Thật ngạc nhiên, có thể người nông dân Nam Phi sẽ chẳng thích thú gì với hamburger và khoai tây chiên của người Mỹ, chúng làm tăng nguy cơ ung thư của họ. Còn người Mỹ lại hưởng lợi từ chế độ ăn giàu chất xơ và ít mỡ động vật truyền thống ở Châu Phi.
Trên thực tế, "cuộc từ thiện" ngược này đã được các nhà khoa học ở Đại học Pittsburgh thực hiện vào năm 2015. Họ trao đổi các bữa ăn của 40 người Mỹ và Nam Phi trong vòng 2 tuần, để tìm hiểu xem điều đó ảnh hưởng thế nào đến các chỉ dấu sức khỏe, đặc biệt là những dấu hiệu liên quan đến ung thư đại tràng.
Điều gì xảy ra khi một người dân thành thị ở Mỹ và một người nông dân ở Nam Phi trao đổi các bữa ăn dành cho nhau?
"Chỉ trong hai tuần, việc thay đổi chế độ ăn giàu thực phẩm chế biến kiểu phương Tây sang chế độ ăn giàu chất xơ, ít chất béo truyền thống của Châu Phi đã làm giảm những chỉ dấu sinh học của nguy cơ ung thư. Điều đó cho thấy không bao giờ là quá muộn để tạo ra những thay đổi giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng", Stephen O'Keefe, nhà nghiên cứu đến từ Đại học Pittsburgh ở Mỹ cho biết.
Trước đó, các thống kê cho thấy người Mỹ gốc Phi có tỷ lệ mắc ung thư đại tràng – một căn bệnh phổ biến và liên quan đến di truyền - cao hơn 13 lần so với những người sống ở nông thôn Nam Phi.
Sự khác biệt rất có thể xuất phát từ chế độ ăn của người Mỹ, với ít chất xơ và protein nhưng lại quá nhiều chất béo động vật. Các nhà khoa học chưa có bằng chứng cho điều này, nên họ đã thực hiện một thử nghiệm thay đổi chế độ ăn uống, để kiếm tra tác động của nó tới nguy cơ mắc bệnh.
Trong thử nghiệm của mình, các nhà khoa học đã tuyển chọn 20 người tình nguyện khỏe mạnh, trung niên từ 2 cộng đồng dân số đối lập: một nhóm sống ở thành thị Mỹ và một nhóm sống ở vùng nông thôn Nam Phi.
Chế độ ăn uống của họ được tráo đổi cho nhau trong vòng 2 tuần, dưới sự giám sát chặt chẽ của các nhà nghiên cứu.
Trong thời gian này, những người Mỹ đã ăn chế độ ít chất béo, chất xơ cao, trong khi người Nam Phi ăn ít chất xơ và nhiều chất béo, chủ yếu là hamburger và khoai tây chiên.
Cả trước và sau quá trình thử nghiệm, các chỉ dấu sinh học quan trọng liên quan đến nguy cơ ung thư đại tràng, bao gồm sự hiện diện của chất nhầy và mật trong đại tràng, đã được ghi nhận để so sánh.
Công bố kết quả thử nghiệm trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu viết:
"Sự trao đổi thực phẩm đã dẫn đến những thay đổi đáng kể và đối nghịch trong chỉ dấu sinh học tạo ra nguy cơ ung thư [của 2 nhóm] và trên các khía cạnh khác như chuyển hóa và hệ vi sinh vật cũng được biết là có ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư".
Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn giúp giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng
Rõ ràng đây chỉ là một nghiên cứu nhỏ, vì vậy chúng ta không thể suy luận quá nhiều từ kết quả đó. Nhưng nó hoàn toàn phù hợp với một số lượng lớn các nghiên cứu khác liên kết chế độ ăn kém dinh dưỡng và bệnh tật.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng chúng ta có thể giảm được tới một phần ba nguy cơ ung thư đường ruột thông qua thay đổi chế độ ăn uống. Và nó có thể cho tác dụng khá nhanh.
Một nghiên cứu được công bố đầu năm nay chỉ ra 5 ngày ăn ít béo có thể đã giúp điều chỉnh cách thức cơ thể chúng ta xử lý thức ăn. Ở chuột, cũng chỉ cần mất 2 tuần tuần thay đổi chế độ ăn uống để làm thay đổi hành vi của chúng.
Amanda Salis, một chuyên gia nghiên cứu dinh dưỡng và béo phì tại Đại học Sydney, người không tham gia vào nghiên cứu này cho biết: "Tôi thấy rất đáng để khuyến khích, khi chỉ hai tuần thay đổi chế độ ăn uống là đã có thể mang lại những thay đổi trên chỉ dấu sức khỏe".
Trong khi chờ đợi thêm các nghiên cứu khác khẳng định lợi ích của việc ăn nhiều chất xơ, giảm thực phẩm chế biến tới hạ thấp nguy cơ ung thư đại tràng, chúng ta có thể động viên bản thân rằng: Chỉ cần 2 tuần thay đổi chế độ ăn lành mạnh hơn thôi là đã có thể hình thành thói quen giúp bạn giảm nguy cơ bệnh tật và sống khỏe mạnh hơn.