Điều gì sẽ xảy ra với số vũ khí mà Mỹ đang viện trợ cho Ukraine?

Theo một số nguồn tin của CNN, Mỹ có rất ít các phương án để theo dõi những vũ khí mà họ chuyển cho Ukraine. Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden sẵn sàng chấp nhận rủi ro mất dấu vũ khí.

Trong ngắn hạn, Mỹ coi chuyển giao hàng trăm triệu USD vũ khí cho Ukraine là yếu tố sống còn để giúp nước này đối phó với quân đội Nga.

"Đây chắc chắn là đợt viện trợ vũ khí lớn nhất cho một nước đối tác đang xảy ra xung đột trong thời gian gần đây", quan chức này nói. Các nhà phân tích quốc phòng cho biết Mỹ sẽ đứng trước rủi ro mất số khí tài này vào tay các nhóm vũ trang không mong muốn.

Một nguồn tin tình báo Mỹ cho biết: "Chúng tôi nắm được tình hình chính xác trong thời gian ngắn, nhưng khi chiến sự nổ ra thì gần như không còn thông tin gì. Nó giống như một cái hố đen, hoàn toàn không nắm được gì chỉ sau thời gian ngắn".

Quân đội Mỹ không có lực lượng trên lãnh thổ Ukraine, khiến họ và NATO phải dựa nhiều vào thông tin do chính phủ Ukraine cung cấp. Các quan chức Mỹ thừa nhận Kiev thường chỉ cung cấp những thông tin giúp họ nhận thêm nhiều viện trợ và hỗ trợ ngoại giao.

"Trong xung đột, mọi thứ họ nói và làm công khai đều được thiết kế để giành lợi thế. Mọi thông cáo, mọi cuộc phỏng vấn, mọi lần xuất hiện của Tổng thống Volodymyr Zelensky đều là chiến dịch thông tin", một nguồn tin thân cận với tình báo phương Tây cho hay. "Nhưng họ làm vậy cũng không sai".

Suốt nhiều tháng qua, giới chức phương Tây đưa ra hàng loạt thông tin chi tiết về tình trạng của lực lượng Nga tại Ukraine như con số thương vong, sức chiến đấu, dự trữ vũ khí, loại vũ khí được sử dụng và địa điểm triển khai. Tuy nhiên, họ có một lỗ hổng thông tin không hề nhỏ khi đề cập đến quân đội Ukraine.

Theo hai nguồn tin thân cận với tình báo Mỹ và phương Tây, việc ước tính thương vong của quân đội Ukraine là rất khó vì không có ai ở thực địa.

Chính quyền Biden và các nước NATO cho biết họ đang cung cấp vũ khí cho Ukraine dựa trên những gì lực lượng Ukraine nói rằng họ cần, cho dù đó là các hệ thống di động như tên lửa Javelin và Stinger hay hệ thống phòng không S-300 của Slovakia đã được gửi vào tuần trước.

Tên lửa Javelin và Stinger, súng trường và đạn dược đương nhiên khó theo dõi hơn các hệ thống lớn hơn như S-300, vốn được vận chuyển bằng đường sắt. Mặc dù Javelins có số sê-ri, nhưng có rất ít cách để theo dõi việc chuyển giao và sử dụng chúng trong thời gian thực.

Mỹ tuần trước đồng ý chuyển giao nhiều khí tài hạng nặng cho Ukraine, trong đó có 11 trực thăng đa dụng Mi-17, 18 lựu pháo và 40.000 quả đạn cỡ 155 mm, 300 máy bay không người lái (UAV) Switchblade.

Phần lớn số này chưa được chuyển giao, trong khi Switchblade là UAV cỡ nhỏ và chỉ dùng được một lần, khiến chúng rất khó theo dấu sau khi được bàn giao.

"Tôi không thể công bố những vũ khí này được triển khai ở đâu và liệu phía Ukraine đã dùng chúng hay chưa. Họ không thông báo cho chúng tôi chi tiết về từng quả đạn được khai hỏa. Chúng tôi có thể không bao giờ biết được những chiếc Switchblade được dùng ra sao", một quan chức quốc phòng Mỹ cho hay.

Phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby cho biết: "Các xe tải chở vũ khí do Mỹ cung cấp được quân đội Ukraine tiếp nhận ở Ba Lan và đưa qua biên giới. Người Ukraine sẽ quyết định điểm đến và đơn vị vận hành chúng".

Một nguồn tin cho biết Mỹ có những công cụ để thu thập tin tức ngoài những dữ liệu được Kiev công bố, nhấn mạnh nước này sử dụng triệt để ảnh vệ tinh, trong khi quân đội Nga và Ukraine vẫn dùng nhiều thiết bị liên lạc thương mại có thể bị theo dõi.

Một nguồn tin khác của Quốc hội cho biết quân đội Mỹ xem thông tin mà họ nhận được từ Ukraine là đáng tin cậy vì quan hệ song phương giữa 2 nước được tăng cường đáng kể trong 8 năm qua. Tuy nhiên, vẫn có những điểm mù trong nhiều vấn đề như trạng thái sẵn sàng của các tổ hợp S-300 Ukraine.

Jordan Cohen, một nhà phân tích chính sách quốc phòng và đối ngoại tại Viện CATO, cho rằng hiểm họa lớn nhất đi kèm số vũ khí đang được chuyển đến Ukraine chính là số phận của chúng khi chiến sự kết thúc hoặc chuyển sang giai đoạn giằng co kéo dài.

Mỹ từng chuyển lượng lớn vũ khí đến Afghanistan để các tay súng Hồi giáo đối đầu với quân đội Liên Xô, sau đó là lực lượng chính phủ Afghanistan chiến đấu chống Taliban. Một phần số này, trong đó có nhiều tên lửa vác vai Stinger, đã được bán trên chợ đen.

Nhiều vũ khí cũng rơi vào tay đối thủ của Mỹ. Phần lớn khí tài Mỹ để lại Afghanistan đã được Taliban đưa vào biên chế sau sự sụp đổ của chính phủ và quân đội Afghanistan.

Các quan chức Mỹ thừa nhận kịch bản tương tự có thể diễn ra ở Ukraine. "Đây có thể là vấn đề trong 10 năm tới, đó là điều cần xem xét. Hơn 50 triệu viên đạn đã được chuyển cho Ukraine, không phải tất cả sẽ được dùng để đối phó quân đội Nga. Một phần trong đó sẽ bị sử dụng sai mục đích, dù cố ý hay không", Cohen nói.