Với sự kết thúc của Chiến tranh Pháp-Phổ năm 1871, người Pháp đã mở ra Kỷ nguyên Belle (Thời đại tươi đẹp), chứng kiến sự tăng mạnh của các gia đình trung lưu và thượng lưu, mang lại vô số tiến bộ công nghệ và cả thành tựu kiến trúc.
Trở lại năm 1889, Pháp đã tổ chức Exposition Universelle, một hội chợ có quy mô hoành tráng trên thế giới với điểm nổi bật của sự kiện này chính là Tháp Eiffel, một công trình kiến trúc tạm thời đã trở thành di tích quốc gia được yêu thích nhất của Pháp. Đây là những gì thực sự đã diễn ra khi tháp Eiffel xuất hiện trước thế giới vào năm 1889.
Rất nhiều người đã thích thú khi lần đầu tiên thấy Tháp Eiffel. Ảnh: Grunge.
Gustave Eiffel đã chủ trì lễ khai mạc
Năm 2017, Pháp đã bắt đầu công cuộc tu sửa Tháp Eiffel kéo dài 15 năm với mức giá hơn 300 triệu USD. Đây là một sự phát triển phi thường khi bạn cho rằng tháp Eiffel ban đầu dự kiến chỉ đứng vững trong hai thập kỷ. Ngày nay, tòa tháp và Paris vẫn không thể tách rời đến mức khó có thể tưởng tượng ra cảnh quan thành phố của Pháp nếu không có Tháp Eiffel.
Nhưng khi Tháp Eiffel xuất hiện trước thế giới vào Chủ nhật, ngày 31/3/1889, với chính Gustave Eiffel là người chủ trì sự kiện, số phận của tòa tháp vẫn còn là một ẩn số. Kiến trúc sư Eiffel đã cho những du khách tò mò đầu tiên tham quan tòa tháp cùng tên của mình, công trình kiến trúc cao nhất thế giới, kỷ lục mà tòa tháp sẽ giữ trong 4 thập kỷ.
Kiến trúc sư Gustave Eiffel chủ trì lễ khai mạc. Ảnh: Grunge.
Người dân đã đi du lịch từ khắp nơi trên thế giới để thưởng thức khung cảnh trên không tuyệt vời mà Tháp Eiffel mang lại. Tòa tháp sẽ tiếp tục như một nam châm nổi tiếng, thu hút những người như Hoàng tử xứ Wales (Vua Edward VII tương lai), Công chúa xứ Wales, nữ diễn viên người Pháp Sarah Bernhardt, Vua George I của Hy Lạp, Vua Shah của Ba Tư và Hoàng tử Baudouin của Bỉ.
Nhưng có lẽ chuyến thăm nổi tiếng nhất là của Sadi Carnot, Tổng thống Cộng hòa Pháp. Ông đã thưởng 100 franc cho mỗi nhân viên, bao gồm cả nhân viên in ấn của tờ báo Le Figaro nằm phía trong tòa tháp.
Bên cạnh các chức sắc và chính trị gia, 200 người lao động trên Tháp Eiffel đã tham dự lễ hội. Họ bao gồm 150 công nhân xây dựng và 50 nhà thiết kế và kỹ sư, những người làm việc chăm chỉ đã mang tầm nhìn của Eiffel thành hiện thực. Kỳ tích mà những người lao động này đạt được thật hoành tráng, bao gồm việc lắp ráp 18.038 phần kim loại sử dụng 2.500.000 đinh tán. Tòa tháp yêu cầu tới 7.300 tấn sắt và 60 tấn sơn bên ngoài, cùng 5 thang máy.
Người dân hòa vào niềm vui cùng tòa tháp. Ảnh: Grunge.
Khi Tháp Eiffel mở cửa năm 1889, thang máy vẫn chưa hoàn thiện. Điều này có nghĩa là chỉ những vị khách khó tính nhất đã đi cùng hướng dẫn viên, ông Gustave Eiffel, lên đỉnh tòa tháp.
Trong tuần đầu tiên kể từ khi bắt đầu xuất hiện, gần 30.000 người đã leo lên 1.710 bậc thang tòa tháp cao hơn 300 mét, mãn nhãn với tầm nhìn toàn cảnh mà Eiffel có được. Bất chấp tính chất tạm thời của công trình kiến trúc, những đám đông vẫn đánh giá cao thành tựu lúc đó, được mệnh danh là ‘Người đàn bà sắt’, một kiệt tác kiến trúc hiện đại.
Thang máy của Tháp Eiffel bắt đầu hoạt động vào ngày 26/5 từ một công ty của Mỹ nổi tiếng với các tiêu chuẩn chất lượng vượt trội. Đặc biệt, khi thang máy cuối cùng cũng hoạt động, số lượng người dân lớn hơn đã tràn vào tòa tháp để được chiêm ngưỡng tầm nhìn đẹp nhất của Thành phố Ánh sáng Paris.
Bức tranh mô phỏng quá trình xây dựng Tháp Eiffel. Ảnh: Grunge.
