bị tổn thương, qua nhiều thế hệ không được cấp giấy tờ tùy thân và gặp khó khăn trong việc thực hiện các quyền cơ bản.
Thực tiễn hiện nay, các cơ quan quản lý không có giấy tờ, dữ liệu quản lý đối tượng này nên gặp khó khăn trong quản lý, nhất là trong vấn đề bảo đảm an ninh, trật tự và dễ bị một số tổ chức, cá nhân cố tình lợi dụng vấn đề về nhân quyền để gây rối, gây mất trật tự an toàn xã hội, chống phá chính quyền.
Vì vậy, dự thảo Luật Căn cước bổ sung điều chỉnh đối với đối tượng người gốc Việt Nam và quy định cấp giấy chứng nhận căn cước cho họ là cần thiết, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và không trái với quy định của pháp luật hiện hành.
Ngoài ra, có ý kiến cho rằng, tên gọi căn cước công dân không phù hợp với những người đang chấp hành hình phạt tù, bởi họ đã bị tước một số quyền công dân trong thời gian chấp hành án và bị hạn chế một số quyền trong giao dịch hành chính, dân sự… Theo đó, việc đổi tên luật thành Luật Căn cước là cần thiết và phù hợp với việc bổ sung đối tượng áp dụng của Luật.
Loại ý kiến thứ hai cho rằng quy định việc quản lý và cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam như Chính phủ trình là cần thiết, tuy nhiên đối tượng này chiếm tỉ lệ rất nhỏ (khoảng hơn 31.000 người), không phải là đối tượng áp dụng chủ yếu trong Luật; việc sử dụng tên gọi căn cước công dân vẫn phù hợp đối với người đang chấp hành hình phạt tù vì họ vẫn là công dân và chỉ bị hạn chế một số quyền công dân, nên việc đổi tên luật thành Luật Căn cước là chưa phù hợp.
Thường trực UBQPAN và Ban soạn thảo nhất trí với loại ý kiến thứ nhất và thấy rằng việc đổi tên Luật thành Luật Căn cước sẽ bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển
Về tên gọi của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng hai loại ý kiến về tên gọi dự án Luật đều có lý do hợp lý, thuyết phục. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần thiết kế các quy định về người gốc Việt Nam trong dự thảo Luật này bảo đảm đáp ứng các mục tiêu đặt ra; hài hòa với tên gọi của luật. Vấn đề này cần tiếp tục đưa ra xin ý kiến các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Hội nghị sắp tới.
Không tán thành với việc đổi tên luật thành Luật Căn cước, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị nên nghiên cứu xử lý về mặt kỹ thuật theo hướng dự thảo Luật vẫn quy định việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam nhưng không làm thay đổi phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật. Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị vẫn nên giữ tên thẻ căn cước công dân thay vì đổi tên thành thẻ căn cước, nhằm bảo đảm tính ổn định.
Do vấn đề tên gọi của dự án Luật còn hai loại ý kiến khác nhau, phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Công an cần làm rõ ưu điểm, nhược điểm của hai phương án thay đổi hoặc không thay đổi tên gọi của dự án Luật.
Về việc bổ sung người gốc Việt Nam vào đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị dự thảo Luật cần làm rõ khái niệm người gốc Việt Nam do hiện chưa có khái niệm, định nghĩa nào về người gốc Việt Nam. Nếu giữ nguyên tên gọi của luật là luật Căn cước công dân thì trong điều khoản về tổ chức thực hiện nên có điều khoản quy định về việc cấp giấy tờ tùy thân đối với đối tượng này.