Thời gian gần đây, công chúng đang phát sốt trước sự trở lại của bộ phim truyền hình đình đám một thời – Phía trước là bầu trời.
Đây là bộ phim đã gắn liền với tuổi thơ của thế hệ cuối 8x, đầu 9x, đem lại nhiều cung bậc cảm xúc và kỉ niệm.
Ở cái thời truyền thông còn hạn chế ấy, nhà nhà, người người đều đổ xô quanh chiếc ti vi để xem Phía trước là bầu trời vào các buổi chiều trong tuần.
Bởi vậy, ca khúc nhạc phim mang tên Lời chưa nói cũng trở thành một phần kí ức không thể quên trong lòng khán giả và gắn liền với thanh xuân của cả một thế hệ.
Lời chưa nói được sáng tác bởi nhạc sĩ Xuân Phương. Anh được mệnh danh là bậc thầy tạo hit cho nhạc phim truyền hình, với những bài nhạc phim bất hủ như: Mong ước kỷ niệm xưa (Phim Xin hãy tin em ), Lời chưa nói ( Phía trước là bầu trời ), Lời ru cho con (phim Của để dành ), Cảm ơn cuộc đời (Phim Cầu vồng tình yêu )…
Bộ phim Phía trước là bầu trời
Nhạc sĩ Xuân Phương cũng là bạn thân của đạo diễn Đỗ Thanh Hải. Anh thường sáng tác theo đặt hàng, nhưng vẫn thổi được cảm xúc dạt dào vào bài hát của mình, qua từng giai điệu, con chữ và biến nó thành một sinh mệnh riêng, tồn tại lâu dài trong đời sống âm nhạc.
Xuân Phương chia sẻ: "Với mỗi ca khúc phim, tôi thường đề cử với đạo diễn và nhà sản xuất 1 đến 2 ca sĩ. Nếu họ đồng ý, tôi sẽ sáng tác theo giọng của ca sĩ đó và sẽ viết trên quãng nào mà ca sĩ đó có thể phát huy triệt để nhất giọng của mình.
Một vài trường hợp họ không đồng ý thì mình lại phải có sự thay đổi hoặc tiến cử người khác".
Với ca khúc Phía trước là bầu trời, Xuân Phương cũng sáng tác theo đặt hàng từ đạo diễn Đỗ Thanh Hải, nhưng đã dành khá nhiều tâm huyết cho nó, để tạo nên những giai điệu đẹp và tươi sáng nhất, kèm theo phần ca từ sâu sắc, sống động.
Người được "chọn mặt gửi vàng" để thể hiện Lời chưa nói là diva Hà Trần, khi ấy vẫn đang là một ca sĩ trẻ vừa mới chớm nở sự nghiệp.
Hà Trần thời hát nhạc phim Phía trước là bầu trời
Giai đoạn đó, Hà Trần chưa rẽ sang hướng dân gian đương đại và nhạc thể nghiệm nên còn khá "hiền".
Nhưng bằng tư duy âm nhạc sâu sắc, kĩ thuật được tôi luyện bền bỉ và thẩm mỹ tinh tế, cô đã làm chủ ca khúc nhanh chóng, đúng như lời nhạc sĩ Xuân Phương từng nói:
"Trần Thu Hà là ca sĩ vỡ bài rất nhanh. Khi bàn nhau cách thể hiện ca khúc Lời chưa nói, tôi chỉ nói chuyện cũng như hát mẫu với cô ấy một vài lần là Hà đã làm được những điều tôi muốn".
Trong ca khúc này, Hà Trần hát theo hướng Pop Ballad, nhưng pha thêm chút R&B để tạo chất ngẫu hứng và tươi trẻ.
Hà Trần xử lí giai điệu rất chắc chắn, tinh tế, sáng tạo và có hồn. Từ cách bỏ nhỏ, nhấn nhá đến bẻ nhịp, lơi nhịp, luyến láy, chuyển giọng hay lên cao, xuống thấp, cô đều thực hiện một cách tự nhiên, duyên dáng và ngập tràn cảm xúc.
Ở đoạn đầu ca khúc, Hà Trần sử dụng airy voice ngọt ngào, ấm áp và xuống trầm tận D3 khi nhả chữ, ngân rung rất đẹp ở A3. Đây là điều đáng khen đối với một giọng light lirico soprano sáng mảnh, nhẹ nhàng như cô (vốn không thuận lợi ở quãng trầm).