Tranh cãi xoay quanh thiết kế của Tháp Eiffel
Bất chấp sự đón nhận rực rỡ mà tượng đài đô thị của Kiến trúc sư Gustave Eiffel nhận được từ đám đông, một nhóm người khác đã kịch liệt phản đối tầm nhìn của ông. Những người này bao gồm một số nghệ sĩ, kiến trúc sư và nhà văn có ảnh hưởng nhất thời điểm đó, những người tin rằng tháp Eiffel là một ‘ngọn đèn đường bi thảm’.
Từ những tòa nhà chọc trời với thang máy tốc độ lớn cho đến máy bay, công nghệ đã biến những khung cảnh trên không trở thành một phần tiêu chuẩn trong cuộc sống của con người.
Tháp Eiffel cũng đã thúc đẩy phong trào liên quan đến tương lai của kiến trúc và cảnh quan thành phố, khiến các cá nhân phấn khích khi thử phá vỡ các kỷ lục liên quan đến kiến trúc trong lúc thưởng ngoạn tầm nhìn phóng ra thành phố hàng đầu của Pháp. Trong số những người nổi tiếng nhất là một thợ làm bánh từ Landes, người đã đi cà kheo trước khi leo 347 bậc thang lên tầng đầu tiên.
Bất kỳ ai cũng có thể thưởng ngoạn quang cảnh mà tòa tháp có được. Ảnh: Grunge.
Với tuyên bố rằng Tháp Eiffel là đại diện cho "không chỉ nghệ thuật của kiến trúc hiện đại mà còn là bước ngoặt thế kỷ của thời đại công nghiệp và khoa học mà chúng ta đang sống". Tuy nhiên, Eiffel đã làm được nhiều hơn thế. Trong quá trình xây dựng tượng đài đồ sắt vĩ đại của mình, Kiến trúc sư Eiffel đã khắc tên của 72 nhà khoa học vào tầng đầu tiên của tòa tháp.
Lễ khánh thành Tháp Eiffel đã chứng tỏ được sức hút và sự lộng lẫy. Bắt đầu với việc khai mạc chính thức vào ngày 31/3, sau đó mở cửa công khai vào ngày 15/5, trùng với ngày bắt đầu của lễ hội Exposition Universelle. Hàng triệu du khách đã đến Paris và 1.953.122 người đã đặc biệt đến để chiêm ngưỡng Tháp Eiffel. Mỗi ngày, khoảng 12.000 khách sẽ tới với Eiffel.
Nước Pháp đã trải qua nhiều năm hỗn loạn chính trị mãi cho đến năm 1889. Điều này bao gồm thất bại trong Chiến tranh Pháp-Phổ và cuộc nổi dậy của Công xã, nhưng quốc gia này đã vượt qua những thách thức này.
Lễ khánh thành tòa Tháp Eiffel đã chứng tỏ được sức hút và sự lộng lẫy. Ảnh: Grunge.
Mỗi buổi tối, Tháp Eiffel sẽ được chiếu sáng bằng đèn khí với đèn hiệu ba màu cùng ba màu sắc của quốc gia, tạo nên một cảnh tượng lấp lánh khó phai. Một nhân viên của Exposition Universelle lưu ý, "Mọi thứ đều tỏa sáng lấp lánh, rực rỡ trong một bữa tiệc vĩnh viễn cho đôi mắt".
Tháp Eiffel đầy ắp những cửa hiệu lạ mắt và cả tòa soạn báo như Le Figaro và thậm chí là một bưu điện. Nhưng một trong những khía cạnh hấp dẫn nhất của tòa tháp vẫn là chính văn phòng của Gustave Eiffel, nằm ở đỉnh tòa tháp cao nhất thế giới. Ở đó, ông hoan nghênh những người nổi tiếng như Thomas Edison và Charles Gounod đến thảo luận và thưởng thức những góc nhìn toàn cảnh đáng kinh ngạc. Điều thú vị là Gounod, một nhà soạn nhạc người Pháp, đã từng ký vào bản kiến nghị phản đối việc xây dựng Tháp Eiffel.
Hội chợ Exposition Universelle, nơi lần đầu tiên giới thiệu Tháp Eiffel. Ảnh: Grunge.
Sau khi Eiffel qua đời, văn phòng của ông được sử dụng làm một nhà kho chứa các tác phẩm điêu khắc bằng sáp của Gustave Eiffel với Thomas Edison và con gái của Eiffel là Claire Eiffel. Điều này gợi lên khung cảnh khi nhà phát minh nổi tiếng người Mỹ đến thăm Paris để tham dự cuộc thi Đại học Triển lãm năm 1889 cho chính mình. Tại cuộc họp này, Edison đã tặng Eiffel một trong những cơ chế ghi âm đầu tiên của ông.
Người dân Paris cảm thấy tự hào khi nhìn vào một công trình kiến trúc đại diện cho tất cả những gì thuộc về Paris như trái tim của nền dân chủ Pháp, nghệ thuật và kiến trúc hiện đại, trở thành biểu tượng cho niềm tự hào và tương lai của nước Pháp.
Tháp Eiffel được coi là biểu tượng của Paris thế kỳ 19. Ảnh: Grunge.
