Ben Carson là nhà giải phẫu thần kinh nổi tiếng và hiện đang đại diện cho đảng Cộng hòa tham gia tranh cử tổng thống Mỹ. Ứng viên này đã thu hút sự chú ý của dư luận bằng ý tưởng cho rằng kim tự tháp Ai Cập được xây dựng để lưu trữ ngũ cốc.
Báo điện tử BuzzFeed công bố một đoạn video của Carson phát biểu trước sinh viên trường đại học Andrew, một trường đại học của giáo hội Tin Lành bảo thủ Seventh-day Adventist Church ở Michigan, cách đây 17 năm.
Trả lời các câu hỏi của nhà báo, ông cho rằng ý kiến của mình vẫn không hề thay đổi.
Các ứng cử viên tổng thống thường không được hỏi về lịch sử Ai Cập trong chiến dịch tranh cử tổng thống nhưng ứng cử viên đảng Dân chủ Ben Carson phải đối mặt với rất nhiều câu hỏi đề cập đến bài phát biểu của ông vào năm 1998, tại Andrews, Bang Michigan.
Ứng cử viên Ben Carson trở nên nổi tiếng với quan điểm gây tranh cãi.
Ý tưởng về kim tự tháp được sử dụng như một kho thóc đến từ đâu?
Trong kinh Cựu Ước, Joseph là một trong 12 người con của tổ phụ Do Thái Jacob, bị người anh em bán làm nô lệ ở Ai Cập và đã xây các kim tự tháp để chứa thóc giúp người Ai Cập sống sót trong nạn đói kéo dài bảy năm.
Kinh thánh không đề cập đến câu chuyện này nhưng đến thời Trung cổ thì câu chuyện bắt đầu được viết ra.
Theo Giáo sư John Darnell, người nghiên cứu về Ai Cập tại Đại học Yale: “Có một văn bản thời Trung cổ tại nhà thờ St Mark tại Venice cho thấy người dân sử dụng ba kim tự tháp lớn của Ai Cập làm kho thóc trong câu chuyện của Joseph”
Tổng giám mục Sant Gregory của thành Tours là giám mục thứ 6 của người Frankish cũng lưu truyền lý thuyết như sau: “Những kho thóc rộng ở đáy và hẹp ở đầu để để dễ dàng đổ lúa mỳ vào qua một lỗ nhỏ, và chúng vẫn tồn tại cho đến ngày nay."
Cuốn hồi ký du lịch nổi tiếng của thế kỷ 14, The Book of John Mandeville cũng nhắc tới “Kho thóc của Joseph tích trữ lúa mì cho thời kỳ khó khăn".
Sau đó Darnell cho rằng khi người ta nghiên cứu chi tiết hơn về các kim tự tháp, ý tưởng về kho ngũ cốc bắt đầu bị bác bỏ ở thời Phục Hưng.
Darnell cho rằng câu chuyện của Joseph được cho là xuất hiện trong thời Trung cổ của Ai Cập tức là thế kỷ sau khi các kim tự tháp Giza được xây dựng.
"Chúng ta biết đến kim tự tháp như một nơi để an táng, mặc dù thực tế kim tự tháp là cả một tổ hợp phức tạp hơn nhiều.
Kiến trúc tiền thân và sau này của kim tự tháp, những lối đi bên trong và chức năng của những khoảng không có thể được tìm hiểu ở giai đoạn Ai Cập hiện đại.”
(Mô hình gỗ của kho thóc Ai Cập khoảng 2200 năm trước Công nguyên).
Những quan điểm trái ngược
Các nhà Ai Cập học cũng đã đặt câu hỏi về các khía cạnh khác quanh lý thuyết kim tự tháp của Carson.
Trong một bài giảng của mình vào năm 1998, Carson nói “dù kho thóc của Joseph là gì đi nữa, nó phải cực kỳ to lớn” và “bạn có thể nhìn cách thiết kế của kim tự tháp, với nhiều phòng được bịt kín, chắc hẳn phải có những lý do.”
Ben Carson cho rằng các phòng bịt kín để bảo quản hạt giống nhưng Darnell bác bỏ lập luận này.
"Vật liệu xây dựng chính bên trong kim tự tháp là đá và gạch – như vậy, sẽ không có nhiều không gian chứa ngũ cốc. Đây quả là một sự lãng phí lớn về công sức và kỹ thuật", Darnell nói.