Lời chưa nói - Hà Trần
Tới đoạn điệp khúc, Hà Trần ngân dài ở E4 và bật mạnh lên B4, C#5 với sức cộng hưởng tốt, tạo nên độ vang chắc chắn. Ở C#5 (chữ "đã xa rồi…"), Hà Trần belt rất sáng, tròn trịa và đầy đặn, không hề gắt hay bị chói như nhiều light lirico soprano khác.
Hà Trần bẩm sinh có giọng hát mỏng, yếu và xấu, nên để có được cú belt C#5 đẹp như thế là cả một quá trình phấn đấu, rèn luyện thanh nhạc của cô.
Các đoạn chuyển giọng sang falsetto B4 của Hà Trần cũng rất mượt mà và phiêu, tạo nên những biến tấu ngẫu hứng và tươi mới.
Đặc biệt, trong đoạn hát tiếp theo (ở chữ "nụ hôn nồng say, ấm áp trên môi"), Hà Trần dùng light mixed kèm airy voice trên F4 và riff nốt rất thần sầu, soulful, nghe vô cùng có hồn.
Hà Trần hát Ballad, nhưng không hề sến mà vẫn đậm tính nghệ sĩ, hiện đại và văn minh.
Nhờ đó, ca khúc Lời chưa nói đã góp phần phổ biến tên tuổi của Hà Trần, giúp cô đến gần hơn với công chúng và tạo tiền đề để cô chuyển mình sang các dòng nhạc thể nghiệm, bước chung hàng với ba đàn chị Thanh Lam – Hồng Nhung – Mỹ Linh.
Lời chưa nói - Thùy Chi
Sau này, nhiều ca sĩ cũng cover lại Lời chưa nói, như Thùy Chi, Nguyễn Ngọc, Junn Đăng Dũng… nhưng đều không thành công bằng Hà Trần.
Trong cơn bão trở lại của bộ phim Phía trước là bầu trời, ca khúc Lời chưa nói cũng được tìm nghe nhiều hơn.
Chú thích thuật ngữ thanh nhạc:
- Note trầm: C3/C#3, D3/D#3, E3, F3/F#3, G3/G#3, A3/A#3, B3.
- Note trung: C4/C#4, D4/D#4, E4, F4/F#4, G4/G#4, A4/A#4, B4.
- Note cao: C5/C#5, D5/D#5, E5, F5/F#5, G5/G#5, A5/A#5, B5.
- Note rất cao: C6/C#6, D6/D#6, F6/F#6, G6/G#6, A6/A#6, B6.
- Mixed voice: Hát pha giữa chest voice và head voice. Trong mixed voice có full mixed (hát pha toàn giọng) và light mixed (hát pha nửa giọng).
- Vibrato: Ngân rung.
- Piano: Kĩ thuật hát nhỏ giọng vừa phải.
- Airy voice: Âm hơi.
- Full lirico soprano: Nữ cao đầy đặn.
- Falsetto: Giọng gió.
- Head voice: Giọng đầu.
- Chest voice: Giọng ngực.
- Support: Hỗ trợ các vị trí âm thanh và kĩ thuật trong ca hát.
- Strain: Hát căng thẳng.
- Cadenza: Biến tấu hoa mĩ không có trong tổng phổ gốc.
- Staccato: Hát ngắt.
- Trillo: Rung láy.
- Legato: Hát liền giọng.
- Pianissimo: Vuốt nhỏ tiếng.
- Voice project: Phóng âm.
- Diminuendo: Hát nhỏ đột ngột.
- Mask resonance: Cộng hưởng độ vang ở vùng mặt.
- Head resonance: Cộng hưởng độ vang ở vùng đầu trán.
- Throaty: Hát dính cổ
- High larynx: Cao thanh quản.
- Melisma: Luyến láy trên nhiều cao độ khác nhau (thường là từ cao xuống thấp).
- Run/riff: Chạy note phức tạp.
- Glissando: Hát vuốt tốc độ nhanh.
- Phân loại giọng theo ngũ cung: Giọng thổ, giọng thủy, giọng hỏa, giọng mộc, giọng kim.