Mới đây, CTCP Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh – Haxaco (HAX) đã công bố KQKD quý 2 với khoản lỗ hơn 7 tỷ đồng, đánh dấu quý đầu tiên công ty thua lỗ trong suốt 4 năm qua, bất chấp doanh thu đạt kỷ lục 1.035 tỷ đồng – tăng 21% so với cùng kỳ năm trước.
Theo báo cáo tài chính được công bố, Haxaco báo lỗ trong quý 2 bên cạnh nguyên nhân bởi các chi phí phát sinh trong kỳ tăng mạnh còn có nguyên nhân quan trọng hơn đến từ việc lợi nhuận khác (chủ yếu là tiền thưởng đạt chỉ tiêu theo chương trình của Mercedes Benz Việt Nam) giảm mạnh chỉ còn hơn 7 tỷ đồng, con số thấp nhất kể từ quý 4/2015 tới nay.
Đặc thù của các doanh nghiệp phân phối ô tô như Haxaco là phần lớn lợi nhuận đến từ khoản tiền hỗ trợ bán hàng của hãng (Mercedes Việt Nam - MBV). Thông thường, khoản thưởng từ MBV được tính trên cơ sở số lượng xe mà nhà phân phối bán được trong kỳ. Nếu hoàn thành lượng xe được bán với nhiều tiêu chí đi kèm (như đủ số lượng xe các dòng, chất lượng phục vụ…) thì nhà phân phối sẽ được thưởng một lượng tiền nhất định trên doanh số bán hàng.
Quý 2/2017 là quý Haxaco có doanh thu cao nhất từ trước đến nay nhưng "lợi nhuận khác" lại thấp nhất trong vòng 7 quý gần đây
Trong quý 2 vừa qua, doanh thu Haxaco đạt kỷ lục với 1.035 tỷ đồng nhưng số tiền thưởng từ nhà cung cấp giảm mạnh đã khiến không ít nhà đầu tư bất ngờ. Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ thì thực ra cũng không quá khó hiểu nguyên nhân của vấn đề này.
Theo đồ thị dưới đây, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra phần lợi nhuận khác (chủ yếu đến từ MBV) của Haxaco thường chỉ rơi mạnh vào 2 quý trong năm mà không phụ thuộc quá nhiều vào doanh thu khi đó.
Cụ thể, trong năm 2015, phần tiền thưởng của MBV chủ yếu rơi vào quý 2 và quý 4, trong khi tiền thưởng quý 1 và quý 3 là không đáng kể, mặc dù doanh thu tăng đều trong suốt cả năm.
Đến năm 2016, tiền thưởng của MBV lại rơi chủ yếu vào quý 1 và quý 3. Tương tự, năm 2017, tiền thưởng MBV mà Haxaco nhận được cũng tăng vọt trong quý 1 và giảm sâu trong quý 2. Điều này có thể do MBV đã thay đổi cách thưởng cho các nhà phân phối và có thể hiểu lợi nhuận quý 1/2017 vừa qua Haxaco nhận được thực chất là phần thưởng cho doanh số tiêu thụ trong xe trong nửa cuối năm 2016.
Do đó, việc Haxaco nhận thưởng rất thấp, chỉ hơn 7 tỷ đồng trong khi doanh thu bán xe đạt kỷ lục trong quý 2 vừa qua chỉ đơn giản là do công ty chưa đến kỳ nhận thưởng. Nhiều khả năng, khoản thưởng cho việc tiêu thụ xe kỷ lục trong nửa đầu năm 2017 sẽ đến vào quý 3 tới đây.
Theo ước tính, thông thường Haxaco sẽ được MBV thưởng khoảng 3-4% trên doanh số bán hàng từ MBV. Với doanh thu nửa đầu năm 2017 đạt 1.814 tỷ đồng, ước tính khoản tiền thưởng mà Haxaco nhận về (ghi nhận trong quý các quý tới - tương ứng với doanh thu bán hàng của nửa đầu năm 2017 có thể vào khoảng lên tới 50-70 tỷ đồng, đóng góp đáng kể vào kế hoạch lợi nhuận năm của công ty.