"Thêm nữa, chúng ta biết rằng kho thóc cổ đại thường có hình tổ ong và khá nhỏ. Việc xây một tượng đài kho thóc khổng lồ không mang lại ý nghĩa gì cả.
Thử tưởng tượng sẽ tốn thời gian bao lâu để đổ đầy thóc vào trong và khi tháo thóc bên trong ra, nó sẽ vùi lấp tất cả mọi người mất”
Nhà Ai Cập học James Allen của Đại học Brown đồng ý với ý kiến này. "Không đời nào nào có chuyện tích trữ ngũ cốc trong một cấu trúc hoành tráng như vậy. Việc đó hoàn toàn phi thực tế. Giống như khi nói xây Tháp London để làm cửa hàng ngũ cốc vậy."
Còn Ethan Walltral - Giáo sư về Ai Cập học và Khảo cổ học của Đại học Andrew cũng cho rằng lý do để dẫn đến giả thuyết kim tự tháp là một kho chứa ngũ cốc đó là có những người như Ben Carson.
Họ tin vào từng câu từng chữ của kinh thánh và coi đó là một cuốn bách khoa toàn thư về lịch sử.
Ai Cập trong suy nghĩ của họ là bằng chứng cho những ký tự cổ xưa trong những văn bản tôn giáo. Sự tôn sùng tôn giáo có thể đã khiến mọi người có những liên tưởng.
Điều đó dẫn tới khả năng suy diễn ra việc Joseph xây dựng kho ngũ cốc cho Pharaong bởi tháp chữa ngũ cốc thường là những kiến trúc lớn, mà kim tự tháp quả là những công trình to lớn.
Và Giáo sư Ethan cũng chỉ ra những bằng chứng rõ ràng về việc lý thuyết của Ben Carson là không đúng.
Trong số những bằng chứng này, có chi tiết các nhà khảo cổ phát hiện ra thành phố Gebel Qibli, nơi ở của những người xây nên kim tự tháp ở gần kim tự tháp Giza nổi tiếng.
Họ được trả lương bằng ngũ cốc và thu thuế bằng ngũ. Kho ngũ cốc của Ai Cập vì thế rất có thể nằm trong thành phố này.
Kho chứa là một cấu trúc hình tròn, xây bằng gạch bùn và trát bùn kín để chống sâu bọ nhưng không kín hẳn nên nấm mốc vẫn có thể mọc ở một số nơi.
Giáo sư Ethan cho biết: “Tôi có thể ngồi ở chính giữa kho và đo đường kính của kho bằng cánh tay tôi giang ra nhưng tôi không thể đứng lên vì nó thấp hơn tôi và tôi thì gần cao gần 1.9m”.
"Kim tự tháp được xây dựng để chứa ngũ cốc" có lẽ chỉ là điều ông Carson nghĩ ra để thu hút sự chú ý của dư luận. Thật khó để tin rằng một công trình vĩ đại như thế này được xây để tích lương thực.
Đây chỉ là một trong một số ý tưởng từ ứng cử viên Carson khiến người Mỹ ngạc nhiên.
Ngoài ra ông còn đưa ra những luận điểm như đồng tính là một sự lựa chọn hay người Hồi giáo không đủ điều kiện ứng cử tổng thống Mỹ và cải cách y tế của Tổng thống Barack Obama là "điều tồi tệ nhất" chỉ sau chế độ nô lệ.
Tuy nhiên, không ý tưởng nào trong số đó đem lại tín hiệu lạc quan cho ứng viên này trong cuộc đánh giá thăm dò ý kiến.
Giáo sư Darnell cũng cho rằng lý thuyết kim tự tháp dù sao cũng là “điểm đáng ngạc nhiên và đáng sợ" đến từ một ứng cử viên hàng đầu cho chức Tổng thống khi ông ta xem đây là cách tạo cơ hội cho mình.
"Ai Cập học không phải là một chủ đề lớn trong chính trị. Chúng ta đang thực sự phải đối mặt với những tình huống nghiêm trọng như một cuộc chạy đua quyền lực và ảnh hưởng với thế giới, một khoảng trống chính trị và quân sự ở Syria và Lebanon...
Tuy nhiên, nếu các ứng viên có được cái nhìn sâu hơn về Ai Cập cổ đại, họ có thể có cách tiếp cận sâu sắc hơn với các vấn đề khác ngày hôm nay và điều đó sẽ làm tôi rất vui."
