Cựu Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk. Ảnh: AFP
Theo hãng tin Reuters ngày 11/12, cựu Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk theo kế hoạch sẽ được bổ nhiệm làm Thủ tướng Ba Lan, báo hiệu sự trở lại với xu hướng chủ đạo của châu Âu.
Trước đó cùng ngày, Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki đã thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, dọn đường cho liên minh rộng rãi gồm các đảng thân EU do ông Tusk lãnh đạo lên nắm quyền.
Cuộc bỏ phiếu được cho là đã chấm dứt 8 năm cầm quyền của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) theo chủ nghĩa dân tộc. Ông Tusk, cựu Chủ tịch Hội đồng châu Âu, đã tuyên bố sẽ hàn gắn mối quan hệ của Warsaw với Brussels và giải ngân hàng tỷ euro dành cho Ba Lan vốn đã bị giữ lại do lo ngại về vấn đề pháp quyền.
Trong số 456 thành viên quốc hội đã bỏ phiếu, có 266 người bỏ phiếu phản đối Thủ tướng Mateusz Morawiecki. Ông Morawiecki nhận được sự ủng hộ của 190 nhà lập pháp. Monika Rosa, một nhà lập pháp thuộc nhóm Liên minh Công dân (KO) của ông Tusk đã viết trên nền tảng truyền thông xã hội X: “Chúng tôi đang nói lời tạm biệt với PiS. Lịch sử đang được tạo nên”.
PiS nói rằng họ bảo vệ chủ quyền và truyền thống của Ba Lan khỏi sự can thiệp của nước ngoài trong thời gian nắm quyền, đồng thời cải thiện mức sống cho hàng triệu người Ba Lan bằng cách đưa ra các phúc lợi xã hội và tăng mức lương tối thiểu.
“Chúng tôi đã giới thiệu một mô hình kinh tế xã hội mới - những bước đầu tiên trong việc tạo ra một đất nước đoàn kết”, ông Morawiecki nói trong bài phát biểu trước quốc hội vào sáng 11/12.
PiS đứng đầu trong cuộc bầu cử và Tổng thống Andrzej Duda, một đồng minh của đảng, đã trao cho PiSS cơ hội đầu tiên trong việc thành lập chính phủ. Tuy nhiên, thực tế là đảng này thiếu đa số và tất cả các đảng khác đã từ chối hợp tác với PiS khiến điều này không thể thực hiện được.
Khi được hỏi PiS sẽ thuộc phe đối lập như thế nào, lãnh đạo đảng Jaroslaw Kaczynski nói với các phóng viên rằng điều đó sẽ "khó khăn".
Theo Reuters, Quốc hội Ba Lan sẽ bỏ phiếu chọn thủ tướng mới vào tối cùng ngày với ông Tusk gần như chắc chắn là sự lựa chọn của hầu hết các nghị sĩ. Sau đó ông Tusk sẽ phát biểu trước quốc hội vào ngày 12/12.
Ông Donald Tusk, từng giữ chức thủ tướng Ba Lan từ năm 2007 đến năm 2014, trước khi làm Chủ tịch Hội đồng châu Âu từ năm 2014 đến năm 2019, đã đưa ra các ưu tiên của mình vào tuần trước.
Mục tiêu chính sẽ là giải ngân 35 tỷ euro tiền tài trợ và cho vay từ chương trình cứu trợ đại dịch của EU và 76,5 tỷ euro tiền phát triển thường xuyên của EU cho Ba Lan. Khoản tiền này đã bị Ủy ban châu Âu chặn cho đến khi Ba Lan đạt được các mốc quan trọng đã được thống nhất trong việc hủy bỏ những thay đổi đối với hệ thống tư pháp mà Brussels cho rằng đã khiến các thẩm phán nằm dưới sự kiểm soát chính trị.
“Chúng tôi đang làm việc không ngừng nghỉ”, ông Tusk cho biết và thông báo đã thành lập một nhóm với Bộ trưởng Tư pháp sắp nhậm chức Adam Bodnar và Bộ trưởng châu Âu Adam Szłapka để giải quyết vấn đề - một trong những cam kết quan trọng mà ông đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử. Bộ trưởng ngoại giao mới dự kiến sẽ là Radosław Sikorski, một thành viên của Nghị viện châu Âu, từng giữ chức bộ trưởng ngoại giao thời chính quyền của ông Tusk từ năm 2007 đến năm 2014.